SMS: AY yaz boşluk bırak mesajını yaz 4122'ye gönder
Rekor sıcak paranın, soğuk yüzü de var
Cuma günü Türkiye'de HrantDink'in öldürülmesi olayına dışarıdan ABD Merkez Bankası FED'ın Başkanı BenBernanke'nin "Bütçeaçığıkrizsebebi" dediği konuşması eklendi. Bir iç bir dış olumsuzluk birleşti ve bunun piyasalara belli bir etkisi oldu. Geriye kalanını da bugün yaşayacağız. Bernanke'nin vurgusunun bütçe üzerine olması ve daha uzun vadeyi kapsaması, etkisini sınırlayabilir. Kaldi ki küresel piyasalarda likidite de risk alma iştahı da yüksek ve bunun kısa vadede kesilmesi beklenmiyor. Hrant Dink cinayeti tek başına önemli bir gelişme ama küresel fon akışı bunun olumsuz etkisini törpüledi ve törpülemeye de devam edebilir. - Dışarısıbelirleyici - İç faktörlerin etkisini biliyor ve yaşıyorduk. Dış olayların yurtiçi finansal piyasaları ve reel ekonomiyi etkilemesi de yeni değil. Özellikle 1989'da sermaye hareketlerinin serbestleştirilmesinden sonra gündemde ama son yıllarda giderek etkisini artırdı. Yani iç olayların finansal piyasalara ve reel ekonomiye etkisi azalırken, dış gelişmelerin artıyor. Bu konuda sıçrama da dünya likiditesinin ve risk alma iştahının arttığı 2002'nin son çeyreğinde başladı. Kısa dönemli bazı kesintilerle Türkiye'ye sıcak para akışı devam ediyor. - Sıcakpara65milyar$ - Bitişikteki tabloda 2002 sonunda 8.2 milyar dolar olan yabancıların kısa vadeli sermaye hareketlerinin 2003'te yüzde 93.4'lük artışla 15.9 milyar dolara, 2004'te yüzde 104.1'lik artışla 32.4 milyar dolara, 2005'te yüzde 79.1'lik artışla 58.1 milyar dolara yükseldiğini görüyoruz. 2006 yılı şubat sonunda 67.2 milyar dolara çıkan, dalgalanmayla haziran sonunda 41.7 milyar dolara inen sıcak para stoku, yılı 64 milyar 971 milyon dolara çıkarak bitirdi. Buna göre 2006 yılında sıcak paranın büyümesi yüzde 11.9 ile geçmiş yıllara oranla hız kesti. Ama 65 milyar dolar da 290.4 milyar dolarlık milli gelirin yüzde 22'sine denk geliyor. Özelleştirmegelirlerininrekoraçıktığı,doğrudanyabancısermayeyatırımlarının22milyardolarlatümzamanlarınrekorunukıracağı bir yılda sıcak parada gelinen düzey çok yüksek. - 5milyar$yetti - Aynı zamanda finansal sisteminin büyüklüğüne göre de çok yüksek. Zaten mayıshaziran dalgalanmasında Türkiye'den çıkan sıcak para 4 milyar 891 milyon dolar. Dolar kuru en düşük düzeyinden en yüksek düzeyine göre yüzde 37 arttı. Hazine faizleri 10 puan yükseldi. Dalgalanma sonrasında hazirankasım arasında Türkiye'ye Hazine kağıtları yoluyla 9 milyar 175 milyon dolar, hisse senetleri yoluyla 1 milyar 550 milyon dolar girdi. Sonuçta sıcak para toplamı haziran sonundaki 41.7 milyar dolardan 65 milyar dolara çıktı. Bu rakam aynı zamanda Şubat 2006 sonrası en yüksek düzeyi işaret ediyor. - Etkisineolur? - Dünya likiditesi ve risk alma iştahı artmaya devam ettiği sürece Türkiye'ye de sıcak para girişi sürebilir. Bu durumda yurtiçi risklerin üstü örtülebilir. Ancak global likiditede değişiklik ve azalma başladığında, son üç dört yıldaki gelişmelerin tersi gündeme gelebilir. 65milyardolaraulaşansıcakparanınyüzde10'uTürkiye'yiterketmeyekalksavekısasüredegeridönmese,mevcutekonomikdengeleriçökertmeyeyeter. Geçen yıl 5 milyar dolar çıktı ve en az onun iki katı geri geldi. Buna karşılık yarattığı etki ortada. Yılı ekonomik görünüm açısından adeta ikiye ayırdı. Şimdi ondan daha fazla bir para kalıcı biçimde çıkarsa daha ciddi bir dalgalanma yaşanabilir. - Madalyonundiğeryüzü - Doğrudan sermaye yatırımlarındaki sıçrama ne kadar pozitif ve olumlu ise sıcak para girişindeki artış da o kadar riskli. Türkiye'yi küresel piyasa gelişmelerine çok hassas ve çok bağımlı hale getiriyor. Son 4 yılda dalgalı kurun ve küresel sermaye hareketlerinin büyük ölçüde pozitif yanlarını gördük, yaşadık. Geriye ne kaldı? Bu hareketin nereye kadar devam edeceği elbette önemli ama negatif yanını yaşamadığımız da bir gerçek. - Sonuç - "Paranınyüzüsıcaktır"TürkAtasözü
