GÜLDENİZ AYRAL

Bundan sonra uçağa bindiğinizde birazdan hosteslerin ne ikram edeceğini düşünmeyin. Çünkü düşünecek daha hayati bir konu var. Kokpitteki mürettebatın hem sizin hem de yüzlerce insanın hayatından sorumlu olduğunu düşünün. Sizi basınçlı metal bir tüpün içinde yaklaşık 10 bin metre yükseklikte kilometrelerce uzağa taşıyor bu insanlar...

Mısır Havayolları'na ait uçağın hâlâ belirlenemeyen bir nedenden dolayı düşmesinden sonra, kazanın yardımcı pilotun intihar teşebbüsü sonucu meydana geldiği spekülasyonu yapıldı.

Belki intihar değildi. Uçakta meydana gelen mekanik bir hataydı. Ancak radar kayıtlarında ve kara kutularda pilotun şüpheli sözler söylediği öne sürüldü. sonuç olarak 200'ün üstünde insan yaşamını okyanusunu derin sularında noktaladı.

Bugüne kadar çok az kazada pilotun kasıtlı olarak uçağı düşürdüğüne rastlandı. Ancak yine de canımızı emanet ettiğimiz pilotların psikolojik durumları çok sıkı kontrollerden geçiriliyor. Standartlar değişik olsa da Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) pilotların piskolojik sağlığı ile ilgili belirlediği bir dizi kural çoğu havayolu tarafından kabul edilmiştir. 185 üye ülkesi bulunan bu örgüte Amerika da, Mısır da, Türkiye de üyedir. Üyeler, tüm ticari havayollarında uçan pilotlarını her yıl havacılık tıbbı uzmanı bir uzman tarafından muayeneden geçirtmek zorundadır. Bu muayene her ne kadar vücut sağlığı üzerine odaklansa da ICAO'nun kurallarına göre

* Psikozlar

* Alkolizm

* İlaç bağımlılığı

* Kişilik bozukluğu

* Akıl sağlığında bozukluk

olan pilotların uçmasına asla izin verilmez. ICAO her ne kadar psikolojik testleri zorunlu koşmasa da dünyanın önde gelen hava yolları bunu gerekli görüyorlar.

İrlanda'daki Cerrahlar Kraliyet Koleji'nden psikoloji profesörü ve havacılık endüstrisi danışmanı Doktor Ciaron O'Boyle psikolojik testlerin niteliği hakkında şöyle konuştu: Psikoloji testlerinde kişiliğin 5 anahtar bölümüne bakılıyor. Bunlar:

* Endişeyi kontrol etme yeteneği

* Uyum

* Liderlik

* İddiacılık

* Ekip çalışması

Psikologlar, bir pilot 'endişesini bastırabiliyor mu, stresini kontrol edebiliyor mu' görmek ister. Yapılan testler de pilotun endişe düzeyinin, performansını etkileyecek bir düzeye erişip erişmediğini kontrol etmek için yapılır. Pilotların her ne kadar sakin olmaları şart koşulsa da gerekli durumlarda sert davranışlar göstermesi de vazgeçilmez bir kuraldır.

Doktor O'Boyle'a göre, ticari havayollarının uçuşları son derece rutindir. Her bir uçuş arasında küçük farklar vardır. Özellikle jet pilotları bu uçuşlar için uygun değillerdir çünkü onlar hava kuvvetleri tarafından daha fazla yaratıcı olmaları için özel olarak seçilmişlerdir.