PERŞEMBE 15 NİSAN 1999
Tony Blair: 68 kuşağı şimdi neden savaşıyor?
Bir zamanın Çiçek Çocukları, Vietnam Savaşı karşıtları şimdi Kosova'da belki de tüm dünyaya sıçrayabilecek bir savaşa girişti. İngiltere Başbakanı ve İşçi Partisi lideri Blair, neden savaşmak zorunda kaldıklarını Newsweek dergisine anlattı.
Bizler, diktatörlerin emrine girmenin ne gibi acı sonuçlara yol açacağını bundan 60 yıl önce öğrendik. Bunun o zaman da bir yararı olmadığı gibi şimdi yeniden denenmesi gereksizdir. Slobodan Miloseviç'in Kosova halkına ızdırap veren acımasız davranışları artık Avrupa'dan ebediyen silinmesi gereklidir. Avrupa ve Amerika sağlam şekilde birlikte hareket etmelidir. Miloseviç'in etnik temizlik hareketleri yenilgiye uğratılmalı ve etkisiz hale getirilmelidir. Başkan Clinton da aynı kararlı ve doğru tutumu izlemiştir.
Bizler elbette Amerika ve Avrupa da, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra doğan yeni kuşak liderler ile anlaşmayı zor bulan insanların eleştiri yağmurunu anlıyoruz. Bunlar siyasetin ilerici tarafını alkışlarlar. Fakat olayların içyüzünü görürken bizden önceki sağ ve sol kadar sağlam hareket etmek isterler. Bunu biliyoruz. Biz de içyüzünü göreceğiz. Bazıları harekete geçmekte çok geç kaldığımızı öne sürüyor. Bunlara cevabım müzakere yoluyla her şansın denenmiş olduğudur. Diğerleri hiç müdahale etmemeyi savunuyorlar. Onlara "alternatif nedir" diye soruyorum. Hiçbir şey yapmayıp Miloseviç'in kötülüklerine ses çıkarmayıp her şeyi kabul mu etseydik? Eğer Miloseviç durdurulmazsa Kosova'nın da Bosna ile aynı akıbete uğrayacağı açıktı.
Miloseviç, tek bir NATO bombası düşmeden önce dahi etnik temizlik hazırlığı içindeydi. Olanlar 100 binlerce Arnuvutu evlerinden atmak, çoğunu infaz edip köylerini yakmayı öngören planın bir kısmıydı. Bizler Bosna'da kararlı şekilde harekete geçmeden önce dört yıl bekledik. Bu anlaşmazlık sonucunda 200 bin kişi yaşamını yitirdi ve 2 milyon insan evsiz barksız kaldı. Yine bu anlaşmazlık sonucunda bu insanların bir milyonu asla kendi evlerine dönemediler. NATO, Kosova'da aynı hatayı yinelemedi. Kosova'dan yüzbinlerce mültecinin kaçış tablosunu izleyen herkes, ya da Sırp özel polisinin ve serseri milislerin neden olduğu ızdırabı işitenler, niçin harekete geçtiğimizi çok iyi anlamaktadır. Şimdi sadece başarılı olmamızı beklemektedirler. Harekete geçmekten başka alternatifimiz yoktu. Şimdi de başarana kadar başka alternatifimiz olmadığı inancındayım.
NATO, ellinci doğumgününde başarmak zorundadır. Bizler diktatörlerin artık kendi halkına sırf iktidarda kalabilmek için ağır cezalar veremeyeceği bir dünya için savaşıyoruz. Sırbistan halkını kavgamızın onlarla olmadığını bilmesi önem taşır. Kavgamız Kosova'da etnik temizlik planlayanların mimarıyladır. Tıpkı İkinci Dünya Savaşı sonrasında olduğu gibi Savaş Suçları Mahkemesi sorumluları adalet önüne çıkartacaktır. Bizim siyasetimiz Miloseviç'in ölüm makinesini tahrip etmeyi hedeflemektedir. Onun devlet kontrolündeki televizyonunun yayınlarıyla aldırmayacağız. Eğer koltuğundan bu kadar eminse neden Sırbistan'da bağımsız basını susturdu? Ancak bizler sabırlı olmalıyız. Benim ve Başkan Clinton'ın da belirttiği gibi, diğer dünya liderlerine de söylediğimiz gibi, Miloseviç bir günde malup edilmeyecektir. Yeni bir bin yıla artık diktatörlerin etnik temizlik yapamayacaklarının bilincinde girmek istiyoruz.
Sırbistan'a kara harekatına hazırlanan Kuzey Atlantik Paktı NATO yetkilileri, İkinci Dünya Savaşı'ndaki Sırp taktiklerini inceliyor. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Hitler, kendisiyle bir anlaşma imzalayan hükümeti deviren Yugoslavya'ya karşı savaş açmış ve büyük bir direnişle karşılaşmıştı.
Alman işgal kuvvetleri de, aynı bugün NATO'nun planladığı gibi 200 bin askerle Yugoslavya'ya saldırmıştı. NATO ilk kez İkinci Dünya Savaşı'nı incelediğinde, Nazi'lerin Yugoslav direnişi karşısında büyük bir yenilgiye uğradığını gördü ve bunun üzerine Amerika Başkanı Clinton'ın ekibi, kara savaşına soğuk bakmaya başladı.
Amerikan Ordusu sözcülerinden Binbaşı Shelly Stellwagen, "Her zaman tarihi olayları inceleriz. Bu bizim hep yaptığımız bir şey" derken, "Ama tarih tek başına yeterli değildir. Herşeyi daha derinlemesine incelemek gerekir" diye de uyardı.
Haftalar boyunca kara harekatı konusunda hiç bir plan yapmadıklarını söyleyen Clinton yönetimi, şimdi bazı çalışmalar yapıldığını, gerekirse bunların hemen hayata geçirileceğini söylüyor. Amerikalı diplomatlar ise, üç hafta süren hava bombardımanına rağmen Kosova'da etnik temizlik yapıldığını gördükten sonra kara harekatının bir an önce başlatılması konusunda ısrar ediyorlar.
Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon'daki askeri uzmanlar farklı politikaya, farklı askeri teknolojiye sahip iki ordunun karşılaştırılmaması gerektiğini söylüyorlar. Ancak arazideki zorlukların ve Yugoslav ordusunun kendi topraklarında olmasının avantajını da kabul ediyorlar.
1950'lerde yazılan Amerikan resmi ordu tarihinde, gelecekte de Yugoslavya ile karada karşılaşacak ordular uyarılıyor ve "Yugoslav gerillaların Almanlar'a karşı kazandığı başarı onların geleneksel direnişçiliğine bağlıdır" deniyor ve bütün Balkan ülkelerinde aynı direniş geleneğinin olduğundan söz ediliyor.
Öte yandan, NATO'nun bir barış planı çerçevesinde Kosova'ya 4 bini Amerikalı 20 bin asker göndereceği belirtiliyor.
NATO'nun bir başka planı da Sırplar'a kara birlikleriyle ani baskınlar yapmak. Ancak bu konuda herhangi bir askeri plan henüz oluşmadı.