İskoçya ve İngiltere'nin evliliği çatırdıyor
Geçtiğimiz salı, yani 16 Ocak günü İskoçya-İngiltere Birlik Anlaşması'nın imzalanmasının 300. yıldönümüydü. Ancak bu yıldönümünde kutlamalar değil, ayrılık şartları ve sonuçlarının tartışıldığı platformlar düzenlendi.
Savaşlara aynı bayrak altında giden iki millet, birleşmelerinin yıldönümünde ne bir kutlama ne de bir seremoni düzenledi. Sadece herhangi bir kutlamada olduğu gibi, birlik adına 2 sterlin değerinde hatıra para basıldı. İskoçya'nın milli şairi Robert Burns, 'İngiliz altınına alınıp satıldık: bir ulusun içindeki dolandırıcıların böylesine aşkolsun!...' dizeleriyle İskoçya'nın İngiltere'ye bağlanması anlaşmasını özetliyor... 1707 İskoç-İngiliz anlaşmasını imzalamaya; tüccar sınıfı, İskoç aristokrasisi ve toprak sahiplerinden oluşan güçlü bir grup kendi çıkarlarına hizmet edeceği için can atarken, İskoç halkı karşıydı... İskoç Parlamentosu'nun imzaladığı anlaşmayı taşıyan süvari, Edinburg'dan Londra hükümetinin bulunduğu Westminister'a dört nala yola çıktığında Edinburg caddeleri birleşmeye başkaldıran isyacılarla doluydu. Halk öylesine kızgındı ki anlaşmaya taraf  olanları taşa tuttu. O sırada Edinburg'da bulunan İngiliz yazar-gazeteci Daniel Defoe (Robinson Crusoe'un yazarı), İskoç avam tabakasının ayaklanmasının, o zamana kadar bir eşine daha rastlanmadığını yazdı. Anlaşmanın imzalanmasına, İskoç avam takımı ne kadar karşıysa İngilizler o kadar sevinçliydi. Londra'da toplanan kalabalık İskoçya'dan anlaşmayı görüşmek için gelenleri coşkuyla karşıladılar. Anlaşmanın, Londra'daki Avam Kamarası'nda onaylanması üzerine ise baş belası asi İskoçlar kontrol altına alınmış oldu.
ANKETLER AYRILIĞA DAİR...
İskoçların İngiliz düşmanlığı Churchill döneminde tekrar filizlendi. Thatcher, adanın kuzeyine uyguladığı politikalarla İskoç milliyetçiliğinin katlanarak artmasına yardım etti. Thatcher'dan ettikleri nefretle yerel özerklik istediler, İşçi Partisi ve Blair'e duydukları nefret ise İskoçları bağımsızlık isteyecek duruma getirdi. Geçen 300  yılda Britanya imparatorluğu, İskoçları hoş tutmaya çalıştı. Serbest ticaret, vergi indirimi, bedava eğitim ve sağlık gibi çeşitli hizmetlerle kalkınmasına yardım etti. Blair hükümeti 1999'da İskoç Parlamentosu'nun açılmasına izin verdi. İsyankar İskoçlar yatıştırıldı diye düşünülüyordu. Oysa 1960'larda şair ve yazar gibi entelektüellerin kurduğu SNP (Scotish Nationalist Party/İskoç Milliyetçi Partisi), 'bağımsızlık referandumu' fikrini ortaya atınca 300 yıl devem eden birlik sarsılmaya başladı. Birleşik Krallık'ta bir zamanlar ayrılığın şakası bile kaldırılamazken, bugünlerde anketler ve TV programlarında konu enine boyuna tartışılıyor. Geçtiğimiz haftalarda hem İskoçya'da hem de İngiltere'de ayrılık üzerine birçok anket yapıldı. Bu anketlerin sonuçlarına göre İskoçya'da yüzde 51, İngiltere'de yüzde 59 civarında oyla ayrılığa destek  çıkıldı. Ayrıca yapılan anketlerde 'Britanyalı' yerine kendini 'İngiliz' ve 'İskoçyalı' tanımlayanların artması da, Birleşik Krallık'ta 'ulus' bilincinin yerini 'millet' duygusuna bıraktığını gösterdi. Kamuya ait TV kanalı BBC, ayrılık gerçekleşirse kimin ne alacağına kadar, boşanma sonrasını tartışan programlar yayınlar oldu. Mayısta yapılacak olan İskoçya Parlamentosu seçimlerine ilk parti olarak katılan SNP'nin karizmatik lideri Alex Salmond seçmene, kazanırlarsa 'bağımsızlık referandumu' yapacakları sözü verdi. SNP sözünü tutarsa, parçalanma resmi olarak gündeme gelecek. İskoçya'da İngiliz karşıtı düşünceler artarken, İngilizler de, hükümetin neden İskoçya'ya iltimas geçtiğini sorguluyor. Mesela; Londra'daki Britanya Hükümeti, İskoçya'da kişi başına İngiltere'de olduğundan 1503 sterlin daha fazla harcama yapıyor. Kanser hastalarına ilaçlar İngiltere'de ücretli, İskoçya'da  ücretsiz. Birlikten ayrılmak, İskoçlar için ekonomik bir planlama gerektiriyor. İskoçya'nın, kıyısı olduğu Kuzey Denizi petrolleri en büyük serveti. Birlik bozulursa, İskoçya'nın Clyde nehrinde bulunan Trident denilen denizaltı nükleer füzelerine ne olacağı diğer bir soru. SNP, füzeleri bertaraf etmekten yana. Seçmene nükleer olmayan bağımsız bir İskoçya vaad ediyor.
İNGİLİZ MİLLİ MARŞI KISALTILDI
İskoçya'nın kültürel ikonu şair Robert Burns, kendi tüccarları tarafından ülkesinin İngiltere'ye nasıl satıldığını anlattığı şiirini yazdığında, İngiliz milli marşının son kıtası; 'Asi İskoçları ezelim. Tanrı kraliçeyi korusun' dizeleriyle bitiyordu. Birleşmeden sonra bu kıta okunmaz oldu. Ayrılık gerçekleşirse İngilizler 300 yıllık komşularını kaybedecek ama marşın son kıtasının tekrar eklenmesiyle bir kazanç olasılığı hala mümkün!
Perihan KORKMAZ
|
