Felaket tellalı ekonomist: Türkiye 2001 krizini yaşamaz

İş Yatırım'ın Geniş Açı toplantılarının beşincisi için ülkemize gelen ve ABD'deki kredi krizini önceden tahmin ettiği için adı "felaket tellalına" çıkan ünlü iktisatçı Nouriel Roubini'yi dinleme fırsatı buldum. Hemen belirtelim ki, kendisini öyle karamsar bir ekonomist olarak algılamadım. Roubini karamsarlık suçlamalarına karşı "gerçekçiyim" yanıtını veriyor. Yine felaket tellalı ekonomist, Türkiye'nin 2001 benzeri bir krizi yaşamayacağı görüşünde.
Zaten ABD ve dünya ekonomisi için karamsar sayılan öngörüleri kısa vadeli, en çok 1.5 yıllık. Sonrasında ise iyileşme olacağını tahmin ediyor.

- Ne söylüyor?- Prof. Roubini'nin dün CNBCe, Reuters ve SABAH Gazetesi'ne verdiği söyleşiden ve İş Yatırım'ın toplantısında yaptığı konuşmadan, ABD'deki kredi krizi ve küresel dalgalanmayla ilgili dikkatimizi çekenleri derledik.
- "Geçmişte Fed tarafından büyük hatalar yapıldı. Faizlerin çok uzun süre çok düşük seviyelerde tutulması emlak ve kredi piyasasında çok ciddi şişmeye neden oldu. Düzenleme ve denetleme sorunu da var. Mortgage krizinde henüz dibe vurmadık, daha kötüsü gelecek. Fiyatlar yüzde 30 daha düşebilir. Bu da 6 trilyon dolarlık servet erimesi demektir.
- Fed önlem almada çok geç kaldı. Faizler bu yıl yüzde 2'nin altına düşer. Gelecek yıl ise yüzde 1'e yaklaşır hatta altına bile iner. Ama atılan adımlar ABD'nin içinde bulunduğu resesyonu ortadan kaldırmayacak. Çünkü faiz indirimleriyle çözülemeyecek iflas sorunu da var. Riskten ziyade belirsizlik durumu söz konusu. Fed yalnız başına ne ABD ne de küresel ekonomiyi kurtaramaz.
- Petrol, gıda ve emtia fiyatları ile birlikte enflasyon da yükseliyor. Ancak bunlar çok önemli değil. Çünkü resesyonda bulunan ABD ekonomisi dünyada talebin düşmesine neden olacak. Bu düşüş enflasyonu da frenler. Resesyon sonucu emtia fiyatlarının yüzde 20-30 gerileyeceğini düşünüyorum. Stagflasyon için negatif arz şoku gerekir.
- Asıl sorun finansal krizin tüm sistemi etkilemesi ve piyasaları işlemez hale getirmesidir. Fed bunu biliyor ve bu nedenle enflasyon yerine büyüme ve finansal piyasaların sağlığına daha fazla önem veriyor.
- Birçok veri bana göre ABD ekonomisinin geçen aralık ayından itibaren resesyona girdiğini gösteriyor. Bu resesyon da 4 ile 6 çeyrek sürebilir.
- ABD ekonomisinin içinde bulunduğu resesyonun Avrupa, Asya ve dünyanın diğer tüm ekonomileri üzerinde çok önemli etkileri olacak. Bu küresel bir resesyon yaşanacağı anlamına gelmiyor, ama ekonomik bakımdan etkisini herkes hissedecek.
- Türkiye ekonomisinin durumu oldukça iyi. Son 6-7 yıl içinde yapılan reformlar ülke ekonomisini daha sağlam ve krizlere karşı daha dayanıklı hale getirdi. Bu bağlamda Türkiye'nin 2001 yılında olduğu gibi bir krize girmesini artık mümkün görmüyorum.
- Ancak riskler tamamen ortadan kalkmış değil. Cari açık önemli bir sorun. Bu durumun ekonomik büyümeyi yavaşlatıp istihdam rakamlarını kötü yönde etkileme riski olabilir. Zor durumda kalmamak için başta emeklilik, özelleştirme ve istihdam alanında olmak üzere ekonomik reformları aralıksız sürdürmek gerekli.

- Test etme fırsatı- Nouriel Roubini'nin söyledikleri şimdiye kadar çıktı. Finansal piyasaların sağlıklı çalışmasını enflasyon ve büyümenin de önüne koymasını anlıyoruz. Aralık ayından itibaren ABD'nin resesyona girdiğinden de emin gözüküyor. En azından bu iddiası önümüzdeki biriki ayda test edilecek. Ona göre de söyledikleri, ya indirgenerek algılanmaya başlanacak ya da Roubini'nin kredibilitesi daha artacak. Bekleyip göreceğiz.

- Sonuç- "Geçmiş, geleceğin kökleridir." Herman Milet