Cari açık 2007’de 32,2 milyar dolar

Cari açık 2007 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 18 artarak 37 milyar 996 milyon dolara çıktı.

Merkez Bankası, 2007 Yılı Ödemeler Dengesi Gelişmelerini açıkladı. 2007 yılının Aralık ayında cari açık, bir önceki yılın aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 71,7 oranında artarak 2.998 milyon dolardan 5.149 milyon dolara yükseldi. Bu artışın başlıca sebeplerini, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,6 oranında artması sonucu 4.909 milyon dolara yükselmesi, hizmetler kalemindeki fazlanın yüzde 58,6 oranında azalarak 193 milyon dolar net gelir kaydetmesi ve gelir kalemindeki açığın yüzde 30,2 oranında artması sonucu 728 milyon dolar net gider kaydetmesi oluşturdu. Öte yandan, aynı dönemde cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 54,5 oranında artarak 295 milyon dolara yükseldiği gözlendi.

Bu gelişmeler sonucunda 2007 yılında cari açık, bir önceki yılla karşılaştırıldığında yüzde 18 oranında artarak 32 milyar 193 milyon dolardan 37 milyar 996 milyon dolara yükseldi.

DIŞ TİCARET AÇIĞI 47,5 MİLYAR DOLAR

2007 yılı Ocak-Aralık dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 14,9 artarak 47 milyar 498 milyon dolar tutarında açık verdi. 2007 yılı alt kalemler itibariyle incelendiğinde, altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 21,8 oranında artarak 169 milyar 987 milyon dolara ulaştığı; ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 25,3 oranında artarak 107 milyar 154 milyon dolara ve bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 6,3 oranında azalarak 6 milyar 2 milyon dolara düştüğü görüldü.

2007 yılının 12 aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 9,7 artarak 18.487 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 18,8 artarak 3.260 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 7,9 oranında artışla 15.227 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2006 yılında 386 milyon dolar net giriş kaydedilmesine rağmen, 2007 yılında 150 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, 2007 yılının navlun kaleminde bir önceki yıla oranla yüzde 92'lik artışla 2.531 milyon dolar net çıkış; diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 39,7 oranında artışla 2.381 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti.

İNŞAATTA DÖVİZ GİRİŞİ YÜZDE 13,7 AZALDI

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 13,7 azalarak 759 milyon dolar oldu.

Bu gelişmeler sonucunda, 2006 yılında toplam 13.830 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2007 yılında da yüzde 1,7 artışla 14.070 milyon dolar fazla verdi.

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 2,8 artarak 6.794 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 1.798 milyon ve 5.273 milyon dolar olurken; portföy yatırımlarından kaynaklanan net girişler 383 milyon dolara ulaştı.

2007 yılı Ocak-Aralık döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2006 yılı 12 aylık toplama oranla yüzde 17,5 artarak 7.431 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Cari transferler kalemi, 2007 yılında yüzde 16,7 oranında büyüyerek 2.226 milyon dolar giriş kaydetti. Diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri, bir önceki yıla oranla yüzde 8,8 büyüme kaydederek 1.209 milyon dolar gelir oluşturdu. Öte yandan, 2006 yılında 221 milyon dolar olarak gerçekleşen diğer transferler kalemi, yüzde 55,7 artışla 2007 yılında 344 milyon dolar olarak gerçekleşti.

21,8 MİLYAR DOLAR YABANCI YATIRIM

2007 yılı Ocak-Aralık dönemi rakamlarına göre finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, bir önceki yıla oranla yüzde 18,8 artarak 38.411 milyon dolar oldu.

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2006 yılı içerisinde 19.918 milyon dolar olarak gerçekleşirken 2007 yılında yüzde 9,8 artış sonucunda 21.873 milyon dolara yükseldi.

YABANCILAR NET 2,9 MİLYAR DOLARLIK GAYRİMENKUL ALDI

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 1 artarak 2.952 milyon dolara ulaşmışken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 501 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2006 yılında net 934 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken 2007 yılında yatırım miktarı 2.107 milyon dolara çıktı.

Sonuç itibariyle, 2006 yılında 18.984 milyon dolar net giriş gözlemlenen doğrudan yatırımlar kaleminde, 2007 yılında yüzde 4,1 artış sonucu 19.766 milyon dolar net giriş gerçekleşti.

PORTFÖY YATIRIMLARI İLE 717 MİLYON DOLAR GELDİ

2006 yılında 7.373 milyon dolar net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında 2007 yılında da 717 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti.

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2006 yılında 4.029 milyon dolar net alım gerçekleştirilirken, 2007 yılında 2.063 milyon dolar tutarında net alım yapıldı.

Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler başlığı altında yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak Genel Hükümet, Aralık ayında yeni tahvil ihracı veya geri ödemesinde bulunmadı ve böylece 2007 yılı net borçlanma tutarı 923 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl yurtdışında gerçekleştirilen net borçlanma tutarı 3.334 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.

Hisse senedi piyasasında yurtdışında yerleşik kişiler, Aralık ayında 459 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirdi; böylece bir önceki yıl Ocak-Aralık döneminde 1.939 milyon dolar olan hisse senedi alımları 2007 yılında 5.138 milyon dolara ulaştı. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında yurtdışında yerleşik kişilerin Aralık 2007 ayında gerçekleştirdikleri 491 milyon dolar tutarındaki net alımıyla birlikte Ocak-Aralık döneminde toplam 3.281 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirildi.

Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan Diğer Yatırımlar kaleminde 2006 yılında 12.099 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, 2007 yılının aynı döneminde 25.960 milyon dolar net giriş oldu.

Varlıklar bölümünde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2006 ve 2007 yıllarında sırasıyla 2.419 milyon dolar ve 1.424 milyon dolar tutarında net kredi açıldı. Nakit kredilerde ise 2006 yılında yurtdışı yerleşiklere 725 milyon dolar net kredi açılmışken, 2007 yılında 146 milyon dolar tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleştirildi.

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2006 yılının 12 aylık döneminde 10.293 milyon dolar artmışken, 2007 yılında toplam 3.474 milyon dolar tutarında artış gösterdi.

YÜKÜMLÜLÜKLER 30,7 MİLYAR DOLARA ÇIKTI

2006 yılında 25.536 milyon dolar artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2007 yılında yüzde 20,3 artışla 30.712 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2007 yılında toplam 4.214 milyon dolar net kullanım kaydedildi. Aynı kalemde 2006 yılında toplam 674 milyon dolar net kullanım gerçekleşmişti.

2007 yılı krediler kalemi incelendiğinde; Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Aralık ayında gerçekleşen 133 milyon dolar geri ödeme ile birlikte 2007 yılında toplam 3.983 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi, yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 82 milyon dolar net kredi kullanımında bulundu. 2007 yılında bankacılık sektörünün yurtdışından sağlamış olduğu net kredi miktarı, bir önceki yıla oranla yüzde 8,2 azalarak 5.340 milyon dolar oldu, diğer sektörlerin sağlamış olduğu net kredi miktarı ise yüzde 41,4 artarak 27.381 milyon dolara ulaştı.

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, 2006 yılında 4.622 milyon dolar net artış olmuşken, 2007 yılında 2.673 milyon dolar tutarında net düşüş gözlendi. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 1.455 milyon dolar tutarında azaldı.

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2006 yılında 6.114 milyon dolar artmışken, 2007 yılında toplam 8.032 milyon dolar artış gösterdi.

(ANKA)