Sezer Çankaya'ya çıkarsa, Evren'le başlayan Özal'la hızlanan ve Demirel'le süren "aktif cumhurbaşkanlığı" dönemi kapanacak.

TOPYEKÜN DEĞİŞİKLİK
Meclis Başkanvekili ve Anayasa Uyum Komisyonu Başkanı Nejat Arseven, 5 partinin temsilcileriyle birlikte, Cumhurbaşkanı yetkilerinin sınırlandırılmasını öneren Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet

Necdet Sezer'i cumhurbaşkanı seçildiği takdirde Çankaya Köşkü'nde ziyaret edeceklerini ve "yetki sınırlaması" konusunda görüşeceklerini açıkladı.

AVRUPA BİRLİĞİ HEDEFİ
Anayasa Komisyonu Başkanı Ertuğrul Yalçınbayır ise Sezer'in bu makama seçilmesi halinde Anayasa'yı yeniden yapma fırsatının ortaya çıkacağını söyledi. Yalçınbayır "Sayın Sezer, kararlarıyla bunu göstermiş, söylemleriyle bunu kanıtlamıştır. Yaşamıyla da sadeliği, tevazuu ve çalışmayı, çalışılınca en üst makamlara gelineceğinin işaretini veren birisidir" dedi. Arseven, Sezer'in cumhurbaşkanının yetkilerinin sınırlandırılması konusundaki açıklamalarını hatırlatarak, şöyle dedi: "Sezer'in demokratik çıkışlarını biliyoruz. Önümüzde AB hedefi var. Türkiye'nin insan hakları, demokratikleşme konusunda önemli adımlara ihtiyacı var. Eğer bunu başarırsak Türkiye'nin önü açılır. Sezer de böyle bir hedef için tarihi fırsattır."

Arseven, yeni cumhurbaşkanının seçilmesinden sonra yapmayı planladıkları Köşk ziyareti hakkında ise şunları söyledi: "Sezer'in yetki sınırlaması konusunda açıklamaları var. 5 partinin temsil edildiği Uyum Komisyonu'nda da tüm partilerin bu konuda daha önceki mutabakatı var. Başta Anayasa'nın 104. maddesi olmak üzere cumhurbaşkanının yetkilerini düzenleyen maddelerin yeniden gözden geçirilmesi isteniyor. Bunu liderlere götürdük, hepsi sıcak baktı ama 5+5 paketi içine eklenmesi mümkün olmadı. Şimdi önümüzde

fırsat var. Sezer seçildikten sonra arkadaşlarımızla birlikte yanına çıkarız, bu konudaki görüşlerimizi aktarırız, görüşlerini alırız. Anayasa değişikliğini hazırlarız."

90 MADDE DEĞİŞECEK
Anayasa Uyum Komisyonu Başkanı Ertuğrul Yalçınbayır ise "Toptan Anayasa değişikliği" konusunu gündeme getirdi ve şöyle dedi: "Değişmesi gereken madde sayısı 90'a yaklaşıyor. Bu durumda, yeni bir anlayışla, toplumun katılımıyla yepyeni bir Anayasa yapmak mümkündür. Sezer'in seçilmesi, buna ivme kazandıracaktır. Artık Türkiye bu sürece girmiştir."

Şamil TAYYAR -Mehmet ÇETİNGÜLEÇ

İstenilen değişiklikler
Meclis Uyum Komisyonu, Anayasa değişiklik paketinde şu maddelerde değişiklik öngörmüştü:

*Gösteri ve yürüyüş: Madde 34- Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını düzenleyen bu madde kapsamı daraltılırken, sendikalar ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlarına getirilen gösteri sınırlamaları kaldırılıyor.

* Vatandaşlık hakkı: Madde 66- Türk vatandaşlığı kapsamı genişletilirken, yabancı babadan ve Türk anadan doğan çocukların da doğrudan Türk vatandaşı olabilmesine imkan sağlanıyor.

* Seçme hakkı: Madde 67- Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları genişletiliyor.

*Zor kapatma: Madde 69- Temelli parti kapatma zorlaştırılıyor.

*25 yaşında vekil: Madde 76- Milletvekili seçilme yaşı 30'dan 25'e düşürülüyor.

* 4 yılda seçim: Madde 77- Genel seçimler 4 yılda bire çekiliyor.

*Seçim denetimi: Madde 79- Seçim sandıklarında yaşanan hile tartışmalarının önüne geçmek için bu maddenin yeniden tanımı öngörülüyor.

* Dokunulmazlık: Madde 83- Milletvekili dokunulmazlığı sınırlandırılıyor.

*Kıyak emeklilik: Madde 86: Kıyak emekliliğin önündeki Anayasa engeli kaldırılıyor.

* Meclis soruşturması: Madde 100- Meclis soruşturmaların daha işler hale getiriliyor.

* Meclis feshedilmesin: Madde 102- Cumhurbaşkanının seçilememesi halinde Meclis'in zorunlu olarak feshedilmesi hükmü tartışılıyor.

* Çankaya'ya tırpan: Madde 104- Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri sınırlandırılıyor.

* Belediyeler 4 yılda bir: Madde 127- Belediye başkanlığı seçimlerinin de milletvekili seçimleri gibi 5 yıldan 4 yıla çekilmesi tartışılıyor.

* YÖK'e tırpan: Madde 131- YÖK'ün üniversiteler üzerindeki yetkileri daraltılıyor.

*12 Eylül zırhı kalkıyor: Geçici 15. Madde- 12 Eylül döneminde çıkarılan yasaların Anayasa'ya aykırılığının öne sürülemeyeceği hükmü kaldırılıyor.

Masadaki yetkiler
SİYASİ partilerin değiştirmek için uzlaşma aradıkları, Anayasa'nın 89 ve 104. maddesinde düzenlenen cumhurbaşkanı yetkileri şunlar:

* Gerekli gördüğünde Bakanlar Kurulu'nda başkanlık yapmak.

* YÖK Başkanı ve üyelerini seçmek.

* Rektörleri seçmek.

* Anayasa Mahkemesi üyelerini seçmek.

* Danıştay üyelerinin dörtte birini seçmek

* Yargıtay Başsavcısı'nı seçmek

* Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini seçmek

* Hakimler ve Savcılar Yük-sek Kurulu üyelerini seçmek

* Veto yetkisi. Yeni düzenlemeye göre cumhurbaşkanı sadece Anayasa uygun bulmadığı maddeyi veto edebilecek, diğer maddeler yürürlüğe girecek.