Yaşasın Cumhuriyet
Cumhuriyet 76 yaşında... Kutlu olsun... Sahi, 76 yıl içinde "neler" değişti, "neler" hiç değişmedi?.. Bugün, bu konuya gireceğiz...

Ve "iki öneride" bulunacağız.

Ama önce "Cumhuriyet'in ilan edildiği güne" dönelim.

"Meclis tutanaklarına" göz atalım.

Kürsüde Antalya Milletvekili Rasih Efendi var.

Konuşmasının son cümlesi:

- Yaşasın Türk milleti.

Tutanaklarda belirtiliyor ki, bu sözler "şiddetle alkışlanmış."

Sonra kürsüde Karahisarı Şarki Milletvekili Mehmed Emin Bey var.

Büyük şair Mehmed Emin Yurdakul.

Cumhuriyet'i şöyle tanımlıyor:

- Adsıza şeref, esire hürriyet, zayıfa hak, sefile saadet verdirecek bir Cumhuriyet... (Alkışlar)

***

Hicaz'da, Sivas'ta, Erzurum'da valilik yapan....

1913'te Osmanlı Mebusanı'na, Musul'dan milletvekili seçilen Mehmed Emin Bey, konuşmasında "şu duayı" ediyor:

"Cumhuriyet'in temelleri, dünyanın temelleri kadar sağlam olsun."

Genel kuruldan "amin" sesleri yükseliyor.

Ve konuşma bir "taleple" noktalanıyor:

- Yaşasın Cumhuriyet diye üç defa bağırmalarını muhterem arkadaşlarımdan temenni eylerim.

Ve TBMM, üç kez, "Yaşasın Cumhuriyet" diye bağırıyor.

***

"İki öneride bulunacağız" demiştik.

Birinci öneri:

- 29 Ekim 1923'ün Meclis tutanaklarını kitap olarak yayınlayalım.

Hatta...

Cumhuriyet'in ilanından hemen sonra...

Meclis'te "Cumhuriyet'le ilgili konuşmaların" tutanaklarını da.

"Cumhuriyet olup bittiye geldi" diyenlerin sözlerini...

"Millet, Cumhuriyet'i anlayacak düzeyde değil" nutuklarını...

Yayınlayalım ki...

Herkes "şunu" görsün:

Cumhuriyet karşıtlarının "üslubu" bugün neyse, "dün" de aynıymış.

***

Öneri iki:

- Cumhuriyet'in ilanından sonraki günlerde, gazetelerde neler yazılmış?.. Bu yazılar da kitap haline getirilsin.

Getirilince "ne" mi görülecek?

Bunu "iki örnekle" sunacağız.

***

Tarih 31 Ekim 1923...

Cumhuriyet'in ilanından "iki gün" sonrası.

Gazetenin adı "Tevhidi Efkar."

Yazar "Ebuzziyazade."

Yazının ilk cümlesi:

Haftalardan beri "Cumhuriyet, Cumhuriyet" diye tepinen, "devlet yaratacağız" diye çırpınan ve herkesin kafasını şişiren efendiler, nihayet emellerine ulaştılar.

***

Yine 31 Ekim 1923...

Gazetenin adı "Tanin."

Yazar "Hüseyin Cahit."

Yazının başlığı "Yaşasın Cumhuriyet."

Alıntılar:
* Cumhuriyet'in yaşamasını gerçekten istiyorsak, her şeyden önce şunu bilmeliyiz ki... Cumhuriyet alkışla, şenlikle yaşamaz. Onu yaşatmak ister. Cumhuriyet ancak iyi yönetimle, Cumhuriyet'e layık olmakla yaşar.

* Ben Cumhuriyetçiyim. Cumhuriyet'in canlı hale gelmesi için bir mücadeleye ihtiyaç vardır. Fakat bu mücadele, kardeş kavgası değildir.

***

Tutanakları... Gazete yazılarını okuyunca... Kendi kendimize "şu soruyu" sormadan edemedik:

- Cumhuriyet karşıtları 76 yıl önce mi daha güçlüydü, örgütlüydü?.. Yoksa bugün mü?

Ve "bir soru daha" sorduk:

- 1923'te kaybeden kafa, 76 yıl sonra, demokrasiyi kullanarak rövanş almanın mı peşinde?

Haydi... 1923'ün Meclisi gibi... Yazar Hüseyin Cahit gibi bağıralım:

Yaşasın Cumhuriyet!