|
Ne istikrar ne de seçim bütçesi
Gelecek yıl için hazırlanan ve Meclis'e sunulan bütçe taslağı hem çifte seçim, hem bu yıldan taşınabilecek sorunlar, hem de IMF programının yürütülmesi nedeniyle önemliydi. Ortaya çıkan 2007 Bütçe rakamları da, bu üçgene aşağı yukarı cevap verecek nitelikte. Bütçeyi, kısaca 'ne istikrar ne de seçim bütçesi' diye tanımlayabiliriz. Anlaşılan seçim bütçesi olmasına IMF ve piyasalar, istikrar bütçesi olmasına da 2007'nin siyasi konjonktürü izin vermemiş. Ortaya da melez bir bütçe çıkmış.
Dikkati çekenler
Bütçe'nin detaylı rakamları bitişikteki sayfada yer alıyor. 2007 Bütçesi'nin bu melez yapısını öne çıkartan bazı yönlerinin altını şöyle çizebiliriz:
*2007 Bütçesi üç yıllık olarak hazırlanan Orta Vadeli Bütçe'de yer alan verilerden daha büyük bir bütçe. Bütçe giderleri, Orta Vadeli Bütçe'de gelecek yıl için 189.9 milyar YTL iken, 2007 Bütçesi'nde 204.9 olarak açıklandı. Bu, 15 milyar YTL'lik veya 10 milyar dolarlık bir artışı ifade ediyor. Bu yılki bütçeye göre de yüzde 15.1 büyüme demek. Giderlerdeki ekstra artışlar faiz, yatırımlar ve sosyal güvenlik kalemlerinden kaynaklanıyor.
*Bütçe gelirleri de Orta Vadeli Bütçe'de 2007 için 181.1 milyar iken, 2007 Bütçesi'nde 188.2 milyara çıkarıldı. Bu yılki bütçeye göre artışı yüzde 9.9 düzeyine varıyor. Ama bu artış gider artışının gerisinde kaldığından Orta Vadeli Bütçe'de yer alan 8.7 milyar YTL'lik bütçe açığını 2007 Bütçesi'nde 16.7 milyara çıkarıyor.
*Açığın milli gelire oranı da yüzde 1.2'den yüzde 2.7'ye yükseliyor. Ancak burada baz alınan milli gelir yüzde 5 büyümesine göre hesaplanmış. Bu bütçeyle hatta bütçe harcamalarının üzerinde ve bütçenin dışında kamunun yapacağı ilave harcamalarla büyümeye katkısı geçmiş yıllardan elbette daha fazla olacak. Zaten 2006 yılında görülmeye başlayan bu artış 2007'de artarak devam edebilir.
*Yukarıda belirttiğimiz gibi, 2007-2008 ve 2009 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Bütçe'de yer alan ilgili yıla ait rakamlar ile normal 2007 Bütçesi verileri arasındaki ciddi farklar ortaya çıkmış durumda. Orta Vadeli Bütçe'nin hazırlanmasındaki amaç, ister kamunun ister özel sektörün olsun, karar vericilerinin önlerini bir yıl yerine üç yıllığına görmesini sağlamaktı. Ancak Orta Vadeli Bütçe'den bu kadar sapma işin ruhuna uymuyor. Böyle bir sapma olacaksa üç yıllık bütçe niye hazırlanıyor ki? Spor olsun diye mi?
*2007 Bütçesi, seçim yılı olması nedeniyle sağlık harcamalarındaki hızlı artış, kamu çalışanlarının maaşlarına yapılacak ekstra zamlar ve çiftçilere yapılacak daha yüksek ödemelerle de tutturulması zor bir bütçe olabilir. Üstelik seçim yılında vergi artışı sağlamak da oldukça zor ve hükümetler tarafından tercih edilen bir yöntem değil.
*Kaldı ki, Hükümet pekâlâ Cumhurbaşkanlığı seçimi ardından genel seçimleri erkene çekebilir, normal olarak kasım ayına bırakmayabilir. Bu da, eğer hükümet popülizmin dozunu artıracaksa, Bütçe'deki ödenekleri erken bitirmesini gündeme getirebilir. Bu durumda seçimden sonra işbaşına gelecek yeni hükümete yılın geri kalanı için ek bütçe yapmak kalır.
*Tabii bütçedeki bu açılma kısmen gecikmeyle kamuoyuna yansıyabilir. Bütçe dışındaki harcamaların yansıması da 5-6 ayı bulduğu için, seçim sonrasına kalır. Ama bütçedeki bariz bir açılma IMF ile ilişkileri de gerer. Zaten Bütçe üzerinde IMF'nin tam mütabakatının olup olmadığı henüz açıklanmadı. Hatta Meclis'te Bütçede bazı değişiklikler yapılabilir. Seçim öncesinde bütçeden dolayı eğer IMF ile ipler fiilen atılırsa, bunun resmi açıklaması gecikmeyle yapılabilir. Tıpkı 2005 seçimlerinde olduğu gibi.
Yakından izlenmeli
Bu bütçe, ne istikrar ne de seçim bütçesi. Her iki yöne de çekiştirilebilecek bir bütçe. Kaldı ki, hükümetler seçim öncesinde oylarını azamileştirmek için pekâlâ bütçe sınırlarının dışına çıkabiliyor. 2006'dan gelebilecek ekstra yüklerden dolayı da, 2007 Bütçesi'ni ve gerçekleşmelerini dikkatle izlemek gerekiyor. TEB Başekonomisti Emin Öztürk'ün belirttiği gibi, "Yatırımcılar, fon yöneticileri ve ekonomistler için 2007 yılında cari işlemler açığı ve enflasyona ek olarak üçüncü bir yakından izleme konusu doğmuş" durumda.
*Sonuç
"Aynı anda hem sola hem de sağa ilerleyeceğiz" Herry Brown
|
