1970'li ve 1980'li yılların başında iktidar partilerinin yoğun olarak kullandığı tarıma yüksek destekleme politikası ile oy toplama stratejisi 90'lı yıllarda işe yaramıyor. Bunun nedeni de tarıma yapılan sübvansiyonların büyük bir kısmının fiyatlara yoluyla tüketici tarafından finanse edilmesi. Tarım desteği devletin cebinden çıkıyor gibi gözükse de rakamlar aksini söylüyor. 1998 yılında tarıma yapılan toplam 11.5 milyar dolarlık transferin, 9.1 milyar dolarlık kısmı fiyatlar artması yoluyla tüketicinin cebinden çıktı. Vergi mükelleflerinin ödedeği vergilerden yapılan destek miktarı 3 milyar doları bulurken, sadece 600 milyon dolarlık küçük bir kısım bütçe yoluyla devlet tarafından karşılandı.

TÜKETİCİDEN ÇIKIYOR
Türkiye'deki tüketicilerin yaklaşık yüzde 30'u tarımdan geliyor. Transferlerin yüzde 80'ini de tüketiciden çıkıyor. 11.5 milyar doların 9.1 milyar dolarını tüketici ödüyor. Kabaca, bu paranın 2.7 milyar dolarlık kısmı da desteği alan tarım kesiminden çıkıyor.

Uygulama başlıyor
TARIM konusunda çalışma yapmak için Dünya Bankası yetkilileri dün Ankara'ya geldi. Gelecek yıldan itibaren, Polatlı başta olmak üzere, ana geliri tarıma dayanan pilot bölgeler oluşturulacak. Bu pilot bölgeler, yaklaşık bir yıl süreyle denenecek. Tüm çiftçiler ve ürün türleri gibi konularda geniş kapsamlı bir kayıt ve istatistik sistemi oluşturularak, gerçekten doğrudan gelir desteğine konu olacak çiftçi ve ürün türü belirlenecek. Bu bölgelerde elde edilecek sonuçlar tüm ülke geneline yaygınlaştırılacak.

Tarıma yapılan transferlerin kaynakları

TÜRKİYE

	1993	1994	1995	1996	1997	1998
Vergi mükelleflerinden	4.5	4.9	5.3	3.0	3.3	3.0
Tüketicilerden	6.6	1.9	2.7	7.0	8.8	9.1
Bütçe Gelirleri	0.7	0.1	0.8	0.9	0.7	0.6
Toplam transferler	10.4	5.9	7.2	9.1	11.4	11.5

OECD

	1993	1994	1995	1996	1997	1998
Vergi mükelleflerinden	166.8	163.2	167.7	164.5	163.9	193.3
Tüketicilerden	184.7	180.6	183.1	146.5	160.1	169.5
Bütçe gelirleri	19.3	15.5	16.9	13.9	25.1	28.2
Toplam transferler	332.1	328.2	332.9	297.1	298.9	334.6

*milyar dolar