Mart başında piyasaların durumu neye göre iyi?

Küresel dalgalanma ocaktaki sert hareketlerin ardından şubatta kısmen duruldu. Krizin çıktığı yer ABD'de Dow Jones Endeksi şubatı yüzde 3 kayıpla bitirdi. Ocakta yüzde 23.12'lik düşüşle ilk sırada yer alan İstanbul Borsası ise şubatta yüzde 4.87 artışla 11'inci sırada yer bulabildi. İMKB düşüşte en önde koşarken toparlanmada ağır kaldı.

Solda yer alan tablodan izlenebileceği gibi, 42 hisse senedi borsasından 14'ü şubat ayını negatif performansla bitirirken 27'sinin performansı pozitifti. Ocak ayında ise 43 borsadan pozitif getiri elde eden yoktu. MSCI Dünya Endeksi'ndeki kayıp da ocakta yüzde 7.71'e varırken şubatta yüzde 0.74 düzeyinde kaldı.

- Durulma nedenleri- Küresel dalgalanmanın hız kesmesinde bir kaç faktörün birden rol oynadığı söylenebilir.
- Bunlardan biri, finansal sektör bilanço açıklanmalarının önemli ölçüde ocakta tamamlanmasıdır. Şubatta büyük zarar açıklayan ve piyasaları sarsan banka sayısı oldukça azdı.
- Başta ABD olmak üzere merkez bankalarının piyasaların ihtiyaç duyduğu likiditeyi vermesi ve faizleri düşürmeleri dalganın yatışmasına en önemli katkılardan birini yaptı. Piyasalar merkez bankalarını yanlarında buldu.
- Merkez bankalarının faiz ve likitide destekleri yanında ABD'de hükümetin aldığı 168 milyar dolarlık ekonomiyi canlandırma paketi önlemi, İngiltere'de batan bir bankanın devlet tarafından kurtarılması, Almanya'da dolaylı biçimde iki bankaya destek olunması, Fransa'da bir brokerının işlemiyle zor duruma düşen bir bankanın yoluna devam ettirilmesi, "devletlerin bu işi doğal akışına bırakmayacağı, bankaları kaderlerine terketmeyeceği" inancını güçlendirdi.
- Piyasalar ABD'de resesyon ihtimalini ocak ayında bir ölçüde fiyatlamıştı. Şubatta açıklanan verilerin çoğu negatif gelmeye devam etti. Ancak ABD'nin resesyona girdiğini de net biçimde ortaya koymadı. Piyasalar geçen ay bardağın boş tarafından daha çok dolu tarafını görmeyi tercih etti.
- ABD'de tahvilleri sigortalayan şirketlerin zor duruma düşmesi piyasaları vurdu. Ardından bu şirketlerin kredi notlarının düşürülme yoluna gidilmemesi ve kurtarılması yönünde yapılan çalışmalar piyasaları toparladı. Dow Endeksi 27 Şubat'ta 12.815 puana kadar çıktı. Bu seviyesi ile Dow Jones 11 Ekim'deki rekor düzeyi olan 14.198'e göre sadece yüzde 9.74 aşağıdaydı. Resesyon veya durgunluk beklentisine karşılık bir borsanın tepe noktasından sadece yüzde 10 düşmesi küçük oranlı bir kayıptı.

- Son günde karışılık- Ancak şubatın son gününde piyasaların dengesi yeniden bozuldu. Fed Başkanı Ben Bernanke "Bazı bölgesel bankalar etkilenebilir" dedi. Söyleyen bizzat dalgalanmayla başa çıkması gerekenlerin en önde gelen kişisi olunca piyasalar açıklamayı "Batacaklar küçük değildir, orta boyludur; bir kaç tane değildir, daha fazladır" şeklinde algılandı. Bu kez bardağın boş tarafını görmeye başladılar. Zaten bir çok ekonomik veri de, negatif veya beklentilerden daha kötü çıkmıştı. Önce dolar değer kaybetmeye başladı. 1.50'yi bir türlü kıramayan euro/dolar paritesi 1.5238'e çıktı. Doların kaybına paralel petrol fiyatları 100 dolar seviyesini geçerek 103.05 dolara, altının onsu ise 976.32 dolara vardı. Riskten kaçınma eğiliminin artması ve faiz indirim ihtimalinin yükselmesi, ABD 10 yıllık hazine faizini üç günde yüzde 3.91'den yüzde 3.53'e indirdi.

- Yük ağırlaştı- Piyasalar mart ayına yüksek dalgalanmayla giriyor.
- Büyüme verilerinin iyi gelmesi beklenmiyor.
- İlk çeyrek bilançolar, yansıtılmayan zararların bir bölümünü daha açığa çıkartacak. Açıklanan zarar toplamı 165 milyar dolar, beklenen ise 400 milyar dolardı. Son zamanlarda zarar rakamını 600 milyara kadar yükseltenler var.
- Fed Başkanı'nın belirttiği gibi, zarar rakamlarıyla ABD'de bölgesel bazı bankalar zor duruma düşebilir.
- IMF Başkanı'nın belirttiği Avrupa bankalarının zarar açıklaması da, buna eklenebilir.
- Tahvil sigorta şirketlerinin sermaye ve kredi notlarının ne olacağı sorunu da henüz çözülemedi.
Bütün bunlara karşılık ABD ve Avrupa'da enflasyonda belli bir ivmelenmenin etkisiyle resesyon korkusuna bir de enflasyon sorunu eklenmeye başladı. Şubat ayının küresel dalgalanmaya mirası, resesyondan stagflasyon tartışmasına doğru kaymaydı. Sorun bir idi, şimdi iki oldu.
Altından kalkılması gereken yük ağırlaştı, atlanacak eşikler arttı. Bu tablo karşısında mart başı itibariyle piyasaların iyi durumda olduğunu söylemek mümkün. Gerisini de siz düşünün.

- Sonuç- "Eğer suratın çarpıksa aynayı suçlamanın hiçbir faydası yok." Nikolai Gogol