Nikotin bağımlılığı ve sigara

Sigara içenlerin çoğu, sigara içmekten kaynaklanan sağlık sorunlarının farkındadır. Çoğu sağlıklarına daha fazla zarar vermemek için, sigarayı bırakmak istemektedir. Fakat Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hesaplarına göre, sigarayı bırakmaya çalışanların ancak %5'ten az bir kısmı, herhangi bir destek olmaksızın sigaradan 1 sene boyunca uzak durabilmiştir.

Sigara içenlerin çoğunun, sigara içmeyi tercihleri nedeniyle değil de nikotin bağımlılıkları nedeniyle devam ettiklerine inanılmaktadır. Nikotin bağımlılığı kronik ve tekrarlayan bir tıbbi durumdur.

Nikotinin bağımlılık yapıcı özelliği ve sigara içmekten kaynaklanan psikolojik ve fiziksel bağlılık, insanların sigarayı başarılı olarak bırakmadan önce neden birçok kere başarısız olarak bıraktıklarını açıklamaktadır.

Nikotin Nedir?

Nikotin tütün bitkisinde bulunan zehirli bir maddedir ve bitkinin böcekler tarafından yenmesini engeller.

Nikotin, beyindeki doğal kimyasal iletimcilerden asetilkoline benzer bir yapıya sahiptir. Asetilkolin, kasların uyarılması gibi, vücudun birçok işlevinden sorumlu 200'den fazla nörokimyasalın salgısını aktive eder. Nikotin, beyindeki asetilkolin reseptörlerine etkir.

Sigaradan alınan ilk nefesten sonra nikotin kolaylıkla kan-beyin sınırını geçer ve çeşitli biyolojik işlevi etkiler.

Nikotin Beyni Nasıl Etkilemektedir?

Sigaradan alınan ilk nefesten sonraki bir kaç saniye içinde, nikotin beynin tatmin olma duygusu bölümüne ulaşır ve dopamin salgısını başlatarak çabuk bir tatmin duygusu yaratır.

Nikotin, beyindeki nikotinik reseptörlere bağlanır, dopamin dahil olmak üzere nörotransmiterlerin salgısını artırır.

Alışkanlık olarak nikotin kullanımı, sigara içme dürtüsünü güçlendirir ve nikotin toleransının artmasına yol açabilir.

Nikotin fiziksel bağımlılığa yol açar. Sigara içmeyi bırakan insanlar, sıklıkla, depresyon, uykusuzluk ve sinirlilik gibi yoksunluk belirtileri gösterirler.

Sigara içme eylemi, yüksek oranda ortamla ilişkili olmakta ve sigara paketini açma, sigara yakma ve sonrasındaki dumanın görüntüsü ve kokusu gibi çeşitli ritüellerle ilişkilenmektedir.

Sigara İçmenin Etkileri

Sigara içmenin vücuttaki neredeyse her organa zarar verdiği, kardiyovasküler hastalıklar, kanser, solunum sistemi hastalıkları ve inme gibi birçok hastalıkla ilişkili olduğu, bulunmuştur. Sigara içen her iki kişiden biri sigara içmeyle ilişkili bir hastalık nedeniyle ölmektedir.

Sigarayı Bırakmanın Yararları

Bıraktıktan birkaç saat sonra, vücut kendini iyileştirmeye başlar.

Sigarasız geçen 10-15 yıldan sonra, önceden sigara içmişlerle, hiç içmemişlerin inme geçirme riski eşitlenir.

Her yaşta sigarayı bırakmak erken ölüm riskini azaltır.

Sigarayı Bırakmanın Güçlükleriyle Yüzleşme

Sigarayı bırakmak zordur ve çok çaba gerektirir. Tavsiye, destek ve ilaç almak, nüksetmelere hazırlıklı olmak sigarayı bırakmaya yardımcı olabilir.

Dünya Sağlık Örgütüne göre, sağlık uzmanlarından alınacak kısa tavsiyeler bile, sigarayı bırakabilme oranını %30 artırabilir.

Sigara içenler, sigarayı bıraktıklarında, sigara için şiddetli bir arzu ve tekrar edebilecek yoksunluk belirtileri duyarlar.

Uyku bozukluğu, asabilik ve/veya saldırganlık, depresyon, acelecilik ve konsantrasyon düşüklüğü gibi yan etkiler görülebilir.

Sigarayı bıraktıktan iki ila üç gün sonra, yan etkiler zirve noktasına ulaşır ve haftalar sürebilir.

Başarılı tedavi, psikolojik danışma ve ilaç tedavisini birleştirir.

Psikolojik Danışmanlık ve Davranış Tedavisi: Üç tür psikolojik danışmanlık ve davranış tedavisi verimli bulunmuştur: Pratik psikolojik tedaviye hazırlık, tedavinin bir parçası olarak sosyal desteğe hazırlık ve tedavi dışındaki sosyal desteği güvenceye almak.

İlaç Tedavisi: Sigara içmeye ara vermek için kullanılan etkin ilaçlar, sigarayı bırakmaya çalışan hastalarca kullanılabilir.

Sigarayı bırakma, sigara içenlerin yaşamlarının kalitesini artırmak ve ömürlerini uzatmak için atabilecekleri en önemli adımlardan biridir.