Yüksek reyting yapımcıya ayda 600 bin YTL kâr bırakıyor

Televizyon sektöründe yapımcılara patron, televizyon kanallarına müşteri; yönetmenlere, oyunculara, set işçilerine, teknik elemanlara da işçi diyebiliriz. Peki bu piyasada bir dizi ekranlara kadar nasıl geliyor? Patron dediğimiz yapımcı neler yapıyor? Yapımcıların bir diziden ne kadar kâr elde edecekleri, reytinglere bağlı. Yapımcı dizinin satışından ortalama yüzde 15 ila 20 arasında kâr elde ediyor. Genellikle 7 reytingden sonra elde edilen her bir puan reyting için yapımcıya haftada 10 ila 15 bin YTL arası ek ödeme yapılıyor. 15 reytingden sonra ise televizyon kanalı ek ödeme yapmıyor. Bu çerçevede, 15 reytinge ulaşan bir yapımcının haftada 150 bin, ayda ise 600 bin YTL kâr sağlayabildiği görülüyor. Ama bir de madalyonun diğer yüzü var. Yapımcılar, dizi başlamadan büyük yatırım yapmak zorundalar. Plato, keşif çalışması gibi kalemlere büyük paralar harcanıyor. Büyük umutlar bağlanan dizi reyting yapamazsa, yapımcı büyük zarar etmiş oluyor.

İYİ FİKİR İYİ PARA
Yapımcıların bir diziye karar verip yola koyulmaları için en önemli koşul, iyi bir fikir bulmaları. Yapımcı iyi fikri bulduğunu düşünüyorsa ikinci adımda televizyon kanalına bu fikri pazarlamaya çalışıyor. Fikirle beraber başrol oyuncuları da iyi kötü belli oluyor. Kanal yöneticisi, önüne gelen fikirden yapımcı kadar heyecan duyarsa taraflar prensip anlaşması yapıyor. Ardından işin mali boyutu ele alınıyor. Yapımcılar artık örtülü reklamdan para kazanamadıkları için dizinin maliyeti ve kendi karını toplayarak bütçe çıkarıyor. Kanalın durumu yapımcıya göre daha güvenceli. Reklamlardan parasını kazanacak ve dizi tutmazsa yayından kalkacak.

4 BÖLÜMLÜK ANLAŞMA
Tarafların bütçe üzerinde anlaşmasıyla yapımcı artık bir senaryo ekibi ya da senaristle anlaşmak, oyuncu kadrosunu oluşturmak, yönetmen ve sanat ekibine karar vermek, ses, ışık, montaj, animasyon, görsel efektler için teknik kadroyu seçmek için işe koyuluyor. Televizyon kanalları, yeni bir dizi projesine onay verirken, sözleşmede yer alan "dört bölümde tutmazsa yayından kalkar" maddesine güvenirler. Televizyon sektörünün deneyimli isimlerinden Faruk Bayhan'ın belirttiği gibi, bir yıl için 30 dizi siparişi veren bir kanal için beş, altı tanesinin tutması yeterlidir. Kanal için yeterli başarı sağlanmış olur. Bayhan, "Olan, diziler kaldırıldığında ortada kalan insanlara oluyor. Bir yıl içerisinde başlayıp bitirilen dizilerin maliyeti yaklaşık 150 milyon dolar civarında" diyor. Faruk Bayhan'dan aldığımız rakamlara göre bir dizinin maliyeti en az 150 bin YTL civarında ama bu rakam 400-500 bin YTL'ye de varabiliyor. Yazlık diziler ise biraz daha ucuza mal edilebiliyor. Peki yapımcı, dizisinin yayından kalkmaması için neler yapıyor? Hatırla Sevgili, Ihlamurlar Altında, Kara Yılan gibi dizilerin proje tasarımcısı, aynı zamanda sinema filmlerinin en iyi yönetmenlerinden biri olarak tanınan Tomris Giritlioğlu, işine bilimsel yaklaşmayı ve başarıyı kendisi ölçmeyi tercih ediyor. Senaryonun gücüne inan Giritlioğlu, "Dakikalık reytingleri gözlemleyip timecode'larıyla reytingin en çok yükseldiği sahneleri takip ediyorum. En büyük şansım, çok iyi yazarlarla çalışıyor olmak. Senaryolar sağlam olunca oyuncuların da inancı hiç eksilmiyor" diyor.

KÂR MARJI % 15-20
Yapımcılar kanallara dizi teklifi götürdüklerinde, maliyetin üzerine ne kadar kâr marjı koyuyorlar? Bu soruyu, Yağmur Ajans'ın sahibi Osman Yağmurdereli şöyle cevaplıyor: "TRT terbiyesinden geçtiğimiz için biz yüzde 15-20 kâr marjı koyarız. Ama teklif ettiklerinin çok altında fiyatlara iş yapan yapımcılar da var." Yağmurdereli, "bu işte iyi para var" diyen amatör yapımcıların piyasada kaliteyi düşürdüğünü de belirtiyor. Yağmurdereli, bu tür şirketlerin 3 ila 6 ay vadeli ödemeye razı olduğunu, bu nedenle de 2-3 trilyon borcu göğüslemek zorunda kaldıklarını anlatıyor.


REKLAM TARİFESİ TAVAN YAPAN DÜNYA DİZİLERİ
2007-2008'in ilk yarısındaki reklam tarifelerine göre yapılan sıralamada dünyanın en pahalı televizyon dizisi unvanını ABC'de yayınlanan "Grey's Anatomy" adlı medikal drama aldı. Geçen yılın birincisi Desperate Housewives'ı geçen diziye reklam verenler her 30 saniye için 419 bin doları gözden çıkarmak zorunda kaldı. İkinci en pahalı dizi ise 30 saniyesi 394 bin dolarla ABC'nin "Wisteria Lane" dizisi oldu. Ancak uzmanlar ikinci yarı yılda sıralamaya girecek "American Idol" ün 500 - 700 bin dolara ulaşacağı tahmin edilen reklam fiyatıyla şimdiden birinciliğine kesin gözüyle bakıyor.


TÜRKİYE'DE EN PAHALI REKLAM 50 BİN DOLAR
Türkiye'de bir diziye 4 reklam kuşağı giriyor. Bir kuşak 6.5-7 dakika sürüyor. Fiyatları belirleyen, dizinin aldığı reyting. Reklamın bir saniyesi en ucuz 500, en pahalı 2000 bin YTL. Yani reytingi yüksek dizide 30 saniyelik reklamın fiyatı 50 bin dolar oluyor.