Avrupa'nın 'mastır'ı olmak isteyenlere...

Avrupa Birliği üyesi ülkelerdeki politik yapıları ortak kılmaya çalışan Lizbon Anlaşması, haziran ayında İrlanda'da referanduma sunulduğunda çoğunluktan "Hayır," cevabını almıştı. Bundan sonra AB projesi hakkında soru işaretleri çoğalmaya başladı. Büyük şirketler ve önde gelen siyasi parti temsilcileri, seçmenlerin tepkisel davrandığını ve hatta cahil olduklarını ima etti. Sol cephede ise bu durum, neo-liberal politikaların reddedildiği bir zafer olarak karşılandı. İşçi hakları ve yoksulların yaşam standartlarına yapılan saldırıya geçit verilmemesi büyük başarıydı. Ünlü romancı Colm Toibin bir İngiliz gazetesine yazdığı yazıda "Bu referanduma verilen hayır oylarıyla İrlanda'nın bütün huysuzlarının başına talih kuşu kondu. Ama zaten Avrupa ülkelerinin çoğunda, eğer referanduma sunulsaydı, bu anlaşma reddedilirdi," diyordu. Böyle bir ortamda AB'nin kendini ve popülerliğini sürekli olarak sorgulaması şart. Avrupa Birliği ve Uluslararası Çalışmalar Mastır Programı'nın Türkiye'de gerçekleştirmeyi çalıştırdığı da, tam da böyle bir şey: Avrupalıların bir araya gelmesinin ve bir araya gelebileceklerini vurgulamanın önemi.

YOĞUN BİR GEZİ TURU
Yüksek lisans programına katılanlar adeta bir tur programına katılır gibi epey yol kat etmeye hazır olmalı. Ne de olsa Avrupa milletlerini bir araya getirmek kadar Avrupa'yla bütünleşmek de programın amaçları arasında. Mezunların büyük çoğunluğunun Avrupa Komisyonu'nda çalıştığı AB Programı'nın iki versiyonu bulunuyor. Üç dil bilmeyi gerektiren program Nice'de başlıyor, Berlin'de devam ediyor ve Roma'da son buluyor. Türkiye'de Bilgi Üniversitesi ise İngilizce eğitim yapılan programın merkezi. Dersler ekim ayında İstanbul'da başlıyor ve Avrupa Birliği'nin genişleme perspektifi tam da buna uygun bir ülkenin en önemli şehrinde, aralık ayına kadar tartışılıyor. Uluslararası İlişkiler ve Avrupa'yla Bütünleşme başlıklı iki modülü tamamladıktan sonra, ikinci dönem için öğrenciler Nice'in yolunu tutuyor. Burada dört farklı modülde dersler var; 'Demokrasi ve Toplum' ve 'Federalizm' dersleri ocak ve şubat ayları boyunca devam ediyor. Bundan sonra öğrencilerin bir sözlü sınava girmeleri gerekiyor. Örneğin bu yıl 28 Şubat'ta Nice'deki Institut Europeen des Hautes Etudes Internationales'deki programlarını bitirip sözlüye giren öğrenciler, 3 Mart itibariyle Berlin'in yolunu tuttu. Dört günlük kısa bir gezi yaptıkları Berlin'de, Institute für Europaische Politik'deki ikinci dönem derslerine başlıyorlar. Doğu ve Merkez Avrupa ülkelerinin AB'ye katılım süreçlerine odaklanan bu dönemde entegrasyon uzmanları dersler veriyor. Duvarın yıkılışının 20. yılını kutlamaya hazırlanan kültür başkenti Berlin'den sonra öğrenciler yeniden yollara düşüyor, bu defa da Polonya'da, Poznan Üniversitesi'nde bir hafta kalıyorlar. Programın son bölümünde öğrenciler tezlerini yazıyor, final sınavlarına giriyor ve bu süreç de mayıs ayından temmuza dek İstanbul'da gerçekleşiyor. İlk yıl Türk öğrencilerin çoğunlukta olduğu, her yeni dönemde ise daha çok uluslararası katılımın yaşandığı programın burs olanakları da var. Yaklaşık 110 kişinin başvurduğu ve başvuranlardan 25'inin kabul edildiği programa katılmak için 7500 avro ödemek gerekiyor. Burs alanlar bu ücretin yaklaşık üçte birini ödüyor. Programa katılmak için dosya hazırlayan katılımcılar AB dersleri için Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampusu'nun yolunu tutuyor.

EL ÜSTÜNDE TUTULUYORLAR
Program için Türkiye'ye gelen yabancı öğrencilerin büyük kısmı Türk öğrencilerin yanında kalıyor. İlk gelişlerinden itibaren program yetkilileri tarafından el üstünde tututlan öğrenciler havaalanında karşılanıyor, kalacakları evlere yerleştiriliyor ve derslerine başlıyor. Programın amacı AB-Türkiye ilişkilerinin getirdiği uzman ihtiyacını karşılamak. Eurocrat tabir edilen uzmanları eğiten programı İstanbul Sanayi Odası, Fransa Büyükelçiliği, TEV gibi kurumlar destekliyor. İkinci yabancı dil olarak öğrencilere Fransızca başlangıç dersleri veriliyor. Tezin tesliminden sonra katılımcılar Avrupa'da yüksek lisans denkliğini sağlayan 60 ECTS'e kavuşuyor. Avrupa Birliği Komisyonu finansal desteğiyle Uluslararası Avrupa Çalışmaları Merkezi tarafından kurulan IEHEI/Nice, 1964 yılından beri faaliyet gösteriyor. 70 ülkeden yaklaşık 5 bin mezuna sahip olan merkezin mezunları, AB kurumlarında, Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı gibi kurumlarda, uluslararası sivil toplum örgütlerinde yüksek mevkilerde görev yapıyor. Mezunlar arasında AB Komisyonu OSCE bölümü sorumlusu Erwan Fouere, Macaristan Basın Ateşesi Edino Simon, Avrupa Komisyonu Nato ve BM İlişkileri sorumlusu David Spence gibi diplomatlar, siyaset adamları var. Bilgi Üniversitesi'nden Alper Akyüz, Emre Gönen, Sabancı Üniversitesi'nden Korel Göymen, Serap Işıklar, Ayhan Kaya, Fuat Keyman gibi Türk uzmanlar dışında dünyanın dört bir yanından isimler de programda ders veriyor. Öğrenci profili ise karışık. New York, Pekin, Saraybosna gibi farklı coğrafyalardan gelen öğrenciler daha çok kadınlardan oluşuyor. Aralarında tanışıp evlenenler bile olmuş. Zaten öğrenciler program boyunca hep birlike zaman geçiriyor. Avrupa Komisyonu simülasyonu dersinde komisyondaki siyasi süreçleri deneyimleyen öğrenciler, Joost Lagendijk gibi diplomatlardan da ders almış. Yaşadığı referandum şokundan sonra yeniden toparlanmaya ve ikna edici olmaya çalışan Avrupa'nın geleceği, bu tür programlardan mezun olacak eurocrat'lara emanet. Programın web sitesi: www.iehei.org