İnsan, makine, para...

Atlasjet uçağı düştüğü andan beri bir sürü yorum duydum, dinledim.
En tecrübeli pilotlar bile yorumlarını "uçakların insan yapısı olduğunu unutmamak lazım" sözüyle bitirdi.
İşin içine insan girince sadece hatadan değil para ya da mevki hırsından da bir sürü kaza yaşanabiliyor, hatta koca bir uzay mekiği bile ölüm seferine çıkarılabiliyor.

28 Ocak 1986'da, kalkışından kısa bir süre sonra infilak eden uzay mekiği Challenger'dan bahsediyorum.
Hepimizin hafızasında bu olay kaza olarak yer aldı ama işin aslı öyle değil.
Çok detaya girmeden işin özetini aktarayım:
NASA, uzay mekiklerini atmosferin sonuna kadar taşıyan roketleri özel sektörden satın alıyordu. Challenger'ın fırlatılmasına saatler kala roketleri üreten şirketin baş mühendisi hava sıcaklığının eksi derecelerde olmasının yaratacağı tehlikeyi fark etti.
Şirket yönetimine farklı bölümleri birbirine bağlayan contaların bu sıcaklıkta sorun yaratabileceğini ve fırlatmanın ertelenmesi gerektiğini anlattı.
Şirket yönetim kurulu hemen NASA ile temasa geçti ancak NASA Başkanı fırlatmaya sayılı saatler kala yapılacak bir ertelemenin kariyerine zarar vereceğini düşündü.
Başkanın, uçuşa onay vermemeleri halinde bir daha roket siparişi vermeyeceğini düşünen firma yönetimi baskıya dayanamadı ve uçuş onayını verdi.

Faciadan sonra kurulan soruşturma komisyonunun 6 aylık çalışmasında, olaya mekiği fırlatma ısrarının ve NASA meteorologlarının rotadan 70 kilometre batıda ölçüm yapmalarının neden olduğu ortaya çıktı.
Komisyon mekiğin neden kalkışta değil de 73 saniye sonra patladığını şöyle açıkladı:
Conta kapağı kalkışta beklenen sorunu çıkarmış ama roket gövdesinde meydana gelen çatlağı katı yakıt kapatmıştı. Mekik yanlış ölçümden dolayı fark edilmeyen ve saatte 300 km hızla esen fırtınaya girince sallandı. Bu sallantıda katı yakıt parçacıkları delikten koptu ve Challenger birkaç saniyede infilak etti. Eğer o fırtına olmasaydı tahminen Challenger hala görevde olacaktı.
Sonuçta insan hatası, insan yapımı ve insan hırsı bir araya gelince ortaya bir facia çıktı...
Tıpkı 5 dakika erken inmek için risk alan kaptanda olduğu gibi...
Not: Perşembe geceleri dizi seyretmek yerine National Geographic'deki kaza raporunu seyrederseniz siz de bu ve benzeri bilgilere ulaşabilirsiniz...