Bir geceliğine gittiğimiz İsrail'de Türkiye ve Ortadoğu için hayati derecede önemli gelişmelerin olduğunu öğrendik.

Bunların en önemlisi hiç şüphesiz, Türkiye'nin Ortadoğu ülkelerine su satması idi. Ama uzun süredir konuşulan deniz yolu ile değil. Kara yolu ile. Yani Su boru hattının kurulması ile yapılacak bu iş. Yani Özal'ın rüyası gerçekleşme yolunda.

Konu, Amerika-İsrail-Suriye arasında Washington'da yapılan toplantıda ilk kez gündeme İsrail tarafından getiriliyor. İsrail, Türkiye'den başlayacak boru hattının, Suriye, Lübnan ve İsrail üzerinden Ürdün'e getirilmesini masaya yatırıyor. Amerika bu projeyi destekliyor. İsrail yönetimi daha sonra bu öneriyi Ankara'ya da anlatıyor. Tel Aviv'de, o gece İsrailli yetkililere soruyoruz: "Teklif çok enteresan. Ancak bunun bir de yapım maliyeti var. Bu ne olacak? Kim karşılayacak? Bizim de, Suriye'nin de parası yok."

Aldığımız cevap şu:

"Boru hattının maliyet konusunu hiç düşünmeyin. Amerika ve İsrail bu parayı bulacak. Hatta hemen bulacak. Yani para sorunu yok. Maliyet de öyle büyük olmayacak. Türkiye'nin cebinden para çıkmayacak."

Konuşmamız devam ediyor:

"Peki maliyet tam ne olacak?"

"Bu konuda kesin bir rakam vermek için biraz daha çalışmamız lazım" cevabını alıyoruz.

Konuşmamız sürüyor. Yine soruyoruz: "Suriye ve Ürdün'ün su satın alacak paraları var mı?"

İşte cevap:

"O iş çözüldü. Başkaları ödeyecek."

"Kimler? Amerika ve İsrail mi?"

"Vakti gelince açıklama yapılır. Hele bir Ankara ve Şam cevap versin."

"Peki Ankara ve Şam ne dedi bu işe?"

Cevap ilginç:

"Her iki başkent bu teklifi inceliyor. Ankara, Hafız Esad yönetiminin, buna karşılık başka birşey isteyip istemeyeceğini, özellikle sınır aşan sular konusundaki tavrını netleştirmesini bekliyor. Bu iki konuyu birbirinden ayırın lütfen. Türkiye, bu yeni sistem işlerse, Fırat-Dicle sularını eskisi gibi Suriye ve Irak'a vermeye devam edecek. Ama Seyhan-Ceyhan'dan başlayacak boru hattından vereceği suyu ise satacak. Bakın su 2000'li yıllarda bölgede hayati derecede önemli rol oynayacak. Şam yönetimi ise, buna evet demek için Ankara'dan bir şey isteyecek mi göreceğiz. Ayrıca ilerde başka ülkeler de, örneğin Kuveyt veya S. Arabistan isterse, su boru hattı oralara kadar uzatılabilecek."

"Peki Manavgat'tan deniz yolu ile su taşıma işi ne oldu?"

"En son metreküp fiyatı olarak 58 cent ortaya çıktı. Bunun 41 cent tutarındaki miktarı taşıyıcı firmaya gidecek. Şimdiye kadar en düşük fiyatı da bir Yunan firması verdi. Yani, Türkiye'nin suyunu bir Yunan şirketi İsrail'e taşıyacak. Bakın, gemi ile taşıdığınız zaman, bir geminin Manavgat'tan bizim Ashkelon limanına gelip dönmesi 5 gün sürüyor. Ama eğer Suriye'nin Lazkiye limanına taşırsa, gidip dönme süresi sadece bir buçuk gün. İsterseniz Kıbrıs'a da bu yolla su taşıyabilirsiniz. Manavgat'a Türkiye 150 milyon dolar para yatırdı şimdiye kadar. Burada şunu da hatırlatalım; Sadece İsrail ile deniz yolu ile taşıma konusunda yapacağınız anlaşma en fazla 4 yıl sürer. Çünkü 4 yılın sonunda İsrail deniz suyunu içme suyuna dönüştürecek tesisleri işletmeye sokmaya başlayacak.