|
Gazete tirajlarının denetiminde rekabet ihlal edilebilir mi?
Reklam verenler, reklam vereceği gazeteyi tirajına göre değerlendirir. Çok satan gazete reklam pastasından daha çok, az satan gazete daha az pay alır. Onun için gazeteler tiraj almak için yarışırlar.
Herhangi bir gazete, gerçek satış rakamının üzerinde tiraj almış gibi satış sayısını yüksek tutabilir. Gerçek satış rakamının üzerinde satış rakamı deklare eder. Durum böyle olunca, hem reklam verenler, hem de gerçekten yüksek tirajlı gazeteler haksızlığa uğrayabilir.
Bunu önlemenin tek yolu, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, gazete tirajlarının objektif kıstaslarla reklam veren ve gazetelerce denetlenmesidir. TV'lerin izlenme oranlarını bütün dünyada ve Türkiye'de nasıl AGB denetliyorsa, gazete tirajları için de ABC Tiraj Denetim Kurulu'nun devreye girmesi gündeme geliyor. ABC Türkiye, gazete satışlarını denetlemek isteyen gazetelerin tümüne kapısını açıyor.
Denetim rekabeti korur
ABC Türkiye Tiraj Denetim Kurulu bu amaçla kolları sıvayıp göreve başlıyor. Rekabet Kurulu'ndan da yasal olarak menfi tespit belgesi alıyor. Bu kurul çalışmaya başlayınca, sisteme dahil olan bütün dergi ve gazeteler basım ve satışa yönelik her türlü bilgileri eksiksiz olarak işleme koyuyor. ABC Tiraj Denetim Kurulu'da bu satışları denetleyip, denetiminden geçen gazete ve dergilerin gerçek satış rakamlarını ilan ediyor. Reklam veren firmalar da bu tiraja göre hangi gazete ve dergiye ne oranda reklam vereceğini tespit ediyor. Burada rekabet ihlalinden bahsetmek mümkün değil, aksine rekabeti körükleyen bir sistemi ortaya koyuyor.
Gazetelerin tirajları bu şekilde denetlenince, gerçek satış rakamları bir bir ortaya çıkmaya başladı. Sistemde yerini alan bir gazete, kendisinden istenen satışa ilişkin bilgi ve belgeleri vermek istemedi. Çünkü 500 binin üzerinde diye ilan ettiği satış rakamlarının 4050 bin düzeyinde olduğu görüldü. Bu gazete 'Bu satışların dışında toplu alımlar yaparak bunları abonelerime dağıtıyorum' dediyse de, bunları ortaya koyabilen bilgileri statüsü gereği Denetim Kurulu'na vermedi ve sistemden ayrıldı.
Neden gocunuyorsun?
Bu gazete, ABC Tiraj Denetim Kurulu'ndan ayrılınca da soluğu Rekabet Kurulu'nda aldı. 26.12.2006 tarihinde Rekabet Kurulu'na başvuran bu gazete, 'Kuruluş sözleşmesine uygun denetim yapılmadığı, yayıncıların denetim şirketine her türlü bilgi ve belge vermesinin zorunlu kılındığı, bunun da rekabet ihlaline sebebiyet verdiği' gerekçesiyle 'menfi tespit belgesi' nin geri alınması ve soruşturma alınmasını istemesi üzerine, Rekabet Kurulu ABC Türkiye Tiraj Denetleme Kurulunu teşebbüs birliği sufatıyla, bu kurulun yönetim Kuruluna üye veren Reklam Verenler Derneği, Reklamcılar Derneği, Hürriyet gazetesi, Sabah gazetesi, Doğan Dağıtım, Merkez dağıtım, Atlas ve Yeni Aktüel dergilerinin hepsine 'ön araştırma' açılmasına karar veriyor. Üstelik 4054 sayılı rekabet kanununun 14 ve 15'inci maddesindeki yetkiler ile hakim ve polisiye tedbirlere de başvurmasına imkan tanıyor.
İhlal bunun neresinde?
Rekabet Kurulu'nun değerli üyelerine sesleniyorum. Gazeteler bas bas bağırıyorlar benim satışlarım bu kadar diye. Madem satışları gerçekten öyle, kendi aralarında kurdukları ve siz Rekabet Kurulu'ndan aldığı menfi tespit belgesi de ortada iken, satışlarını kanıtlamayan bir teşebbüs neden bağırır? Tüketicileri ve reklam veren firmaları kandırmış olmuyor mu? Eğer bu teşebbüsler bir araya gelip, birlikte fiyatlarını belirlese veya rekabeti ortadan kaldırmaya yönelik uyumlu eylemde bulunsa bu ön araştırma, hatta soruşturma açılabilirdi. Bunlar ne yapıyorlar? Tüketici ve reklam veren kandırılmasın diye her gazetenin gerçek satışını ortaya koyuyorlar. Bunun neresi rekabet ihlali? Yoksa rekabet ihlalinin manası değişti biz mi bilmiyoruz?
Rekabet Kurulu'na bir çift sözüm daha var. Menfi tespit belgesi iptal edecekseniz, aylardır gündeminizde bulunan kolalı içeceklerle ile ilgili iddiaları bir an önce sonuçlandırınız.
Rekabet ihlaline son vermek istiyorsanız, aynı gün birlikte benzer fiyat artışı yapan sigara baronlarının kararlarını soruşturunuz. O zaman kamuoyu sizi ciddiye alır. Yoksa, seçim arifesinde belli bir kesimi memnun etmek için alınmış karar görüntüsü kurum prestijini sarsar, bu kararın altına imza koyanlar da o kararın altında kalırlar.
|
