Kara kutular da yetersiz kalabilir

Türkiye, Isparta'da 30 Kasım'da meydana gelen kazada uçağın kesin düşüş nedenini öğrenmek için kara kutulardan elde edilecek bilgilerin gelmesini bekliyor. Isparta'da yaşanan kaza için geçerli olmasa bile kokpit ses kayıt cihazı (Cocpit Voice recorder-CVR) ve uçuş bilgileri kayıt cihazı (Flight Data Recorder-FDR) adı verilen kara kutular bazen kazayı tam olarak aydınlatmaya yetmiyor. Birçok uçak kazasının üzerindeki sır perdesi yıllar süren incelemeler sonucu aydınlanabildi. Bazıları ise tam olarak çözülemedi. Örneğin 1992'deki Valujet, 1994'teki US Airways, 1996'daki TWA, 1997'deki SilkAir ve 1998 yılındaki Swissair kazalarının sebeplerini bulmak yıllar aldı. 1999 yılındaki EgyptAir kazasının nedeni ise hâlâ tam olarak anlaşılamadı. Bu kazaların birçoğunda uçağın elektrik sistemindeki kesinti yüzünden kara kutular devre dışı kalmış, uçuşun en kritik son dakikaları kaydedilememişti. US Airways'e ait Boeing 737 tipi uçak 1994 yılında Pittsburg şehri yakınlarında düşmüş, uçağın FDR cihazı sadece 11 parametreyi kaydetmişti. Oldukça karmaşık olan kazanın aydınlatabilmesi tam altı yıl sürdü. Bütün bunlar kara kutulardan elde edilen bilgilerin bütün kazalarda yetersiz kaldığı anlamına gelmiyor. Bazı kazaların nedeni yine kara kutular sayesinde çok kısa sürede ortaya çıkıyor. 2002 yılından sonra yeni uçaklarda FDR'ların en az 88 parametre kayıt edebilmesi şartı getirildi. Sadece parametre sayısını artırmak yeterli değildi, CVR'ın da geliştirilmesi gündeme geldi. 1999 yılında CVR'ların 30 dakika olan kayıt sürelerinin iki saate çıkarılması kararlaştırıldı.

KOKPİTE KAMERA ÖNERİSİ
Uçaktaki iki kara kutunun yanı sıra kokpit görüntülerinin kaydedilmesinin kazaların sebebinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olup olmayacağı tartışılıyor. CVR sadece kokpitteki konuşmaları kaydediyor. Amerikan Ulusal Ulaşım Güvenlik Birimi (NTSB) seslerin duyulamaması durumunda kokpitten elde edilen görüntülerin kazaların aydınlatılmasında önemli rol oynayacağını savunuyor ve Amerikan Havacılık Otoritesi'nin (FAA) bir an önce bu sistemin kokpite yerleştirilmesi konusunda adım atmasını istiyor. Kokpitteki görüntülerin kaydedilmesinin hem teknolojik hem de ekonomik olarak oldukça fizibıl olduğu belirtiliyor. Kokpitten elde edilecek görüntüler pilotların davranışları, kumandanın hangi pilotta olduğu, kokpitte neler yaşandığı ve pilot kaynaklı hataların daha net anlaşılmasına imkân vermesi açısından önem taşıyor. Ancak kokpite kamera yerleştirilmesine pilotların birçoğu, bunun psikolojik baskı yaratacağı sebebiyle karşı çıkıyor. Havacılık otoriteleri ayrıca uçaktaki FDR'ların iki saatlik kayıt yerine bütün uçuşu kayıt edebilme kapasitesine sahip olması gerektiğini savunuyor. Ayrıca güncel haberleşme teknolojileri kullanılarak kara kutulardaki bu bilgilerin uçak havadayken sürekli yere aktarılması ve uçak bulunamazsa bile bu bilgilerin yerden takip edilmesinin mümkün olduğu belirtiliyor. FDR ve CVR cihazlarının kendi üzerlerinde bulunan ayrı güç kaynaklarından beslenmelerinin önemine dikkat çekiliyor. Böylece uçakta tam bir enerji kesintisi olsa bile cihazlar kayıt etmeye devam edecek ve uçuşun en kritik anları belgelenebilecek.