Frak

Cumhurbaşkanı Sezer'in Meclis'teki yemin töreninde frak giymemesi, basında çok yankılandı.

Oysa normal olanı yapıyordu Sezer. Frak şart olmadığı gibi, giyeni yüceltecek bir anlam da taşımıyordu.

*** Frak ve smokin giymenin yüksek sınıfın, zenginlerin ve soyluların adeti olduğu sanılır ama gerçek bunun tam tersidir.

Bu giyim tarzı, hizmetliler için yaratılmıştır.

Uşak, buttler, vale, garson gibi asillerin huzuruna çıkıp hizmet edecek erkek için tasarlanmıştır.

Bugün bile bir çok lokantada garsonlar siyah smokin giyer, papyon takar.

Birçok ülkenin meclisindeki ve başkanlık saraylarındaki görevliler böyle giyinir.

Diyeceksiniz ki ama müzisyenlerin, orkestraların, orkestra şeflerinin giyimi de böyle.

İşte işin püf noktası da burada. Orkestra şefleri giydiği için frak ve smokinin asil olduğu sanılır ama unutulmasın ki eskiden müzisyenler de hizmetliler arasındaydı.

Asiller, perukalar, rengarenk giysiler, ponponlu pabuçlar, yaldızlar içinde parıldarken, kendilerine müzik yapan kişiler diğer hizmetliler gibi frak ve smokin giyerlerdi. Klasik müzik orkestralarının smokin ve şeflerin frak giymesi o zamandan kalma bir adettir ve değişmemiştir.

***

Basında yankılanan bir başka nokta da Bill Clinton'un Süleyman Demirel'e "Sevgili Süleyman" diye mesaj çekmiş olması.

Ön isimle hitap meselesi bizim alışık olmadığımız bir şey. Bu yüzden de çok dikkat çekiyor.

"Dear İsmail, dear Yorgo, dear Madelaine" hitaplarını hep haber yapıyoruz.

Oysa dünyada çok yerleşik bir uygulama bu.

Birkaç yıl önce San Fransisco'daki bir toplantıda Bush, Gorbaçov ve Thatcher birbirlerine George, Mihail ve Margaret olarak hitabediyorlardı.

Çünkü başkan olarak düzeyleri aynıydı.

Herhangi bir kişinin bu insanlara, böyle seslenmesi düşünülemez. Çok yakın dostları değilsek onlara ünvanları ile hitabetmek durumundayız.

Ama bir çalışma grubu içinde bir araya geldiğiniz kişilere ilk ismiyle seslenebilirsiniz.

O kişinin ünlü olup olmadığı, durumu değiştirmez. Hele yakın dostlar arasında, soyadı kullanmak mümkün değildir.

Yaş, ün, servet, statü farkına bakılmaksızın herkes birbirine ön adı ile hitap eder.

Tersi ayıp sayılır.