Türkiye'nin kara para sınavı

Türkiye, OECD Mali Eylem Görev Grubu'nun (FATF) Şubat 2009'da yapacağı kara para gözden geçirmesi için harekete geçti.

Mevzuattaki eksiklikleri gidermek için son taslakları da hazırlayan Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), aralarında Adalet Bakanlığı, Hazine, BDDK ve SPK'nın da bulunduğu ilgili kurumlara birer yazı yazarak hazırlıkların tamamlanmasını istedi.

ANKA'nın edindiği bilgiye göre, FATF'in kara para ile mücadelede yetersiz bulduğu Türkiye, Şubat 2009'da Paris'te yapılması beklenen yeni dönem gözden geçirme için son hazırlıklara başladı. Şubat 2007'de yapılan değerlendirmede Türkiye'yi yetersiz bulan FATF'in, eksikliklerin tamamlanması için verdiği sürenin sonuna yaklaşılırken, MASAK çalışmalar için oluşturulan koordinasyon kuruluna üye kuruluşlara birer yazı gönderdi. Aralarında Adalet Bakanlığı, Hazine, BDDK ve SPK'nın bulunduğu koordinasyon kurulu üyesi kuruluşlara gönderilen yazıda, Türkiye'nin Şubat 2009 kara para değerlendirmesi anımsatılarak, mevzuat değişiklikleri başta olmak üzere yapılması gerekenlerin kısa süre içinde yerine getirilmesi istendi. MASAK kurum ve kuruluşların eksiklikleri sonbahara kadar tamamlamasını bekliyor.

BANKALARDA KARA PARAYA KARŞI İÇ DENETİM KURULACAK

Bu çerçevede MASAK tarafından çıkarılması gereken son ikincil mevzuat taslakları da tamamlandı. Eğitim, İşletim, Kontrol ve Risk Yönetim Sistemlerine İlişkin Yönetmelik taslağını hazırlayan MASAK, bankalar başta olmak üzere suç gelirlerinin aklanmasına karşı mücadelede yükümlü gruplara iç denetim sistemi kurduracak. Bankalarda birer "uyum görevlisi" olacak. Görevli, kara para ve terörün finansmanı ile mücadele için sistematik eğitim verilmesi ile iç denetimden sorumlu olacak. İç denetim kapsamında, yükümlü grupların, suçun işlenmesine engel olmak için alınması gereken önleyici tedbirler için yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerine bakılacak.

MASAK'ın tamamladığı diğer düzenleme olan Şüpheli İşlem Tebliğ taslağı ile şüpheli işlem bildirimlerinde sektör bazında belirlemeye gidilecek. Yeni formatta, mevcut 22 tip şüpheli işlem bildirimi bankacılık başta olmak üzere sektörlere göre ayrıca düzenlenecek. Bu çerçevede bir ana grup olacak ve genel yükümlülükleri içerecek. Bir de yükümlüye göre değişecek özel grup olacak.

MASAK, söz konusu iki düzenlemenin bu ay içinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesini hedefliyor.

EV ÖDEVLERİ MEVZUATTA TAMAM, SIRA UYGULAMADA

FATF daha önceki değerlendirmede Türkiye'yi hem mevzuat hem de uygulama yönünden eksik bulmuştu. FATF, Türkiye'yi kara para ile mücadele açısından şöyle değerlendirmişti:

-Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi hakkındaki kanunda aklama suçu tanımı soyut ve yetersiz bir durumda. Kanunda karapara aklamaya dönük suçların tek tek sayılması gerekir. Kullanma ve sahip olma da suç tanımı içinde yer almalı.

-İlgili kanunlarda terörün finansmanı suçu, diğer ülkelerle uluslararası kuruluşları kapsaması gerekirken kapsamıyor.

-Türkiye'de muhabir bankacılığa yönelik bir düzenleme henüz bulunmuyor.

-Şüpheli işlem bildirim sayısı çok az.

-İşlemlerde kimlik tespiti var ancak teyit yok.

-Karapara aklama suçuyla mücadelede adli mekanizma iyi işlemiyor. Türkiye'de karapara aklama suçu nedeniyle mahkemelere intikal eden çok sayıda dosya bulunmasına karşılık, tek bir mahkumiyet olayı yok. Uygulama yönü zayıf."

MASAK yetkilileri, mevzuata dönük eksikliklerin hem yasa değişikliği hem de ikincil düzenlemeler ile giderildiğini belirtirken, bundan sonraki aşamada uygulamanın önem kazanacağını belirttiler.

(ANKA)