Hastanede yığılmalar nasıl önlenebilir?

* Dişimde meydana gelen rahatsızlığı tedavi ettirmek için Diş Hekimliği Fakültesine sevk aldım. Teşhis için bana birçok soru soruldu, dosya çıkarıldı, üç tane film çekildi ve tahlil yapılmak üzere kan alındı. Dişlerimin temizlenmesi için gün almam gerektiği söylendi. Tedavi bölümüne bakan sekretere gittiğimde, 2008 Şubat ayına gün verdiklerini söyledi. Madem dişimi tedavi etmeyecekler, bana neden film çekildi ve tahlil yapıldı? Böylece, kurumumdan haksız kazanç sağlanmış olmadı mı? Yapılacak olan tedavi, 14 ay sonra değişmeyecek mi?

Ülkemizde; Sağlık Ocağı, Ana Çocuk Sağlığı Merkezi gibi birinci basamak sağlık kurumları etkin olarak kullanılamadığından ve ikinci basamağı oluşturan Devlet Hastaneleri, hastaların beklentilerini karşılayan bir sağlık hizmeti veremediğinden, hastalar üniversite hastaneleri gibi üçüncü basamak sağlık kurumlarına başvuruyor. Bunun sonucunda Tıp ve Diş Hekimliği Fakültelerinin poliklinik ve laboratuvarları önünde yığılmalar oluyor ve yatışı gereken hastalar uzun süre bekliyor. Bu sorunun çözümü için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir: Öncelikle; hastalıkları doğuran genel faktörlerin ortadan kaldırılmasına yönelik, temel korumanın yapılması gerekir. Hava kirliliğinin önlenmesi, içme ve kullanma suyuna biyolojik ve kimyasal zararlıların karışmasının engellenmesi, yeterli ve dengeli beslenme ile kabul edilebilir barınma koşulları için ekonomik kalkınma ve eğitim olanaklarının sağlanması ve trafik kazalarının önlenmesi gibi toplumun geneline yönelik temel hizmetler bu kapsamda örnek olarak sayılabilir.

HASTALIKTAN KORUNUN
Bundan bir adım sonrası ise; bireylerin veya risk gruplarının, belirli hastalıklardan korunmasına yönelik, birincil koruma hizmetleri. Örneğin; asbest maruziyetinin, sigara kullanımının, alkol bağımlılığının önlenmesi, kötü hijyenin düzeltilmesi, düzenli egzersiz ve spor alışkanlığının kazandırılması, kızamık, boğmaca ve tetanosa karşı aşılamayla bağışıklığın artırılması, kolesterol yüksekliği ve obeziteyi kontrol altına almak için mutfak kültürünün değiştirilmesi, gebe ve çocuk takiplerinin yapılması gibi... Koruyucu sağlık hizmetleri etkin olarak verilebilirse, hastalıklar ve dolayısıyla hekime, hastaneye başvurular ve sağlık harcamaları azalır.

AİLE HEKİMLİĞİ OLMALI
İkincil olarak yapılması gereken, birinci basamağın aktif olarak çalıştırılması. Toplumda sık rastlanan hastalıkların büyük çoğunluğu, birinci basamak düzeyinde tedavi edilebilecek hastalıklardır. Sağlık ocakları, ilaç reçete ettirmek üzere kullanılan kurumlar olmaktan kurtarılmalı. Yıllardır dile getirilmesine rağmen farklı iktidarlar, bunu bir türlü başaramadı. Şimdilerde ise aile hekimliği uygulamasının, ikinci ve üçüncü basamaktaki yığılmaları engelleyeceği öne sürülüyor. İster basamak sistemi, isterse aile hekimliği uygulamaları şeklinde olsun; aile hekimi veya pratisyen hekim tarafından ayaktan teşhis, tedavi ve takip edilebilecek hastaların, hastanelere başvurmaları engellenebilirse hastanelerdeki yığılmalar azalır. Ancak bu, hastaların güvendikleri hekime başvurmalarını engelleyecek yasaklamalarla ve zorunlu sevk zinciri uygulamalarıyla değil, hasta memnuniyeti artırılarak sağlanmalı. Üçüncü önlem ise; hastanelerde hızlı, etkin ve hasta beklentilerini karşılayan nitelikli bir sağlık hizmeti verilmesi. Hasta yatakları ve hastane imkanları optimal kullanılmalı. Böylece, beklemeler ve üçüncü basamağa başvurular azaltılabilir.