Yatırımcıların vergisinde iki ince nokta...

Yatırımcıların, elde ettikleri kazanç nedeniyle ödeyecekleri vergide, "iki ince nokta" var.

Bunlardan birincisini bugün, ikincisini de, yarın açıklayacağız.

Birinci ince nokta
Yatırımcıların, neredeyse tamamını ilgilendiren, birinci ince nokta, "yatırım yapanların" ya da "yatırım yapacağım" diyenlerin yararlanacağı bir vergi avantajı ile ilgili.

Yatırım yapan şirketler; yatırıma başlamadan önce, Hazine Müsteşarlığı "Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne" yabancı ortaklı şirketler ise, yine aynı Müsteşarlığın "Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne" başvurup, "Yatırım Teşvik Belgesi" aldıklarında, önemli bir vergi avantajından yararlanırlar. Bu şirketler, beyan ettikleri kazançtan, yatırım indirimini düşerler ve sonuçta kurumlar vergisi ödemezler. Örneğin, yararlandıkları yatırım indirimi 500 milyar lira, 1999 yılı kazançları da 200 milyar lira ise, 500'den, 200'ü düşüp vergi ödemezler. Kalan 300'ü de, "yeniden değerleme oranında" yükselterek, gelecek yılın kazancından düşerler. Yatırım indirimi sıfırlanıncaya kadar, bu böyle devam eder gider...

Yatırım yapacağım demenin avantajı
Sadece yatırım yapanlar değil, "yatırım yapacağım" diyenler de, kurumlar vergisi ödemiyorlar. Örneğin; 1999 yılında 500 milyar lira kazanç sağlayan bir şirket, yatırım yapacağını belirtmek suretiyle 2000 yılı Nisan ayının sonuna kadar, "yatırım teşvik belgesi alır" ve bu belgeyi, kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte, vergi dairesine verirse, sanki yatırım yapmış gibi, yatırım indiriminden yararlanır. Yapmayı öngördüğü yatırımın "yatırım indirimi" tutarının 500 milyar lirayı aşması halinde, örneğimizdeki şirket, 2000 yılında hiç kurumlar vergisi ödemez.

Yukarıdaki açıklamadan da farkedileceği gibi, sadece yapılan yani gerçekleştirilen değil, "yapılması öngörülen" yatırımlar da, yatırım indiriminden yararlanıyor ve kurumlar vergisi ödenmiyor.

Yapılan yatırımlarla ilgili yatırım indirimi, "geçici vergi" hesaplanmasında da gözönüne alınıyor. Yatırım yapanlar, geçici vergiye esas kazançtan, yatırım indirimini de düşebiliyor, sonuçta geçici vergi de ödemeyebiliyorlar. Ancak, geçici vergi yönünden özellik taşıyan bir durum var. Gerçekleştirilen yatırım harcamaları, geçici vergi matrahından düşülebiliyor. Yapılması öngörülen yatırımla ilgili, yatırım indirimi ise, geçici vergi matrahından düşülemiyor.

Yatırım yapan şirketlerin, kurum kazancından indirdikleri yatırım indirimi tutarının yüzde 15 stopaja tabi olup olmadığı da, yatırımcıların vergisinde ikinci ince nokta. Son derece önemli olan bu konuyu da, yarın açıklayacağız.