Hükümetler, son 26 yılın her birinde enflasyonu düşürmeyi programına koydu ancak bugüne kadar hiçbir zaman kalıcı başarı sağlanamadı. Bu başarısız girişimlerin ortaya çıkardığı güvensizliği silmek çok zor. Ancak 2000 yılında enflasyonun düşürülmesi için son 30 yılın en olumlu fırsatı ortaya çıkmak üzere. Enflasyona yol açan faktörlerdeki son durumu tek tek incelediğimizde bu fırsatı daha net bir şekilde algılayabiliriz.

Diğer doğal afetler yanında, kuraklığın hüküm sürdüğü 1999'da, tarımsal ürün ve gıda fiyatlarında artış oranları çok yüksek olmadı. Sonu çift rakamla biten yıllar bereketli olduğu için gelecek yıl tarımsal fiyatlardaki artış yine düşük oranlarda kalabilir.

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, kur politikasının enflasyon hedeflerine paralel yürütüleceğini ve devalüasyonun düşünülmediğini açıkladı. Kurların göreceli istikrarı, ithalat fiyatları aracılığı enflasyondaki ani artışları ve bunun sonunda ortaya çıkan güvensizlik havasını önleyecek. Önümüzdeki günlerde Erçel, daha somut açıklamalar yapabilir.

Dolar/mark paritesinin 2.00'nin altında kalması da enflasyonun denetlenmesini kolaylaştıracak. Doların aşırı değerlenmesi, Amerika'nın ihracatını azaltıp, ithalatını artıracağı için ABD Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan, gerekli önlemleri alabilir.

Dünya ham petrol fiyatlarının varil başına 25-26 dolar düzeyinde sabit kalması ihtimali yüksek. Fiyatın 30 dolara yaklaşması durumunda, sanayileşmiş ithalatçı ülkeler gerekli önlemleri alacağı için fiyatların yatay seyir izlemesi bekleniyor.

İç borçlanma faiz oranının bugünkü düzeylerinde kalması bile, enflasyonun düşürülmesi için olumlu bir faktör olacak. Stand-by'ın imzalanmasından sonra oranlar biraz daha gerilediği takdirde hem tüketici kredisi hem de yatırım faizlerini biraz daha düşürme imkanı ortaya çıkacak.

Hükümet özel sektöre örnek olmak için KİT'lerin ürettiği hammadde ve ara malı zamlarını daha düşük oranlarda tutmak zorunda.

Canlanmanın eninde sonunda başlaması mal ve hizmet arzını artırarak, fiyatlardaki aşırı artışları frenleyecek.

Deprem vergisi ve benzeri önlemler, bütçe açığında ve kamu sektörü borçlanma gereksinimi denetim altında tutulacak.

Memur ve işçiler ili tarımsal üreticilere aktarılacak kaynakların belirlenmesinde, hedeflenen enflasyon dikkate alınacağı için, bütçe dengesinde beklenti ihtimali yüksek değil. 2000'in ilk üç ayında enflasyonla mücadelede başarı sağlandığı takdirde, bu kesimlerin satın alma gücü "gelir etkisi" nedeniyle bir miktar artmış görünecek.

IMF ile anlaşması yapılması, rating kuruluşlarının notlarının yükselmesi, dış kredi akımını, portföy yatırımlarını, yılın ikinci yarısında ise doğrudan fiziki yatırımları kıpırdatacak.

Rusya, Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu'da siyasi ve askeri gerginliklerin 2000 yılında hiç olmazsa 1999'dan biraz daha iyi olması bekleniyor. Bu beklenti gerçekleştiği takdirde ekonomik ilişkiler güçlenecek.

Bu ay AB'nin Türkiye'nin adaylığı konusunda olumlu bir karar alırsa, dış kredi akımında artış beklenebilir.

Geçen yılın bugünlerinde siyasi durum belirsizdi. 2000'de siyasi ortam daha olumlu.

Faruk TÜRKOĞLU