Piyasalar da, faiz düşüşü de kurtuldu mu?

ABD'nin yaşadığı kredi krizinde Bear Stearns'ün ardından Fannie Mae ve Freddie Mac gibi dev mortgage fon sağlayıcıları da devlet tarafından kurtarıldı. Bu durum, finansal sektörde ekonomiye zarar verecek boyutta yeni batışlar olursa yine aynı yöntemin izlenebileceğini gösteriyor. Çünkü bu yöntem tuttu. Piyasalar kurtarmalara şans tanıyor ve kredi açıyorlar.
Kapitalist sistem de kriz karşısında başka herhangi bir kurtuluş mekanizması bulabilmiş değil. Kararı Avrupa Merkez Bankası Başkanı bile memnuniyet verici bulduğunu göre, demek ki bu bölgede de benzer durumla karşılaşılırsa aynı yoldan devam edilecek. Bu yol da krizin yükünü hazineler ve merkez bankaları yoluyla kamunun, dolayısıyla toplumların sırtına yıkacak.

- Yolu yarıladık mı?- ABD'nin zor duruma düşen mortgage finansörü ve garantörü iki bankayı tamamen devletleştirerek kurtarması, küresel krizde önemli dönüm noktalarından biri olmaya aday. Çünkü bu büyüklükte bir kurtarma ilk kez oluyor. Parasal boyutu da zaman içinde ortaya çıkabilecek. Bu büyüklükte başka banka kurtarılması olur mu? Olsa bile geride kalan büyüklerin sayısını dikkate aldığımızda en azından küresel krizde yolun yarısına geldiğimiz söylenebilir. Hafta sonundaki devletleştirme kararı hem bu iki dev mortgage sağlayıcısını kurtardı hem de küresel piyasalar ile Türkiye'deki faiz düşüşünü de.

- Doping yaptı- Hem bu iki bankanın zor durumda olması hem de Lehman Brothers'ın sermayedar arayışının sürmesi piyasaları kritik bir eşiğe getirmişti. Kurtarma kararının alınmasına kadar piyasalarda kötüleşmenin sürmesi, bu arada gelişmekte olan ülkelerden ve Türkiye'den de sermaye çıkışının devam etmesi bekleniyordu. Haftaya iki mortgage kuruluşunun kurtarılmasıyla başlanması piyasalar için doping etkisi yaptı. Piyasalar üzerindeki stresi önemli ölçüde ortadan kaldırdı. 17 Mart'ta Bear Stearns'ün kurtarılmasında yaşanan toparlanmadan daha güçlü bir hareket yaşadık. Gerçi o toparlanma ağır başlamış ve iki ayı bulmuştu. Finansal piyasalar 19 Mayıs'a kadar pozitif bir trendi sürdürmüştü. Şimdiki hareketin farkı ise başlangıcının güçlü olmasında. Ne kadar devam edeceği ise gelişmelere bağlı olacak.

- Kurların önemi- Dış piyasalarda tansiyonun düşmesiyle Türkiye'de döviz kurları da geriledi. Böylece 18 Eylül'deki Para Politikası Kurulu'nun faizi düşürmesinin önündeki en büyük risk büyük ölçüde ortadan kalktı. Geçen hafta Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'ın açıkladığı gibi eylül ayından itabaren ölçülü faiz indirimi de dahil bütün politika seçenekleri dikkate alabilir. Yeter ki o tarihe kadar yeni ve öngörülmeyen bozulmalar yaşanmasın veya döviz kurlarını sıçratıcı bir risk ortaya çıkmasın.

- Sonuç- "Nisan yağmuru, mayıs çiçeği getirir." Kanada Atasözü