S A B A H O N L I N E 12.06.2000

Şu an 12 Haziran 2000 - Pazartesi tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

12.06.2000

Anasayfa

Win-Turkce US-Ascii

İlk IMF raporu
Maliye Bakanlığı Müsteşarı Erdoğan Öner, sessiz ve derinden kişiliği ile tanınır.

Öner'in, araştırmaya verdiği önemi bilenlerin sayısı çok fazla değildir. Öner; IMF, Dünya Bankası, OECD, rating kuruluşları derken hemen her gün bir dizi sınavdan geçen Türkiye ekonomisi için geçmişten günümüze ışık tutan önemli bir çalışmaya ön ayak oldu. Kendi deyişiyle, "İlk IMF Raporu" olarak adlandırılan tarihi belgeleri gün ışığına çıkardı. Nezih Varcan tarafından hazırlanan "Osmanlı Maliyesi Hakkında İngiliz Raporları" başlıklı kitap, 140 yıl önce yaşanan, hatta bugün neredeyse aynı yapıda devam eden sorunlara ve çözüm bulma çabalarına dikkati çekiyor.

Gelin 1860'lı yıllara dönelim ve 2000 yılının Türkiye'sini çağrıştıran değerlendirmelere İngiliz gözüyle bakalım:

* Osmanlı hükümetinin, sonuçlarını net göremeden kağıt para basmayı yeğlemesinin ve paranın hızlı değer kaybının tehlikeli etkileri vardır.

* Şu andaki acil problemlerle başa çıkmanın tek etkin ve güvenilir yolu, padişah ve hükümetin, kendilerine önermiş olduğumuz idari ve mali reformları, kararlı ve enerjik bir tutumla uygulamaya koymalarıdır.

* Dış sermayeyi engellemek yerine, dış girişimcileri teşvik etmek ve ticari şirketlerin hissedarlarında güven uyandırmak gerekir.

* Vergi ve bedelli askerliğin yeniden düzenlenmesi için tedbir alınmalıdır.

* Gelirlerin, giderlerden yüksek olması sağlanarak devlete kredi kazandırılmalıdır.

* Sağlam temellere dayalı bir ulusal banka kurulmalıdır.

* Merkezi idare, ne kadar dikkatli olursa olsun, talimatları akıllı namuslu ve güvenilir elemanlarca uygulanmadığı taktirde hiçbir şey yapamaz. Memurların, iyi maaş almaları ve iyi muameleye tabi tutulmaları halinde takdire değer sonuçlar aldıkları da bir gerçektir.

İşini kaybetmeye hazır genel müdür
İskenderun Demir Çelik Fabrikaları Genel Müdürü Necip Ebegil telefonda. İsdemir'in, özelleştirilmesi için açılan ihalede teklifler ay sonunda alınacak. Genel müdür, bir kentin hayatını, kaderini ilgilendiren dev tesisin kurtuluşunu, becerikli ve profesyonel özel ellerde yönetilmesinde görüyor. İstihdam kayıplarının sosyal soruna dönüşmeden çözülebileceğini belirtiyor ve ekliyor:

"Belki de işini kaybedecek ilk insan ben olacağım ama buna hazırım. Bu tesis, Asya ve Rusya krizlerinden çok ağır yara aldı. Geçen yıl 135 milyon dolar zarar etti. Ülke insanının birikimlerini, adeta zarar etmeye mahkum bir yapıda harcamaya kimsenin hakkı yok!"

Ebegil'e, "Özelleştirme girişimi sonuç vermezse ne olur?" diye soruyorum, yanıt gayet keskin: "Başarılı olmaya mahkumuz. Başka bir seçeneği düşünmek istemem. Bu maliyeti ülke ekonomisinin daha fazla taşıyamayacağını herkes bilmeli!"

Kısa kısa...
* Çölde Vaha: Türkiye hakkında "Mali Şeffaflık Raporu" hazırlayan IMF uzmanları, sert eleştirilerini Ankara'da bırakarak ABD'ye döndü. IMF uzmanlarının ilgisini çeken tek girişim, Muhasebat Genel Müdürlüğü'nün SAY 2000i Projesi'ydi. IMF'ciler devlet kaynaklarının kullanımında hesap sorma imkânı getiren proje için, "Adeta çölde bir vaha gibi" dediler. Ancak son sözleri, "Şeffaflık için bankacılık, sermaye piyasası, bağımsız denetim alanlarında atılması gereken çok adım var" oldu.

* İnce Hesap: Hesap Uzmanları Kurulu, 55. Kuruluş Yıldönümü'nü kutladı. Etkinlikler kapsamında, "Son Ekonomik Politikalar ve Vergi" konulu bir panel düzenlendi. Oturumu yönetenlerden, konuşmacılara kadar uzanan listede Gelirler Genel Müdürlüğü'nden bir temsilcinin bile bulunmaması dikkatli gözlerden kaçmadı. Maliye müfettişi kökenli Akif Hamzaçebi'nin genel müdürlüğüne içerlediği söylenen Kurul Başkanı Abdullah Aslan, bu işe ne der acaba?

Okan MÜDERRİSOĞLU