Yavuz Boray ABD'den bildiriyor
TV'lerin haber programında Reha Muhtar'ın Washington muhabirlerine bağlanması gibi heyecan pompalanmış bir başlık oldu ama Yavuz Boray'ın ABD'den bana gönderdiği faks notunun girişinde şöyle yazıyor: "Türkiye ABD'den kötü gözüküyor"
Yavuz Boray kim mi?
Dünya Bankası uzmanlarından biri. 15 yıldır orada çalışıyor. Bundan 3-5 yıl önce yüksek enflasyonlu, bol işsizli, gelir dağılımı çarpık, kavgası, gürültüsü, çekişmesi, siyaset krizi çok bol Latin Amerika ülkeleri içinde Arjantin ve Uruguay ekonomilerini izleyen masalarda görevliydi Yavuz Boray...
Söylediklerini ciddiye alırım.
Şunu söylüyor:
"Size daha önce telefonda bahsettiğim gibi geçen hafta Dünya Bankası'ndan bazı arkadaşlarla görüştüm. Kendileri bankada Türkiye'nin de içinde bulunduğu grupta çalışıyorlar. İlk söyledikleri şey; "Get Serious" oldu.
Get serious...
Ciddi ol, ciddiye al.
Türkiye ciddi bir yol çatısına geldi. 1980'den bu yana Türk ekonomisini "yüksek enflasyon, yüksek döviz, yüksek faiz sarmalından" kurtarmak için 15 paket denendi. Fakat bu 3 sarmaldan çıkılamadığı gibi buna şimdi de iç pazarda satışların düşmesi, satışlar düştüğü için fabrikaların üretimlerini kısması, fabrikalar üretimlerini kıstığı için de işçi çıkartmaları, mevcut bol işsizin yanına yeni işsizlerin eklenmesi geldi yapıştı.
Bu yüzden..
Get serious diyorlar..
Ciddi olun... Ciddiye alın...
***
Kim ciddiye alacak? Kuşkusuz yeni hükümet.
Bu yılın ilk altı ayında eksiye inen, negatife düşen büyümeyi yıl sonunda artı 3'e getirebilmesi için son kalan altı ayda ekonominin yüzde 6 büyümesi gerekiyor. Yüzde 6 büyüyebilmek için de mutlaka dış kaynak gerekli.
Dış kaynak mı istiyorsun?
IMF'ye gideceksin...
Dünya Bankası'na uğrayacaksın.
IMF ve Dünya Bankası ise Washington'dan şunu söylüyor: "Get Serious... Ciddiye al da gel..."
Yeni hükümet ciddiye almalı...
Yeni hükümet, 1998 yılının haziran ayı koşullarına göre hazırlanmış eski bütçeyi yeni bir bütçe yapmış gibi geçirirse, programını yorgun bir hava içinde sunarsa, devletin bütün gelirleri sadece personel harcaması ile faize yetebilecek duruma gelmişse, reel faizler çok yükseldiği için iç borçların döndürülmesi problem olmaya başlamışsa...
Durum nanaya gidebilir.
***
Çünkü bütçe açığını kapatmak kolay olmayabilir. Bütçe açığını kapatmak için devlet harcamalarını, dolayısıyla devlet yatırımlarını büyük ölçüde kısmak, kesmek, büzmek gerekebilir.
Devletin harcamasını büzersen...
Büyüme hızı düşebilir.
Büyüme düşünce...
Vergi geliri azalabilir...
Dön baba dön...
Yine başa dön...
Adamlar söylemiş: Get serious...
Ciddi ol, ciddiye al...
Bunu bizim yerli uzmanlar da söylüyorlar, söylediler, söylemişlerdi. Bizim yerli uzmanların söyledikleri; "ciddi olalım, ciddiye alalım, açık büyüyor, toplanan vergiler açığı kapatmaya yetmiyor. Bir yandan harcamaları kısalım, bir yandan vergileri kazları bağırtmadan yolacak ve sermayeyi dışarıya kaçırmayacak biçimde almaya çalışalım" önerileri ciddiye alınmadığı için durum kötüleşmiş, 1994 Nisanı'nda Net Aktif Vergisi adı altında bal gibi bir varlık vergisi salmak zorunda kalmıştı.
***
Ciddi olalım... Ciddiyet göremedik... Yeni hükümet de çok afedersiniz, (kelime sizlerde alınganlık yaratmasın) eski mıymıntılıkla geldi. Toplumun önüne 100 kalemlik, 200 kalemlik, 300 kalemlik gerekiyorsa 1000 kalemlik bir "açıkları kapatma" listesi koyamadılar.
Habur Kapısı'ndan kaçak mazotu durduracağım, 2 milyar dolar vergiyi buradan toplayacağım. Zonguldak Kömürü İşletmeleri 550 milyon dolar yutarak çıkardığı kömürü ancak 50 milyon dolara satabiliyor, 500 milyon dolar uçup gidiyor, bu uçuşu şu şu yolla durduracağım, 59 milyon nüfuslu İngiltere 20 bakan, 59 milyon nüfuslu Fransa 14 bakan, 82 milyon nüfuslu Almanya 14 bakan, 126 milyon nüfuslu Japonya 12 bakan, 270 milyon nüfuslu ABD 14 bakanla yönetiliyor. Fakat 65 milyon nüfuslu Türkiye 34 bakanla yönetiliyor. Her bakana Mercedes, makam, danışman... Ben önce bakanlık sayısını Fransa, Almanya, Japonya düzeyine indireceğim... Bunları yaparken zenginlere de "yoksulun üzüntüsünü paylaşma vergisi" getireceğim ve topladığım verginin her kuruşunu nereye, hangi verimlilikte harcadığımı bütün halkın anlayacağı şekilde hesap vererek açıklayacağım...
Bunun gibi liste koymadılar.
Ciddiye almadılar...
Oysa Yavuz Boray, ABD'den "Get serious" diye bildiriyor.
Haber vermedi demeyin...
