Yaş sınırı daha mı uygun?
Bazı okurlarımız, emeklilikte yaş sınırlaması yerine prim ödeme gün sayısının esas alınmasının daha doğru olacağını yazıyorlar.

Yazılarında bu konuda örnekler de veriyorlar. Çünkü bu okurlarımıza göre, yaş sınırlamasının olmadığı yöntemde, erken emekli olmak için, kişiler primlerini daha düzenli yatırmaya özen göstereceklerdir. Düşünce belki bazı sigortalılar için doğru olabilir. Ancak sosyal sigortacılığın evrensel kurallarıyla bağdaşmaz. Nitekim yaş sınırlamasının olmadığı ve sadece sigortalılık süresiyle, prim ödeme gün sayısının uygulandığı Türkiye'de geldiğimiz nokta bellidir. Sistem ciddi açmazlarla karşı karşıyadır. Kaldı ki, gerek AT ülkelerinde, gerekse üyesi olduğumuz OECD ülkelerinde, prim ödeme gün sayısı ile birlikte, yaş sınırı da vardır. Bu açıdan sosyal güvenlik tasarısının bakış açısı doğrudur.

Sorular... Yanıtlar...
* "Almanya'dan Türkiye'ye 28.1.1999'da kesin dönüş yaptım. Yurtdışı borçlanma talebiyle SSK'ya başvurdum. Günlüğü 2 dolardan, 8540 gün ödeme yapmam gerektiği söylendi. Ancak emekliliğim iiçin 9000 iş gününü doldurmam gerekiyor. Bu tasarı beni nasıl etkiler?"

Abdülkadir Cimbek-İstanbul

Sayın Cimbek, Türkiye'de emekliliğiniz için 25 yıllık sigortalılık sürenizin olması gerekiyor. 3201 sayılı yasaya göre, yurtdışında ancak 18 yaşın üstünde geçen çalışma sürelerinizi borçlanabilirsiniz. Borçlandığınız 8540 gün, 23 yıl 7 ay demektir. Yeni tasarıya göre, 25 yıllık sigortalılık sürenizi ve 47 yaşınızı doldurduğunuzda emekliliğe hak kazanacaksınız.

* "1.3.1982'den bu yana basında çalışıyordum. Basın yasasından yararlanıyorum. Şu anda 40 yaşındayım. Prim ödeme gün yasım 6100'dür. Askerlik borçlanmasını yaptım ama henüz ödemedim. Ne zaman emeklilik başvurusunda bulanabilirim?"

Bahri-Kelleci-Adana

Toplam sigortalılık süreniz 17 yıldan fazla. 6100 günün tümünü basında çalışarak geçirdiyseniz, bu sürenin size sağladığı olanak, 4 yıldır. Bu süreyi toplam emeklilik sürenize eklediğimizde, 21 yıl eder. Bu durumda sigortalılık süreniz 21 yıldan fazla 22 yıldan az olmaktadır. Tasarı yasalaştığında bugünkü koşularınızla, siz 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5720 günlük prim ödeme gün sayını doldurmak koşuluyla 51 yaşınızı tamamladığınızda emeklilik için baş vurabilirsiniz. Askerlik borçlanması basın yasasının size sağladığı olanağı sağlamıyor. Çünkü basın yasasına tabi olarak çalıştığınız fiili süreler dikkate alınıyor.

* "1962 doğumluyum. 2.1.1979 tarihinden beri sigortalıyım. Toplam prim ödeme gün sayım 3500'dür. Şu anda emekli olabilir miyim? Ya da primleri dışarıdan ödeyebilir miyim?"

Gülnaz-Hasanağa-İstanbul

Toplam sigortalılık süreniz 20 yıldan fazla. Ancak bugünkü koşullarda emekli olabilmeniz için 5000 gün prim ödemeniz gerekir. Oysa sizin prim ödeme gün sayınız 3500.1962 doğumlu olduğunuz ve prim ödeme gün sayınız 3600'den düşük olduğu için yaşlılık aylığına da hak kazanamıyorsunuz. Ya çalışıp prim ödeme gün sayınızı tamamlayacaksınız veya çalışmadan isteğe bağlı olarak primlerinizi dışarıdan ödeyeceksiniz.

* "İngiliz uyruklu eşim (bayan) 10 yıldır Türkiye'de çalışıyor ve prim ödüyor. Son 6 yıldır Türk vatandaşı, İngiltere'de (20 yıllık) hizmet süresi geçerli imiş. Geriye doğru borçlanma yapılıyor mu?"

Olcay Yüce-İstanbul

Sayın Yüce, yurt dışında ancak Türk uyruğunda olunan süreler için borçlanılıyor. Yabancı uyrukluların borçlanmaları söz konusu değil. Halen Türk uyruğunda olan eşinizin Türkiye'deki çalışma süreleri, emekliliğinde dikkate alınır. 1961 yılında imzalanan Türkiye-İngiltere Sosyal Güvenlik Anlaşması eşinize bazı haklar tanıyor. Ayrıntılı bilgi için, Türkiye'de son kez prim ödenen sigorta müdürlüğüne talebini içeren bir dilekçeyle başurması gerekiyor.

* "16.5.1991'den beri isteğe bağlı olarak prim ödemekteyim. Ne zaman emekli olabilrim?"

Hülya Gürkan-İstanbul

Sayın Gürkan 16.5.1991'den önce sigortalılığınız yoksa, yeni tasarıya göre, 20 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmak ve ayrıca 6980 gün prim ödemek koşuluyla emekliliğe hak kazanabilirsiniz. Yaşınızı belirtmediğiniz için, yaşlılık aylığı ile ilgili koşulları taşıyıp, taşımadığınızı bilmiyoruz.

* "SSK'ya ilk girişim 1.9.1974'tür. 41 yaşındayım. 9000 iş günüm var. Askerlik borçlanmamı yaptım. Mayıs 1999'da emeklilik başvurumu yaptım. Emekliliğim ne durumda?"

İsmail Yıldırım-İzmir

Sayın Yıldırım, Sigortalılık süreniz, 24 yıldan fazla ancak 25 yılı henüz doldurmamışsınız. Bu nedenle şu anda emekli olamazsınız. 25 yıllık sigortalılık sürenizi 1.9.1999'da dolduracaksınız. Ancak mevcut tasarı yasalaşırsa, 45 yaşınızı tamamladığınızda emeklilik için başvurabileceksiniz.

* "1.8.1964 doğumlu bir bayanım. İlk sigortalı olduğum tarih 7.7.1978'dir. Halen çalışmaktayım. 4855 gün prim ödemem var. Emekliliğime şu an 6 ayım var. Yeni tasarıya göre ne zaman emekli olabilirim?"

Songül Turgutlu-İstanbul

Yeni tasarıya göre, 5180 gün prim ödemek ve 40 yaşını doldurmak koşuluyla emekli olabilirsiniz.

* "20 yıllık sigortalılık süremi ve 6800 gün prim ödeme gün sayımı doldurduğumda, yeni tasarıya göre 55 yaşında emekli olacağım. Prim ödeme gün sayımı ve 20 yıllık sigortalılık süremi daha erken doldurursam, yine 55 yaşını tamamlayıncaya kadar prim ödemek zorunda olacak mıyım?"

Yıldız Saçaklı-İstanbul

İlk iki koşulu yerine getirdikten sonra, prim ödeme zorunluluğunuz yok. Ancak emekli maaşı alabilmeniz için 55 yaşınızın dolmasını bekleyeceksiniz.

* "17.6.1951 doğumluyum. İlk kez 1.3.1979 tarihinde SSK'lı oldum. 30.4.1986 tarihine kadar SSK'lı olarak çalıştım ve 2516 iş günü prim ödedim. 15.4.1987'den itibaren Bağ-Kur'luyum. Primlerimi kesintisiz ödüyorum. Yeni tasarıya göre ne zaman emekli olabileceğim?"

Emel Tınaz-İstanbul

Bağ-Kur'dan emeklilik hakkının kazanılması için, bayanların 20 yıllık fiili çalışma süresince prim yatırmaları (2700 gün) gerekmektedir. Verdiğiniz bilgilere göre, emeklilik için yaklaşık bir yıllık prim ödemeye ihtiyacınız var. 7200 günlük prim ödeme gün sayınızı doldurduğunuzda emeklilik için başurabilirsiniz. Sizin yaş sorununuz yok.