PAZARTESİ 20 TEMMUZ 1998
Kim demiş Türkler özeleştiri yapmaz diye? İstanbul Kapalıçarşı'daki dükkan sahiplerine bu yılkı durgunlukla ilgili gözlem ve görüşlerinin sorulduğu bir araştırma yapıldı. Dükkan sahipleri diyor ki, bu yıl turist sayısındaki azalmanın en önemli iki sebebinden biri esnafın turiste yanlış tutumudur (yüzde 68). Diğer sebep ise Türkiye'nin dış ilişkilerinin bozulması (yüzde 69)...
Esnafın turiste yanlış tutumunun bir özeleştiri olduğu gözden kaçmıyor. Parametre Araştırma 11-15 Temmuz tarihleri arasında Kapalıçarşı'da 385 dükkan sahibi veya yöneticisi ile yüz yüze görüşmüş. Kapalıçarşı'nın yarıya yakını (yüzde 42) durgunluğun bir yıldan fazla süreceği kanısında.
Sırada bir de açık uçlu sorulan bir soru var: Sizce durgunluğu gidermek için ilk olarak ne yapılmalı? Yüzde 46 "Çarşının tanıtımı yapılmalı" diyor, yüzde 21 "Esnaf ahlaki ve ticari davanışlarını düzeltmeli"... Yüzde 16 ise dış ilişkilerin düzelmesini istiyor.
Turistlerin eteğine yapışan çığırtkanlardan, hanutçulardan, turist kazıklarından, kadın turistleri mıncıklayan tezgahtarlardan rahatsız Kapalıçarşı. Çarşı esnafı, ahlak ile dışa açılmanın bir arada gittiği gerçeğini yakalamış durumda.
Kapalıçarşıdan çıkıp Laleli'ye uzanalım şimdi de. Laleli bozgunu turizm kapsamına alınabilir mi? Siz bavul turizmi dediklerine bakmayın. Oraya gelenlerde valiz ne arasın? Olsa olsa çuval turizmi olur. Orada yaşanan, havalanındaki x-ray aletlerine sığmayacak kadar büyük denkler dolusu giyim eşyasıyla ticari, Nataşa'sıyla da sosyal bir olay değil miydi?
Açıkçası pis bir kargaşaydı Laleli, aynı zamanda sefaletti. O güzel adına yakışmayan bir fuhuş ve uyuşturucu cehennemiydi, vergi ödememe konusunda ise fişsiz faturasız şıkır şıkır bir cennet... Türk mallarının imajı Rusya başta Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde giderek bozulduysa Laleli mucizesinin bunda hiç mi payı yok?
Ama biz Nataşa muhabbetini sevmiştik...
Oturup ağlayacağına Kapalıçarşı gibi özeleştiri yapsa ya Laleli şimdi. Esnaf örgütleri bir araya gelseler, girişi çıkışı belli bir serbest bölge kurulmasını isteseler burada, dürüst davranmış olurlardı. Bir zamanların şık mahallesi Laleli'yi üzerine giydirilen süfli elbiseden kurtarmak için aranan çözüm her zaman bulunur.
Turizmi kumardan ayırmak gerekir, Kapalıçarşı'yı da Laleli'den. Kapalıçarşı her zaman turistik kalacaktır, ama Laleli bir kumardı. Dün kazandı, bugün kaybetti, yarın ne olacağı belli değil.