Çinliler yarın Fare Yılına giriyor

Çinliler geleneksel ay takvimine göre yarın gece Fare Yılına girecek. Diğer adı bahar bayramı olan geleneksel yılbaşı dolayısıyla ülke çapında bir hafta tatil yapılacak.

Çinlilerin geleneksel yılbaşı gecesi ailece yemek yeme adetlerinden dolayı, bayram öncesi milyonlarca kişi tren, otobüs ve uçaklarla memleketlerine gitti. Ancak bu yıl ülkenin 14 eyaletinde yaşamı felç eden yoğun kar yağışı çok sayıda tren, otobüs ve uçak seferinin yapılamamasına yol açtı. Yalnızca güneydeki Guangcou şehrinde yaklaşık 500 bin kişi tren biletlerini iade etmek zorunda kaldı.

FARENİN SESİ PARA SESİNİ ÇAĞRIŞTIRIYOR

Bütün olumsuz hava koşullarına rağmen, Çinliler Fare Yılı'ndan hayli ümitli. Zira farenin Çince'deki söylenişi bereket kelimesini çağrıştırıyor. Birçok Çinliye göre de farenin çıkardığı ses para sesine benziyor. Zaten Çinliler bu farenin tahıl ambarlarında dolaşan fare olduğuna ve bu nedenle bolluk getireceğine inanıyor.

Çin efsanesine göre, gökte bulunan ülkenin kralı yıllara isim vermek için kediden hayvanları çağırmasını istemiş. Bunu duyan fare hemen gelmiş ve kediye verilecek yıl kalmamış, bundan sonra da kedi ve fare düşman olmuş. Ayrıca, Çinli halk bilimcileri kedinin önce Sudan'da ortaya çıktığını, oradan Mısır'a ve diğer ülkelere gittiğini, oysa farenin hep Çin'de bulunduğunu savunuyor.

Fareden sonra kralın huzuruna boğa, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, koç, maymun, horoz, köpek ve domuz gelmiş. Daha sonra yıllar, bu hayvanların isimleriyle anılmış. Bir iddiaya göre, 12 burcun seçilmesi ve sıralanması da hayvanların günlük hareketlerine göre saptandı.

Bazı tarihçiler, bunun Çin ulusunun eski yılları kaydetme yöntemiyle azınlık milliyetlerin yılları hayvanlarla adlandırma yönteminin bir kaynaşması olduğunu, bazılarıysa 12 burcun Çin'e Hindistan'dan girdiği görüşünü savunuyor.

Çin'de M.Ö 3. yüzyılda bir gün 12 zaman birimiyle ifade edilmeye başlandı. Gece 23.00-01.00 arası, bir zaman birimi olarak kabul edilmiş. Bu sürenin, farelerin en hareketli olduğu zaman olması nedeniyle fare birinci sırada yer almış.

Yine efsanelere göre, Çinlilerin bahar bayramını kutlama geleneğinin 4 bin yıllık geçmişi var. M.Ö 2100'lü yıllara gelindiğinde, zamanın insanları, Jüpiter gezegeninin bir turunu bir yaş olarak saptamış ve bunu bahar bayramı olarak kutlarken, adına da "Sui" (Çincede "yaş") demiş. M.Ö 1000 yılında ise "Nian" (Çincede "yıl") sözcüğüyle bahar bayramı betimlenir olmuş. "Yıl", o zamanlar bol ürün anlamında kullanılıyordu. Tarımdan bol ürün alınmasına "bereketli yıl" denildi.

AZINLIKLARIN YENİ YIL ADETLERİ

Çin'de bahar bayramını kutlama adetleri, bölgelere göre değişir. Ama her yerde bütün aile bir arada akşam yemeği yer ve bir tür Çin mantısı olan "cauzı", en yaygın yılbaşı yemeğidir.

Çin'de yaşayan 56 milliyet ortak bayramları olan Çin yeni yılını farklı adetlerle karşılar. Esas olarak Çin'in güneyindeki Hainan eyaletinde yaşayan Li milliyeti yılbaşı gecesi ailece şarap içer ve şarkı söyler; yeni yılın birinci ve ikinci günü de avlanır.

Ülkenin güneybatısındaki Sichuan eyaletinde yaşayan Yi milliyetinin kadınları bir yılın yorgunluğunu atmak için yeni yılın ilk gününde dinlenir ve ev işlerini erkekler yapar.

Hubey ve Guicou eyaletlerinde yaşayan Miaolar yeni yılda güzel iklim ve bereketli yıl dilemek için domuz ya da koyun keserler.

Çin'in kuzeydoğusundaki Heilongjiang, Jilin ve Liaoning eyaletlerinde yaşayan Manlar yıl sonu gecesini ve yeni yılın ilk gününü ayrı ayrı kutlarlar. Bahar bayramından önce at ve deve yarışmaları da düzenlenir.Dong milliyeti yılbaşı yemeğinde Çince'de zenginlik ile eş sesli olan balık yer. Çin'in güneybatısındaki Yunnan eyaletinde yaşayan Bailer yediden yetmişe kadar yeni yılın ilk sabahı ilk yemek olarak şekerli pirinç suyu içerler. Bu, tüm ailenin yeni yılda bal gibi tatlı hayat sürmesi dileğini simgeler.

Yılın son gecesinde hiç uyumama, Çinlilerin eski bir geleneğidir. Bu gece, eski yıl neşe içinde uğurlanır ve yeni yıl karşılanır. Çinliler, kötü ruhları korkutup kötülükleri kovmak için yeni yılı havai fişek atarak karşılar. Bunun yeni yılda şans getireceğine inanılır.

ÇİN TAKVİMİNE GÖRE YILLAR

Çin takvimine göre yeni yıl, 24 ocak ile 19 şubat arasında başlar. Bir yıl, 354 veya 355 günden oluşur.

Çin takvimine göreyse yıllar şöyle kümelenir:

Fare yılları..... 1936 1948 1960 1972 1984 1996 2008
Boğa yılları..... 1937 1949 1961 1973 1985 1997 2009
Kaplan yılları... 1938 1950 1962 1974 1986 1998 2010
Tavşan yılları... 1939 1951 1963 1975 1987 1999 2011
Ejderha yılları.. 1940 1952 1964 1976 1988 2000 2012
Yılan yılları.... 1941 1953 1965 1977 1989 2001 2013
At yılları....... 1942 1954 1966 1978 1990 2002 2014
Koç yılları...... 1943 1955 1967 1979 1991 2003 2015
Maymun yılları... 1944 1956 1968 1980 1992 2004 2016
Horoz yılları.... 1945 1957 1969 1981 1993 2005 2017
Köpek yılları.... 1946 1958 1970 1982 1994 2006 2018
Domuz yılları.... 1947 1959 1971 1982 1995 2007 2019

AA