İşte yeni Anayasa taslağı

Sivil anayasa taslağını hazırlayan Bilim Kurulu'nun Başkanı Prof. Dr. Ergun Özbudun, taslağı açıkladı. 137 maddeden oluşan ve 47 sayfa gerekçesi olan taslak, cumhurbaşkanının yetkilerinden üniversitelerde türbana ve dokunulmazlığa, bazı yeni düzenlemeler içeriyor.

Prof. Özbudun, anayasa taslağının gizli kapaklı hazırlandığı iddialarını, "Bu bir ön hazırlık çalışması. Özgür bir akademik çalışmanın aleni olması, doğası gereği mümkün değil" diyerek reddetti.

Prof. Özbudun, bu iddiaların ya "samimi ama yanlış bir algılama" ya da "karalama"dan ileri geldiğini söyledi.

Özbudun, taslağın bundan sonra sivil toplum örgütlerinden akademik çevrelere kadar geniş bir kesimin önerilerine açık olduğunu belirtti.

Metinde değişiklik ve iyileştirme yapılabileceğini söyleyen Ergun Özbudun, taslağın daha sonra da Meclis'te ele alınacağını hatırlattı.

Ergun Özbudun, taslak anayasayı "sivil, demokratik, insan hakları standartlarını evrensel düzeye yükselten, devlet kurumları arasındaki ilişkiyi parlamenter rejime göre düzenleyen bir anayasa" olarak niteledi.

Taslak anayasanın liberal bir ideolojiye angaje olmadığını vurgulayan Özbudun, bu taslakla, sosyalist bir parti iktidara gelse piyasa ekonomisinden karma ekonomiye geçilebileceğini, liberal bir hükümet için de benzer uygulamaların söz konusu olabileceğini ifade etti.

CUMHURBAŞKANI GÜL'ÜN DURUMU

Bu arada Prof. Özbudun, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün durumuna ilişkin sorulara da açıklık getirdi. Özbudun, ekim ayında yapılacak referandumdan "Cumhurbaşkanını halk seçsin" sonucu çıksa bile, Gül'ün bundan etkilenmeyeceğini kaydetti.

Özbudun, "Cumhurbaşkanı seçildiği anda mevcut kurallara göre seçilir, görevine devam eder. 7 yıllık görev süresi ise, referandumda kabul gördüğü takdirde 5 yıla inecektir. Hakim görüş de 5 yıl olmasıdır" değerlendirmesinde bulundu.

Özbudun'un taslağın ayrıntılarına ilişkin olarak verdiği bazı bilgiler şöyle:

DİN VE İNANÇ HÜRRİYETİ

Özbudun, yeni taslakla mevcut Anayasa arasında din ve inanç özgürlüğü konusunda hiçbir ciddi içerik farkı olmadığını söyledi.

Yeni hazırlanacak anayasa ile laikliğin altının oyulmakta olduğu yolundaki iddiaların bilgisizlige dayandığını söyleyen Özbudun, aksine sivil anayasa taslağında laiklik ve din ve vicdan hürriyeti açısından iyileştirmeler olduğunu kaydetti.

Özbudun, taslakta devlet düzeninin din kurallarına dayandırılamayacağının belirtildiğini, din değiştirme hürriyetinin açıkça zikredildiğini, zorunlu din dersi eğitiminin ise ihtiyari (İstege bağlı, seçmeli) hale getirildiğini kaydetti.

ÜNİTER DEVLET

Yeni taslakta "devletin dili" yerine "resmi dil" ifadesi kullanıldı.

Taslakta "idari vesayet" (Merkezi idarenin mahalli idareler ve yerel yönetimler üzerinde icra ettiği bir denetim yetkisi) kabul ediliyor. Özbudun, bunun "üniter devletin vazgeçilmez unsurlarından biri" olduğuna dikkat çekti.

Taslakta "üniter devlet" konusunda en ufak bir tereddüt olmadığını kaydeden Özbudun, "Bu anayasanın federasyon zemini hazırladığını söylemek ya tam bir cehalettir ya da provokasyon amaçlıdır" diyerek, eleştirileri yanıtladı.

"TÜRK" KAVRAMI

Özbudun, "Türklük" kavramının hem bir üst siyasi kimlik, hem de etnik köken sorunu olarak algılanabileceğini, yeni taslakta "Türk" kavramının "anayasal sadakat" ve "vatandaşlık" olarak geçtiğini belirtti.

DOKUNULMAZLIK

Mevcut Anayasa'da dokunulmazlığın kaldırılmasının Meclis kararıyla mümkün olduğunu hatırlatan Özbudun, daha önceki yıllarda Meclis'e sunulan, ancak onaylanmayan ve Bülent Ecevit, Tansu Çiller, Deniz Baykal, Mesut Yılmaz'ın imzasını taşıyan teklifi "makul bir orta noktada canlandırmaya çalıştıkları"nı kaydetti.

Özbudun yeni taslakta; dokunulmazlığın tümüyle kalkmadığını, ancak bazı suçlarda sorgulama ve yargılama yapılabildiğini, vekilin fiziki olarak TBMM'deki görevini yapmasına engel olacak tutulma ve tutuklama hallerinin Meclis iznine bağlı olduğunu söyledi.

"Dokunulmazlığı tümüyle kaldırmak doğru değil" diyen Ergun Özbudun, "Önemli bir parlamenter bağışıklıktır. Hemen hemen her Avrupa ülkesi bunu muhafaza ediyor. Amaç vekili hukukun üzerine çıkarmak değil, vekilin asılsız olabilecek suç isnatlarıyla görevini ifadan alıkonulmamasıdır" diye konuştu.

CUMHURBAŞKANININ YETKİLERİ

Mevcut Anayasa'nın cumhurbaşkanına geniş yetki verdiğini belirten Özbudun, anayasa hukukçularının 1982 Anayasası'nın kabulünden bu yana bu durumu eleştiri konusu yaptıklarını belirtti.

Taslakta cumhurbaşkanına sembolik yetkiler verildiğini kaydeden Ergun Özbudun, cumhurbaşkanının hangi işlemleri tek başına yapabileceğinin de belirtildiğini dile getirdi.

Buna göre, cumhurbaşkanı yargı ve üniversiteler alanında atama da yapamıyor.

ÜNİVERSİTELERDE TÜRBAN

Özbudun, sivil anayasa taslağında "kılık kıyafetinden dolayı hiçkimsenin yükseköğrenim hakkından mahrum bırakılamayacağı"na dair bir madde de bulunduğunu kaydetti.

YÖK

Yeni anayasa taslağına göre YÖK, üniversitelerde sadece planlama ve koordinasyon işlevi görüyor. Özbudun, rektörlerin belirlenmesinin tamamen üniversitelere bırakıldığını söyledi.

YARGI BAĞIMSIZLIĞI

Taslakta yargının bağımsız ve tarafsızlığına da vurgu yapılıyor. Anayasa Mahkemesi'nin yapısı değiştiriliyor. Yüksek mahkemenin 17 üyesinden 8'ini Meclis belirliyor.