Güney Osetya Sorunu nedir?

Güney Osetya, 1990 yılında Gürcistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmişti.

5-6 Ocak 1991 tarihinde Gürcü birliklerinin Güney Osetya'nın başkenti Tskinvali'ye girmesiyle çatışmalar başlamış ve 14 Temmuz 1992'de Rus, Gürcü, Kuzey ve Güney Osetlerden oluşan 4000 kişilik Barış Gücü birlikleri bölgede konuşlandırılarak ateşkes sağlanmıştı. Ateşkesin denetlenmesi için taraflar arasında Rusya Federasyonu'nun da katılımıyla Ortak Kontrol Komisyonu kurulmuştu.

Gürcistan'ın talebi üzerine Aralık 1992'de bölgeye bir AGİT misyonu da gönderilmişti. 8 Nisan 2001 tarihinde Güney Osetya'da düzenlenen halkoylamasıyla yeni Anayasa kabul edilmiş, Rusça, Osetçe'nin yanı sıra resmi dil olarak kabul edilmişti.

Gürcistan Devlet Başkanı Mikheil Saakaşvili göreve geldikten sonra ise, ülkenin toprak bütünlüğünün sağlanmasını temel hedeflerinden biri olarak belirlemişti. Haziran 2004'de Osetya ile Yeniden Uzlaşma Planı'nı açıklamış ve bölgeye yönelik ekonomik projelere ağırlık verilmesi yolunda bir karar almıştı.

1993 ve 2001 yıllarında düzenlenen iki ayrı halk oylaması sonucunda Gürcistan'dan bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'da, 12 Kasım 2006 tarihinde devlet başkanlığı seçimleri ve bağımsızlık referandumu düzenlenmişti. Eduard Kokoiti oyların yüzde 98,1'ini alarak yeniden Güney Osetya Devlet Başkanı seçilmişti. Bağımsızlık referandumunda ise yüzde 99,88 oranında 'evet oyu' kullanılmıştı.

Bu seçimlere paralel olarak, Tiflis tarafından desteklenen diğer seçimlerde ise Sanakoev devlet başkanlığına seçilmişti. Saakaşvili, 19 Mart 2007 tarihinde bölgeye giderek Sanakoev ile görüşmüş ve bu görüşmenin ardından Güney Osetya'da bir idari birim kurulması yönünde talimat vermişti. Bu çerçevede hazırlanan bir yasa taslağı Gürcistan parlamentosuna sevkedilmişti.

Tasarı çerçevesinde, Kokoiti ve Sanakoev'in bölgenin özerk statüsü üzerinde çalışacak geçici bir idari yapı kurmaları, geçici idareye içişleri, maliye, ekonomi, bilim ve eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik, kültür, tarım, adalet ve çevre alanlarında bakan yardımcıları ataması imkanının verilmesi, ayrıca rehabilitasyon projelerinin uygulanması ve bölgenin kalkınması için özel bir mali paketin hazırlanması öngörülmüştü.

Gürcistan yönetimi bu çerçevede, Güney Osetya'da geçici bir idari birim kurulmasına yönelik çalışmalarını hızlandırmış, bölgedeki "alternatif hükümet" ile doğrudan görüşmelere başlamış, görüşmelerde kurulacak idari birimin "Güney Osetya" olarak adlandırılması konusunda "alternatif hükümet" ile anlaşmaya varmıştı. Gürcistan, ayrıca Kokoiti yönetimine bu görüşmelere dahil olma çağrısında bulunmuştu.

Güney Osetya'da kurulacak idari birime ilişkin yasa tasarısının Gürcistan Parlamentosu'nda 8 Mayıs 2007 tarihinde onaylanmasını takiben, Sanakoev, 10 Mayıs'ta Devlet Başkanı Saakaşvili tarafından anılan idari birimin başına getirilmişti.

17 Şubat 2008 tarihinde Kosova'nın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından ise Güney Osetya Parlamentosu, bağımsızlığının tanınması için 3 Mart 2008 tarihinde Rusya Federasyonu, Bağımsız Devletler Topluluğu, BM ve AB'ye çağrıda bulunmuştu. Güney Osetya parlamentosu kabul ettiği kararda Kosova'nın ikna edici bir örnek olduğunu belirterek, Kosova örneği ile 'egemen devletlerin toprak bütünlüğü' argümanının önceliğini yitirdiğini savunmuştu.

Gürcistan'a 2-4 Nisan 2008 tarihinde Bükreş'te yapılan NATO Bükreş Zirvesi'nde NATO kapılarının açılmaması ise Gürcü halkında büyük bir hayal kırıklığına neden olmuştu. Gürcistan'ın Avrupa-Atlantik dünyası ile bütünleşmesinin (NATO ve AB üyeliği) önündeki en büyük engel olarak halen, fiilen (de facto) Gürcistan'dan bağımsız olan Abhazya ve Güney Osetya bulunuyor.