Şartlı şurtlu da olsa geleceğin Türkiye'sine Avrupa'da yer açılabileceğine dair sinyaller geliyor. O halde bu konudaki zihinsel egzersiz sorusu artık şudur: 21'inci yüzyılın ilk çeyreğinde Avrupa nasıl bir şekil alacak?
Avrupalı bazı seçkin düşünürler Avrupa'nın genişlemesinin kaçınılmaz olduğunu söylüyorlar. 30 üyeli Avrupa fikri çoktan gündemde. Daha yeni olan ise Avrupa Birliği'ni 35, hatta 40 üyeli düşünmek. Avrupa nasıl 40 üyeli mi olur? Şu anda AB'nin 15 üyesi ile altı aday ülke arasında üyelik müzakereleri sürüyor. Bu ülkeler; Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovenya, Estonya ve Güney Kıbrıs. Bu altılının hemen dışındaki birleşme halkasında sırada bekleyen beş ülke var: Bulgaristan, Romanya, Slovakya, Litvanya ve Letonya. Bunlara Yugoslavya'dan doğan ülkeleri de katınca 30 sayısını bulduk bile. Ama bu kadarla kalmıyor: Malta'yı, Moldavya'yı (Boğdan), Ukrayna'yı ve Beyaz Rusya'yı da genişlemede hesaba katan var. Tabii ki İsviçre, Norveç, Türkiye ve Rusya'yı da unutmadan!
Asıl ilginci, genişleyen Avrupa için Ermenistan ve Gürcistan'ın listeye eklenmesi. Doğrusu bu durumda Azerbaycan'ın ne kabahati var onu anlayabilmiş değilim, oldu olacak, onun da adını geçiriversinler.
Tarih bugünkünden daha büyük bir Avrupa'yı haklı çıkarıyor, orası kesin, coğrafya da destekçisi. Ancak, tahmin edilen büyük genişleme Tek Avrupa projesinin gerçekleşmesi için kullanılmakta olan yöntemlerin değişmesini gerektirecektir. Bir başka deyişle de bugün mevcut olan Avrupa kurumları ile karar mekanizmalarının kalabalığa uyarlanması şarttır. Aksi halde kırk dereden su getiren bir Avrupa yönetilemez bir hal alır. Bu uyarlama nasıl yapılacaktır? Sözgelimi her üye ülke Euro kriterlerine uyamayınca ne olacaktır? Ya da bugünün küçük Tek Avrupası için geçerli olan Ortak Dış Politika'nın bir anlamı kalacak mıdır?
Bu soruların cevabını da içeren bir çalışmayı Fransız Dışişleri Bakanlığı için devlet danışmanlarından Jacques Attali yaptı. Le Monde'da özetlenen bu raporun sonuçlarından biri "Tek Avrupa"nın gelecekte karma ve çoğulcu bir görünüm sunacak olması. Zaten 40 üye ile başka türlüsü mümkün olabilir mi?
Attali'nin kendi sözleriyle genişleme herkesin çıkarına, çünkü: "Bir ülkeyi AB'ye almak için üyelerinin ekonomik ve demokratik istikar düzeyine çıkmasını bekleyemeyiz...
Bu ülkeleri dışarıda tutmak, Attali'ye göre AB için gelecekte tehlike oluşturabilir. AB'ye sokmak ise demokrasilerini istikrara kavuşturmalarını ve kıtanın batısıyla aralarındaki farkı kapatmalarını sağlayacaktır...
En azından Türkiye için bu görüşün doğru olduğunu biliyoruz.
