PERŞEMBE 02 TEMMUZ 1998
Petrol Ofisi'nin satışının televizyondan naklen verilmesi ilgi uyandırdı. Sıradan vatandaşın işini gücünü bırakıp izlediğini sanmıyorum. Ama gazeteciler, işalemi ve diğer meraklılar mutlaka vakit ayırdılar.
1991 seçimlerinde Demirel'in sloganlarından biri aklıma geldi. Camdan karakollar vadediliyordu. Geçen yedi yılda onu becerdiğimiz söylenemez. Hiç olmazsa özelleştirmede açık ihalelere yönelik adımlar atabildik.
Çağdaş toplumda, kamu yönetiminde etkinlik ve kalitenin artması ile kamunun tüm faaliyetlerinin şeffaflaşması arasında bire bir ilişki var. Başka türlü söyleyelim. Şeffaflığın etkisi sadece adalet ve hakkaniyetle sınırlı değil.
Şüphesiz, devlette adalet ve hakkaniyet çok önemli. Toplumla devlet arasında açık yada örtük varolan anlaşmanın düzgün işlemesini temin ediyorlar. Meşruiyet sorunlarının ortaya çıkmasını engelliyorlar.
Fakat, kamu otoritesinin etkin işlemesi de en az onlar kadar önemli. Kaynakları israf eden, vatandaştan aldığı vergileri kaliteli hizmet halinde ona geri veremeyen bir devletle çağı yakalamak mümkün değil.
Kamu hizmetlerinde gizliliğin yerini açıklık ve şeffaflığı getiren her uygulama, çok kıymetli kaynakların daha iyi kullanılmasına ciddi katkılar yapacaktır.
Adana'daki büyük deprem, kamu yönetimindeki büyük sorunlarlardan bir bölümünü bir kere daha gözler önüne serdi. Aslında hepimiz bunun böyle olduğunu biliyorduk. Bildiklerimiz tekrar kanıtlandı.
Türkiye'de kanun ve kurallar uygulanmıyor. Meclis kanunu çıkartıyor. İdare yönetmelikleri yapıyor. Sonra? Vatandaş bir yolunu buluyor ve onlar yokmuş gibi davranabiliyor.
Deprem bölgelerinde betonun daha dirençli olması gerekiyor. Nasıl sağlanacak? Daha fazla çimento, daha fazla demir kullanarak. Daha dikkatli dökerek. Bunlar bizim yönetmeliklerimizde de var.
Ama yönetmelik tek başına hiç bir şey demek değil. Esas önemli olan, denetim. Kamu otoritesi betonun spesifikasyonlara uyup uymadığını kontrol edecek. Uymayanları cezalandıracak. Binanın iskana açılmasını engelleyecek. Hatta yıkacak.
Sorun bu aşamada ortaya çıkıyor. Sadece inşaatı yapan müteahhite suçlu muamelesi yapmak çok yanlış. Beton örneğini alıp laboratuar tahlilini yaptırmayanı bulmak lazım. Yetersiz betona rağmen iskan iznini vereni aramak lazım.
Depremde yıkılan binanın sorumlusu kamu otoritesidir. Dikkatinizi çektim mi? Müteahhitin ismi ve fotoğrafları gazetelerde çıktı. Denetimi yapmakla görevli kişilerin kimler olduğunu hala bilmiyoruz. Onların isim ve resimleri nerede?
Depreme tedbir de şeffaf kamu yönetiminden geçiyor.
IMF ile imzalanan "yakın izleme anlaşmasının" Internet'te yayınlanması son derece olumlu bir gelişmedir. İlgilenenler https://treasury.gov.tr adresinden 30 Haziran tarihi ile yayınlanan duyuruyu okuyabilir.
Politikaların net kantitatif hedeflerle birlikte açıklanması hükümeti zayıflatır mı? İstikrar politikasının uygulanmasını zorlaştırır mı? Her iki soruya da çok net "hayır" diyoruz.
Tam tersine, seçilen şeffaf yaklaşım hükümetin enflasyonla mücadelesini kolaylaştıracaktır. Çünkü, piyasaların ve vatandaşın hükümetin kararlılığına olan güveni artacaktır.
Şeffaflık kamu yönetimininde başarıya giden yolu açar.