Özel sektörden enerji için sadece 600 milyon $ çıktı
Türkiye'nin 2020'ye kadar her yıl enerjiye 3-4 milyar dolar yatırması gerekiyor. Ancak özel sektör sadece 600-700 milyon dolarlık yatırıma start verdi. Kamu harekete geçmeye hazır.
Türkiye'yi 2009, hatta bazılarına göre 2008 yılından itibaren enerjide arz güvenliği tehlikesi bekliyor. Başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler olmak üzere enerji piyasası uzmanlarına göre Türkiye'nin enerji ihtiyacı her yıl en az yüzde 6.3 büyüyecek. 2020 yılına kadar sadece elektriğe 105 milyar dolarlık yatırım yapılması gerektiğini söyleyen bakanlık, tüm enerji sektörüne yapılması gereken yatırımın ise 128 milyar dolar olduğunu öne sürüyor. Bunun için ise özel sektörün yılda en az 3-4 milyar dolarlık yatırım yapması gerektiği ifade ediliyor. Aslında dev holdinglerin hepsi öncelikli sektörleri arasında enerjiyi ilk sıraya koyuyorlar. Fakat halen yatırımı devam eden projeler ele alındığında özel sektörün gücünün 600- 700 milyon dolarla sınırlı kaldığı görülüyor.
2.4 MİLYAR DOLARLIK AÇIK Türkiye'nin son yıllarda öne çıkan sektörleri arasında enerji başı çekiyor.Hemen her büyük grubun, holdingin geleceğe yönelik projeksiyonlarında 'enerjiye yatırım' yapma kararı var. Bugün durum ne diye baktığımızda henüz açığı kapatacak bir yatırım hamlesinin başlamadığını görüyoruz. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan lisans alan ve yatırıma başlayan kurumlar ile inşaası devam eden projeleri isteyerek bu sektördeki yatırım ortamını ortaya koymak istedik. Kurumdan alınan bilgiye göre Ocak 2007 dönemi ilerleme raporu esas alındığında 2008 yılında gerçekleşmesi beklenen yatırım tutarı 678 milyon dolar, 2009 yılında ise bu rakam 600 milyon dolar olarak gözüküyor. Yıllık 3-4 milyar dolarlık enerji yatırımı ihtiyacından hareketle ortada en az 2.4 milyar dolarlık bir açığın olduğu görülüyor. Alınan lisanslara bakıldığında toplam kurulu güç kapsamında 708 mw ile Akenerji ilk sırada yer alıyor. Akkök Grubu'na bağlı Akenerji'nin bugün 5 bin 400 megavatlık kurulu gücü bulunuyor.
KAMU YATIRIMA DÖNÜYOR Devlerin enerjiye yatırım yapmaya kararlı oldukları halde şimdilik yatırımları sınırlı düzeyde tutmasının arkasında ise 'elektrikteki fiyatların gerçek maliyetleri yansıtmaması' gösteriliyor. Sistemin bugün bıçak sırtında gitmesi bakanlığı da harekete geçmiş durumda. Edinilen bilgiye göre Enerji Bakanlığı 630 mw kurulu gücü olan Ambarlı Santrali'nin 600 mw'lik daha yatırım yaparak doğalgaza çevirme planları yapıyor. Bu arada başka bir doğalgaz santrali yapılıp, yapılamayacağı da araştırılıyor. Atılan bir diğer adım ise 'arz güvenliği yasa tasarısı'. Piyasanın beklediği en önemli veri ise halen Türkiye Elektrik İletim AŞ tarafından hazırlanan bir rapor. Rapor sonrasında özel sektörün yeterli yatırımı yapmaması durumunda devletin yatırımcı olarak devreye girme bekleniyor.
Sabancı Grubu Güler Sabancı Nükleer santral, Afşin Elbistan C ve D santrallerine hazırlanıyor. Grup Avusturyalı Verbund şirketi ile nükleer dışındaki enerji yatırımlarında birlikte hareket etmek üzere yüzde 50-50 ortaklık kurdu. Pazarın yüzde 10'nu hedefleyen ve 4-5 bin megavatlık yatırım yapma niyetini ortaya koyan Sabancı Grubu, bunun için 7.5 milyar dolar harcamaya hazır olduğunu bildirdi.
Zorlu Grubu Ahmet Nazif Zorlu Enerjide büyük oranlı yatırım çalışması olan bir başka grup da Zorlu. Sadece Türkiye'de değil başta Rusya olmak üzere bir çok ülkede bu alanda yatırımları bulanan Zorlu da nükleer santral projesi ile yakından ilgili. Grup bir yandan da petrol ve doğalgaz arama çalışmalarını sürdürüyor. Bu konuda ümitle olan Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu, müjde verebileceklerini ifade ediyor.
Çalık Holding Ahmet Çalık Yatırım izni aldığı Samsun- Ceyhan Boru Hattı Projesi'ne 1.5 milyar dolar para yatırması bekleniyor. Aynı zamanda rafineri kurma peşinde olan Çalık bu konuda Indian Oil Company ile birlikte hareket ediyor. Bu arada doğalgaz dağıtım ihaleleri ile de yakından ilgili olan şirket en son Kayseri Doğalgaz Dağıtım şirketini bünyesine kattı. Grubun hedefi 2010 yılına kadar 8 milyar dolarlık yatırım.
Hattat Grubu Mehmet Hattat Batı Karadeniz Enerji Projesi kapsamında taşkömürü ve taşkömürüne bağlı kok fabrikası, metan gazı çıkarmaya başlayan Hattat Grubu taşkömürü ile çalışacak 1.150 megavatlık bir santral ile doğalgaz ile çalışan 1.250 megavatlık başka bir santral daha kuracağını açıkladı. Grup 2 milyar doları bulacak bir yatırım tutarından bahsediyor.
Ciner Grubu Turgay Ciner Özellikle kömür santrallerine yatırım yapan grup geçtiğimiz günlerde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na alım garantisi olmadan nükleer santral yapma isteğini bildirdi. EPDK'nın nükleer santralle ilgili yasa nedeniyle bu talebi şimdilik iade ettiği öğrenildi. Grup elektrikte ortak hareket etmek üzere Alman EnBW ile de stratetijk işbirliğine gitti.En son Çöllolar Kömür Havzası ihalesini aldı.
Akkök Grubu Ömer Dinçkök Gaz, hidroelektrik ve rüzgârda faaliyet gösteren Akkök Grubu, 541 MW'lık doğalgaz ve 300 MW'lık hidroelektrik santraline sahip bulunuyor. Şu anda aldığı 10 lisans ile 708 megavatlık yatırım yapmak üzere söz vermiş durumda. Yılda 1 milyar meterküp gaz üreten grubun projeleri arasında rüzgâr tribünü kurmak var. Grup nükleer santral projesi ile yakından ilgili.
