Bir yıldız kaydı: Vitali Hakko

VİTALİ Hakko, bir ömre koca bir başarı öyküsünü sığdıran işadamlarımızdandı. Servetinin temelini, "Şen Şapka" ile atmıştı. Daha sonra, her tuttuğu altın oldu. Geride, büyük bir marka bırakıyor: Vakko.
Anılarına bir göz atıyorum. Özellikle İsmet Paşalı yıllarda yaşanan sıkıntılar ve ayırımcılık karşısında ne kadar ezildiğini ama, ümidini hiçbir zaman kaybetmediğini görüyorum. Hitler dünyayı kasıp kavururken, İsmet Paşa yönetimi de bundan etkilenmişti. Meselâ, Vitali Hakko 3. defa askere alınırken, sadece azınlıklara sevk kararı çıkmıştı; aralarında yaşı 60'ı bulmuş olanlar da vardı. Hakko, her an, Alman Musevilerinin kaderini paylaşma ihtimalini zihninde taşıyarak 18 ay askerlik yaptı. CHP, Milli Korunma Kanunu'nu çıkarmıştı. Sadece karaborsacılara değil, dürüst esnafa da ilişiliyordu; özel mahkemeler kurulmuştu. Vitali Hakko, bu mahkemelerden birinde de yargılandı. Ama "beterin beteri varmış" dediği Varlık Vergisi geldi çattı. Türkler servetinin 8'de 1'ini öderken, gayrimüslimlerden paralarının yarısı isteniyordu. Ödeyemeyenler Aşkale'ye sürülüyordu. Vitali Hakko, iş yaptığı Müslüman tüccarların yardımıyla, verginin bir kısmını toparlayabildi. Diğer kısmını da taksitle ödedi.
Hakko, hem bir başarı öyküsü, hem de koca bir tarih. 1913'te doğmuş. Siyasetteki bütün gelişmeleri yakından takip etmiş. İsmet Paşa'ya muğber olduğunu düşünüyorum. Ama, Atatürk'e büyük saygı ve sevgisi vardı. "Bizim önümüzü Atatürk açtı" derken, Şapka Devrimi'ni ve Batılılaşma adımlarını kastediyordu.
Türkiye'den bir yıldız daha kaydı. Adı: Vitali Hakko