...Ve trend avcıları Çinli işçilerin ayakkabılarını keşfetti

Çin'de 50 yılı aşkın süredir madenciler, fabrika işçileri ve çiftçiler tarafından tercih edilen lastik tabanlı bez ayakkabılar, Batılı 'tarz avcıları'nın yeni gözdesi oldu. Ospop isimli bir firma tarafından yenilenip çeşitli renk seçenekleriyle piyasaya sunulan bu ayakkabılar, 2007'den bu yana 7 bin 500 çiftten fazla sattı. Dayanıklı ve ucuz oluşuyla işçilerin gözdesi olan kotlar sonraları aynı nedenlerden ötürü renk, ırk ve sınıf tanımaksızın dünyaca benimsenmişti. Ospop ayakkabılar da benzer bir hikâyeyle gündeme geliyor. Ospop yani One Small Point of Pride (Küçük Bir Gurur Noktası, www.ospop.com) firması, 2003 yılında New Jersey'den Şangay'a taşınan Ben Walters tarafından kurulmuş. Walters çok geçmeden madencilerin, fabrika işçilerinin ve çiftçilerin giydiği sade, lastik tabanlı ayakkabıları fark etmiş. Şangay'da bir tezgâhtan yaklaşık 2 dolara bir çift satın almış. Daha sonra, aldığı ayakkabıları üreten Henan Bölgesi'ndeki Tianlang yani kelime anlamıyla 'Gök Kurdu' fabrikasıyla irtibata geçmiş ve yerli bir ortak edinerek ayakkabıların ihraç edilebilecek versiyonlarını imal etmeye koyulmuş. Ayakkabıları yapan da onlara ilham veren de Çinli işçiler. Geçen ekim ayından bu yana 7 bin 500'den fazla satış yapılmış. Görünüşüyle Converse'leri andıran bez ayakkabıların benzerlerinden ayrılmasını sağlayan şey, yan tarafına işlenmiş kırmızı logo. Yuvarlak içine alınmış 'I' harfinden oluşan sembol, Çince'de 'iş' anlamına geliyor. Ospop firmasının dayanıklı ve rahat bir taban ile kaliteli kumaş kullanarak yenilediği model, artık ayakkabı satın alabilmek için en azından 76 doları gözden çıkarmaya hevesli bir kesime hitap ediyor. Üzerinde işçi sınıfının damgasını taşıyan bu sıradan bez ayakkabılara dünyanın öbür ucundan talipler çıkması hayli ironik bir durum teşkil ediyor. Ayakkabılar iki seri halinde satışa sürülmüş. İlk seri, yani fabrikanın adını taşıyan Skywolf serisi, ayakkabının yapımında kullanılan malzemeleri yenilerken orijinal renkleri korumayı esas almış. Haki, koyu yeşil ve hardal rengi üç modelden oluşuyor. Departure serisi ise klasik modeli altı yeni renk seçeneğiyle sunuyor. Kırmızı logonun rengiyse hep aynı kalıyor. Batılı müşterilere hitap edecek kaligrafik desenlerle süslü bir de ambalaj tasarlanmış. Kısacası kendileri fiziksel olarak iş yapmaya yanaşmayan ama üzerinde işçi sınıfının damgasını taşıyan zevkli bir ayakkabı edinme fikrine sıcak bakan moda tutkunlarına yönelik bir ürün ortaya çıkarılmış.

İŞÇİLERİN MAAŞLARI ARTTI
Acaba her şeyin içi boşaltılıp, popüler simgeler haline mi getiriyor? Walters'a göre bu proje belgesel niteliği taşıyor. Kendisi ayakkabıları ikonlaştırmanın Çin ve Çinlilere dair Batılı tüketicinin zihninde yer alan fikri geliştireceği görüşünde. Tabii ki ayakkabılar hakkında sarfedilen yorumlar farklılık gösteriyor. Kimisi duruma alaycı yaklaşırken, kimisi benimsiyor, bazıları ise fiyattaki değişime takılıyor. Gerçekten de 74 dolarlık artış (buna ayrıca bir de kargo ücreti ekleniyor) gözardı edilecek gibi değil. Ancak Walters fiyat farkının kaçınılmaz bir sonuç olduğunu belirtiyor ve ortaya çıkan kazanç sayesinde Tianlang fabrikasında işçilerin yüksek maaş aldıklarını ve bölgedeki diğer çalışanlara oranla daha güvenli koşullarda olduklarını da ekliyor. Ospop'un elde ettiği gelirlerin bir kısmının maddi durumu iyi olmayan öğrenciler için oluşturulan fona aktarılacağını bilmek de, bir çift bez ayakkabıya verilecek 76 doların yükünü hafifletebilir.