Ortakların vergiye tabi gelirleri

Dünkü yazımızda, sermaye şirketi ortaklarının, vergiye tabi olmayan gelirlerini açıklamıştık. Bugün de, vergiye tabi olan gelirlerini açıklayacağız.

Sermaye şirketi ortaklarının, gelir vergisine tabi gelirleri, anonim şirketlerden "temettü", limited şirketlerden ise "kâr payı" şeklinde elde ettikleri gelirlerdir. Bu gelirlerin gayrisafi tutarının 1999 yılında 3,5 milyar lirayı başka bir anlatımla, ellerine geçen net tutarın 2 milyar 625 milyon lirayı aşması halinde, tamamının beyan edilmesi gerekiyor. Gayrimenkul yatırım ortaklığı gibi yatırım ortaklıklarından elde edilen kâr payları da, gayrisafi tutarı 3,5 milyar lirayı aştığında beyan edilecek.

1999 yılında ele geen "temettü" ya da "kâr payı" gelirine 1/3 oranında "vergi alacağı" eklenerek gayrisafi tutar bulunur. Hesaplanan gelir vergisinden de, yine aynı 1/3'lük vergi alacağı mabsup edilir, kalan kısım üç eşit taksitte Mart, Haziran ve Eylül aylarında ödenir.

Vergiye tabi diğer gelirler
Sermaye şirketi ortaklarının, gelir vergisine tabi diğer gelirleri de olabilir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi.

- Konut ve İşyeri Kira Gelirleri
1999 yılı konut kira gelirlerinin, 420 milyon lirayı aşan kısmı, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.

İşyeri kira gelirlerinin ise, gayrisafi tutarının 3,5 milyar lirayı aşması halinde, aşan kısım değil, tamamı beyan edilir (GVK Md. 21,74 ve 86/1-d).

Gelirleri yalnızca konut ya da işyeri kira gelirinden ibaret olanlar, Ocak 2000'de beyannamelerini verdiler. Mart ayında kira gelirlerini beyan edecek olanlar, kira dışında beyana tabi başka geliri olan şirket ortaklarıdır.

- Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili Faizleri
1999 yılında elde edilen Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili faiz gelirlerinin, enflasyondan arındırıldıktan sonraki tutarının 3,5 milyar lirayı aşması halinde, aşan kısım değil, tamamı beyan edilecek (GVK Md. 75, 86-1/c ve Geçici Md. 55).

- Offshore Hesaplar
1999 yılında, offshore hesaplardan elde edilen faiz gelirlerinin tutarı ne olursa olsun, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor (GVK Md. 75/7 ve 86/1-c)

Döviz cinsinden olan gelire enflasyondan arındırma uygulanmıyor ancak TL. cinsinden olana uygulanıyor.

- Alacak Faizleri
1999 yılında elde edilen alacak faizi gelirlerinin tutarı ne olursa olsun, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor (GVK Md. 75/6, 85 ve 86/1-c). Döviz cinsinden olan faiz gelirine enflasyondan arındırma uygulanmıyor ancak TL. cinsinden olana uygulanıyor.

- Borsa ve Hisse Senedi
Hisse senetlerinin, iktisap (edinme) tarihinden itibaren 3 ay içinde satılmasından elde edilen kazançların, enflasyondan arındırıldıktan sonraki kısmının 3,5 milyar lirayı aşması halinde, aşan kısmın, yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekiyor (GVK Geçici Md. 56/D-1).

- Ücretler
Ücretler, tutarı ne olursa olsun, birden fazla işverenden alınmış olsa dahi beyan edilmiyor. Ancak, vergi tevkifatına (kesintisine) tabi tutulmamış yurtdışı ücret ya da yurtiçi ücret geliri varsa, bu gelir beyan edilecek.

- Limited Şirket Ortaklık Payı Satışı
Limited şirket ortaklık payının satışından doğan kazancın, üç aylık süre geçtikten sonra satış yapılmış olsa dahi, 3,5 milyar lirayı aşması halinde, aşan kısmın beyanı gerekiyor (GVK Geçici Md. 56/D-4). Benzer durum, hisse senedi ya da ilmühabere dayalı olmayan anonim şirket hissesinin satışında da söz konusu.

- Gayrimenkul Satışı
Gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren 4 yıl içinde elden çıkartılmasından doğan kazançların, 3,5 milyar lirayı aşan kısmı "Değer artışı kazancı" olarak beyan edilecek (GVK Geçici Md. 56/D-6). Kazancın hesaplanması sırasında, gayrimenkulün 1998 yılı emlak vergisi beyannamesindeki değeri, Ekim 1988'den itibaren (satıldığı ay hariç), DİE aylık TEFE oranına göre yükseltilecek. 1998 yılı emlak beyannamesi verildikten sonra edinilen gayrimenkullerin 4 yıl içinde satışında da, maliyet bedeli yine TEFE oranına göre yükseltilecek.