SMS: AY yaz boşluk bırak mesajını yaz 4122'ye gönder
Kurun düşüşüne karşı Türkiye'nin eli kolu bağlı mı?
Aralık ayında 2007 yılının risklerini değerlendirirken "Ekonomininüzerindeüçbulutvaramafırtınaolmaz" diyen MerrillLynch'in Makro Ekonomik Araştırmalar Bölüm Başkanı MehmetŞimşek dün İstanbul'da düzenlediği basın toplantısında "Seçimlerpürüzsüzgeçecek" görüşünü ortaya koydu. Mehmet Şimşek'in değerlendirmelerini iyimser tarafta saymak gerek. Çünkü Türkiye'de yerleşik yatırımcılar özellikle geçen yıl yaşanan dalgalanmadan sonra dövize ciddi bir yönelim gösterdiler. Yerleşiklereaitdövizhesapları7ayiçinde17milyardolararttı.Dövizhesaplarındakibuartışyerleşiklerinçifteseçimbelirsizliğine,küreselpiyasalardankaynaklanabilecekyenibirdalgalanmayahazırlıkveriskekarşıönlemolarakdayorumlanabilir. Mehmet Şimşek de bir Türk vatandaşı ve bir ara Merkez Bankası Başkanlığı için adı da geçti ama yerleşik yatırımcılar gibi düşünmüyor. İyimser bakış açısına sahip olarak yabancıların tarafında yer alıyor.
- Dışarısıbelirleyici - Mehmet Şimşek'in ortaya koyduğu görüşün temelinde, Türkiyepiyasalarıveekonomisiiçinanabelirleyicininküreselpiyasalarvesermayehareketeleriolduğugerçeğiyatıyor. Küresel piyasalarda likidite bolluğunda ve risk alma iştahında keskin bir düşüş şimdilik beklenmiyor. Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimi nedeniyle oluşacak bir riskin de sınırlı olacağı, belli bir takvimden sonra ortadan kalkacağı düşünülebilir. Hatta Başbakan Yardımcısı AbdüllatifŞener'in dile getirdiği gibi, cumhurbaşkanının da AK Parti'den olması durumunda seçimlerdeki şansının artabileceği görüşü de taraftar bulmaya başladı.
- İkifarklıyol - Diyelim ki gerçekleşmeler bu beklentilerin ötesine taştı. Yani cumhurbaşkanlığı seçiminde gerilim arttı. Genel seçimlere doğru da. Bu da finansal piyasalarda belli dalgalanmalara yol açtı. Ancak bu durumda bile, eğer dışarıdaki olumlu trend bozulmamışsa dalgalanmanın boyutu sınırlı kalabilir. Yaratacağı tahribat da azalır. Seçimlerin aşılması sonucunda Türkiye diğer piyasalarla birlikte hareket etmeye başlayabilir. Bir de olumlu beklentiler çerçevesinde gerçekleşmelerin olduğunu, Türkiye'de iki seçimin de pürüzsüz aşıldığını varsayalım. Bu durumda yerlilerin çekindiği ve önlemini aldığı risk beklentisi gerçekleşmez. Türkiye'ye güçlü sermaye akışı devam eder. Zaten yerlilerin de elinde fazlasıyla döviz biriktiği için, kurun aşağıya gidişi veya düşüşü netleşir.
- Tıkanmanoktası - Bu durum, hem dış açığı büyüten hem de yerli üretimi dışlayan sürecin devamı anlamına gelir. Sırtını ithalata dayamayan sektörlere Allah kolaylık versin. - Kurların daha da düşmesini önlemek için sermaye hareketlerinin iyi yönetilmesi için daha rahat bir zamanda karar alınması gereği ortada. Ancak bu aşamada piyasalar bunu sermaye hareketlerinin kontrolü olarak da algılayabilir. Tayland'ın başına gelenler Türkiye'nin de başına pekala gelebilir. - Buna karşılık bir seçenek de Merkez Bankası'nın faiz düşürmesi. Ama şubat ve mart aylarında faizi düşürmek de zor. En azından enflasyon yıllık bazda inmiyor olacak ve çift haneli rakamlar düzeyinde veya sınırında seyredecek. Böyle bir ortamda faiz düşüşü erken olacak ve yanlış görüntü verebilecek. - Bu nedenle sermaye girişi güçlü seyrini sürdürmesi halinde Merkez Bankası'nın dövize müdahele etmesi için daha büyük baskılarla karşılaşması olasılığı daha yüksek. Bu yola sapmanın enflasyonu artırabileceğini dün belirttim. 2005 yılındaki bu uygulamanın olumsuz sonuçlarını 2006 yılında yaşadık. Görüldüğü gibi üç seçenek de devre dışı ve sermaye hareketleri güçlü seyrini sürdürürse yapılabilecek bir şey yok bu aşamada.
- Bedeliolur - "Döviz alınırsa ne olacak, biraz da enflasyon olsun" denirse sorun kısmen ertelenmiş olur. Piyasaların bu gelişmeleri fiyatlaması, faizlere yansıtması aylarla ifade edilebilecek belli bir zamanı bulabilir. O zamana kadar seçimi atlatırsak sorun yok. Belli bir enflasyon yükselmesi veya gerektiği kadar düşmemesi, bunun yol açtığı diğer gelişmelerle bedeli ödemiş oluruz. Seçim sonrasına nasıl olsa siyasi açıdan da ekonomik açıdan da yeni bir başlangıç yapılması fırsatı ve gereği var.
- Sonuç - "Akıpgidenbirbataklığıniçindeyizhepimiz;amayıldızlarabakıyorbazılarımız" Oscar Wilde
