Geçmişten geleceğe...

Amerikan anayasasını yazmak için Philadelphia'da toplanan altı kişi, kendilerini ulusal sorumlu silahşörleri gibi görüyorlardı. Amerikan nüfusu henüz üç milyon bile değildi; ama bu altı kişi bugünkü Amerikan yönetim disiplinin ilkelerini koyarak geleceği biçimlendirdiler. Bugün 250 milyon Amerikalı bu ilkelerin disiplini altın yönetilir.

Bu sorumluluk, "kendini yaratma denemeleriydi." Tohumdan lider yetiştirmenin mümkün olup olmadığını düşünüyorlardı. Yanlış başlangıçların doğru sonuçlara ulaşabilmesi için kazanılacak bir beceri olduğu fikrindeydiler.

Bu fikirlerini açıkça ortaya koydular. "Eğer tecrübeler geleceğe yön verecek biçimde kullanılmazsa, toplum beceri kazanamaz."

Söylediklerinin özeti şuydu, "Hiçbir toplum aynı hatayı iki kere deneyecek kadar zengin ve aptal değildir. Her tecrübe bir tarih şuuru yaratacak biçimde değerlendirilmelidir.."

Bunu bir vasiyet gibi bıraktılar...
Gelecek kuşaklara intikal ettirilemeyen tecrübe, varisi bulunmayan mal gibi ziyan olup gider. Tarih bu tecrübenin dersinden mahrum kalır. Oysa tarihin hükümlerinde tecrübelerin kazandırdığı beceri vardır. Geleceğe yönelik derin görüşlü yönetim mahareti budur.

Bu sözleri yaklaşık kırk beş yıl önce bir konferansta rahmetli Samiha Ayverdi'den dinlemiştim.

Dünya çapında liderliğin reçetesi, temel ve somut tecrübelerin sentezidir. Bu sentez, hayatın pahalı ödenmiş dersleriyle oluşur. Bu sentez gerçeği omurgasında yakalar ve hedefini can evinde vurur.

Bu sözleri de yaklaşık kırk beş yıl önce Mülkiye'de ünlü siyaset tarihçisi Ahmet Şükrü'den dinlemiştim.

Aklın asırlar süren gerçekçiliği budur.

***

Türkiye hatıra edebiyatı yönünden züğürt ülkedir. Kurumsal hatıralar ise yok denecek kadar azdır.

Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) 2000 yılı için hazırladığı "Gelenek ve Gelecek" adıl kitabını yayınladı. Bu kitap belki de ülkemizde yayınlanan en geniş kapsamlı "Kurum Hatıratı"dır.

Türkiye'de sendikal zihniyetin geçmişini geleceğe aktaran kültürün nasıl oluştuğunu anlatıyor. Zihniyet yanlışlığının zahmetli yıllarını bir ibret aynası gibi yansıtmakta.

Ünlü film yönetmeni Elia Kazan Türkiye'yi ziyareti sırasında yaptığı konuşmada, "sistem hatalarını düzeltmek, kültürel hizaya gelmektir" diyordu. Bu nefis bir tanımlamadır. İnsan değiştikçe tarihin anlattıklarının değişeceğine inandığını söylüyordu. Çünkü her kazanılmış deneyin, tarihe yeni bir bakış gerçeği kazandırdığına inanmıştı.

***

MESS'in yayınını okudukça ülkemizde sendikal mücadelenin nasıl bir zihniyet bozukluğundan kaynaklandığını görüyorsunuz. Türk ekonomisini, sosyolojisini hatta felsefesini iyi kavrayabilmek için, sendikal zihniyet gelişimini bilmenin mutlak ihtiyaç olduğuna inanıyorum.

Geçtiğimiz kırk yıllık dönemi özetleyen sendikal zihniyet ve mücadele yanlışlıkları geleceğimize ışık tutan çok önemli deneylerin ürünüdür.

Cahit Talas Hoca, gözlerinde deneyim, yüzünde azim okunan sendikacı tipini anlatırdı.

Türkiye bu sendikacı tipini ne zaman görür bilmiyorum. Ama her insanın kendi macerasında mutlaka bir mücadele azmi yaşadığına eminim. İnsanı, tarih yapan da bu dinamizmdir. Çünkü işveren sendikaları kurulduklarında birer sendikal faaliyet birimi değil bir göstermelik kurum kabadayılığı idi. Bugün ciddi bir hüviyet kazanabildiyse, bu mücadele azmini, bir olgunlaşma disiplini ve tecrübe birikimiyle yoğurmuş olmasıdır.

MESS'in kitabını sadece bir hatıra değil, üniversitelerde okutulacak ders kitabı niteliğinde görüyorum. O disiplinin kırk yılı iki ciltte özetleniyor. Birincisini okuyanların ikincisini merakla bekleyeceklerine eminim.