Yaşadığımız büyük deprem felaketinin, telafisi imkânsız en büyük zararı, kaybettiğimiz binlerce insan... Geride kalan yakınları için de, yıllarca sürecek bir üzüntü...
Gerçekten, en büyük kayıp bunlar.
Kayıplardan biri de, depremde zarar gören ya da yok olan mallarla ve demirbaşlarla ilgili. Halk arasında söylenen "mal canın yongasıdır" diye bir söz var. Felaket de olsa, binlerce insan da ölse, dünya bir yandan dönmeye devam ediyor. Bu aşamada gündeme gelen bir sorun da, depremde zarar gören ya da yok olan mallar ve demirbaşlarla ilgili olarak ne yapılacağı konusunda.
Depremde yok olan mallar
Yasalarımıza göre, depremde malları yok olan ya da zarar gören vergi mükelleflerinin, "emsal bedeli" takdiri için vergi dairesine başvurmaları gerekiyor.
Vergi Usul Yasası'nın 278. maddesine göre, deprem yüzünden iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış olan malların emsal bedeli ile değerlenmesi gerekiyor. Aynı Yasanın 267. maddesine göre de, emsal bedelinin "takdir komisyonlarınca" takdir edilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, malları depremde zarar gören mükellefler;
1- Vergi Dairesi'ne "emsal bedeli takdiri için" yazılı olarak başvuracaklar.
2- Vergi Daireleri, yapılan başvuruları süratle "takdir komisyonlarına" intikal ettirecekler.
3- Takdir komisyonlarının belirlediği bedellere göre de, mükelleflerce "zarar kaydı" yapılabilecek.
Makine ve demirbaşlar
Amortismana tabi iktisadi kıymetleri (yani bilgisayar, mobilya, otomobil, kamyon, makine, bina, alet, edavât, mefruşat vs.) deprem nedeniyle zarar gören mükellefler;
1) Vergi Dairesi'ne yazılı olarak başvurarak "fevkalade amortisman oranı" belirlenmesini talep edecekler,
2) Vergi Daireleri, yapılan başvuruları süratle "takdir komisyonlarına" intikal ettirecekler,
3) Takdir komisyonları da, ilgili kıymetlerin "hurda değerlerini" takdir edecektir.
Bu arada, Defterdarlıklarca "vergi denetmenlerine" mükelleflerin kayıtlarından ilgili iktisadi kıymetin "net aktif değeri" tespit ettirilecektir.
Maliye Bakanlığı, gerek afete uğrayan malların takdiri, gerekse fevkalade amortismanla ilgili olarak, önümüzdeki günlerde "geçici takdir komisyonları" oluşturacaktır.
Depremin büyük acı ve üzüntüsü içinde perişan durumda olan vergi mükelleflerinin, kendileri açısından çok zor da olsa, en kısa zamanda vergi dairesine emsal bedeli ve fevkalade amortisman oranı takdiri konusunda başvurmalarında yarar var.
