kapat
   
02 Ekim 2006 Pazartesi
 
SABAH Gazetesi
 
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Dr. Erhan Afyoncu @ SABAH
 
Padişah, Ramazan'da tebdili kıyafet dolaşırdı
Peygamberin amcası Müslüman oldu mu?
Fasulye mücveri

Padişah, Ramazan'da tebdili kıyafet dolaşırdı

Ramazanlar Osmanlı padişahlarının da halk gibi yoğun olarak ibadetle geçirdiği aylardı. Ancak yönetici konumundaki padişahlar halkın sıkıntı çekmemesi için sık sık kimliklerini gizleyerek teftişler yapardı.

Birinci AbdülhamidBirinci Abdülhamid, beş buçuk yaşındayken babası Üçüncü Ahmed 1730'da Patrona isyanıyla tahttan indirildi. Abdülhamid için, sarayda "Şimşirlik" adı verilen yerde hapis hayatı başladı. 44 yıllık hapis hayatından sonra 50 yaşında tahta çıkan Birinci Abdülhamid, 1774'te hükümdar olduğunda Türk tarihinin en büyük mağlubiyetlerinden biriyle neticelenecek OsmanlıRus Savaşı devam etmekteydi. Bu savaşın sonunda imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'yla Müslümanlar'ın yaşadığı Kırım'ın kaybedilmesi halka ve padişaha acı ve hüzün getirdi. Zaten senelerce yaşadığı hapis hayatının getirdiği problemlere, tahtta çıkar çıkmaz karşılaşılan bu büyük mağlubiyet de eklenince Birinci Abdülhamid karamsarlığa kapıldı. Durumu düzeltmek için yapılmaya çalışılan reformlar da alttan alta tepkiyle karşılaştı ve iç huzursuzluklar çıktı.

DÜN
DÜNDÜR BUGÜN BUGÜN
Birinci Abdülhamid, hatt-ı hümayunlarında, yani bizzat kendisinin yazdığı emirlerde devlet işleriyle ilgili görüşlerini, kederlerini, çekincelerini ve aşklarını kendi kalemiyle ifade eden bir padişahtı. Bu yüzden bir padişahın neler düşündüğünü ve neler hissettiğini arkasında bıraktığı binlerce hattı hümayunundan anlıyoruz. Sultan'ın yazdığı emirlerde geçen bir sözü de bizi yakından ilgilendiriyor. Abdülhamid, günümüz siyasetinde Süleyman Demirel'le meşhur olmuş "Dün dündür, bugün bugündür" sözünü ilk kullanan idareciydi. Sultan bu sözü "vakit vakte uymaz" şeklinde ifade etmişti. Birinci Abdülhamid'in saltanatının sonu da acı ve kederle bitti. 15 yıllık saltanatının sonunda 1789'da öldüğünde imparatorluk Avusturya ve Rusya'ya karşı savaşmaktaydı ve bu savaş da mağlubiyetle neticelenecekti.
Osmanlı tarihinin en ilginç simalarından Birinci Abdülhamid'in hayatı Dr. Fikret Sarıcaoğlu'nun yazdığı kitap ve makalelerle aydınlandı. Sarıcaoğlu, "Ramazan Kitabı"nda yazdığı "Padişah ve Ramazan" isimli makalesinde de bir Osmanlı padişahının Ramazan'da neler yaptığını ortaya çıkardı.
Sultan Birinci Abdülhamid'in Ramazan'da ilk üzerinde durduğu konu, Ramazan'ın başlangıcının belirlenmesi için yeni ayın, yani Ramazan hilalinin tespitiydi. Abdülhamid, sadrazama yazdığı hattı hümayunlarında, yani kendi el yazısıyla kaleme aldığı emirlerde Ramazan'ın hangi gün başladığının titizlikle incelenmesini ve yeni ayın doğup doğmadığının öğrenilmesi için Bursa, Bolu ve Edirne gibi yüksek yerlere ulaklar gönderilmesini isterdi.

HIRKA-İ
SAADET'İ ZİYARET
Padişahlar, halkın durumunu yakından ve aracısız görmek için tebdil gezileri, yani kılık değiştirerek padişahlıklarını gizleyip halkın içinde geziler yaparlardı. Birinci Abdülhamid, sık sık tebdil gezen padişahlardandı. Sultan, Ramazan geldiğinde bu gezilere daha fazla önem verirdi. İlki Arefe günü olmak üzere Ramazan'da üç gün genelde ulema kılığına girerek halkın içinde dolaşırdı. Sabah namazıyla saraydan çıkan padişah, ikindi vaktine kadar gezer ve özellikle halkın temel ihtiyaç maddeleri olan et, ekmek ve yağ fiyatlarını kontrol ederdi. Birinci Abdülhamid, halkın temel ihtiyaç maddelerini teminde güçlük çekmemesi için özellikle Ramazan'dan önce sadrazama arka arkaya emirler gönderirdi.
Birinci Abdülhamid zamanında Ramazan'ın başlamasıyla birlikte her gün "huzur dersleri", yani padişahın huzurunda Kur'an-ı Kerim'deki surelerin tefsiri yapılmaya başlanırdı. Dönem savaşların cereyan ettiği bir zaman olduğu için yoğun olarak "Fetih Suresi"nin tefsiri yapılırdı.
Padişahlar, iftarlarını genelde sarayda yaparken, Birinci Abdülhamid, zaman zaman kızkardeşi Esma Sultan'ın Kadırga ve Maçka'daki saraylarına iftara giderdi. Oldukça dindar bir padişah olan Birinci Abdülhamid, Ramazan'daki önemli ibadetlerden biri olan Teravih namazlarını da kaçırmazdı. Genelde sarayda Teravih namazını kılan sultan, Ramazan boyunca dört-beş defa da saray dışında halkla beraber namaz kılardı. Birinci Abdülhamid, Teravih namazı için Eyüp Sultan, Ayasofya, Tophane, Yeni Valide ve Fındıklı camilerini tercih ederdi.
Kandil geceleri ibadete daha fazla önem veren Birinci Abdülhamid, dönemin önde gelen âlimlerini kandil geceleri saraya getirterek vaaz dinlerdi. Ayrıca böyle günlerde geceye uygun düşen ayet ve hadisler okunurdu. Padişah bazen de Mevlevi, Bayrami gibi tarikatların yaptığı ayinleri izlerdi. Kadir gecelerinde Ayasofya'ya, mevlid kandilinde de Sultan Ahmed camiine giderdi. Sultan, böyle günlerde ayrıca sarayda kutsal emanetlerin bulunduğu "Hırkai Saadet Dairesi"ni ziyaret ederdi. Şeyhülislam'la Kur'an-ı Kerim mukabele eden hükümdar, babası Sultan Üçüncü Ahmed için de hatimler okuturdu.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Matbaanın gecikmesi hattatlar yüzünden mi?   / 01-10-2006
 Afrikalı Müslümanların kaderini değiştiren âlim   / 30-09-2006
 Misyoner Amerikan okulu kapatılmıştı   / 29-09-2006
 Bundan 105 yıl önceki Ramazan tartışması   / 28-09-2006
OKUR TEMSİLCİSİ
"Bedava seyahat"
Bir bankanın Atina'daki genel merkezine...
ÜLKÜ TAMER
Hayatlarımızı gerçekten değiştirdiler
Film seyretmekten...
BEYZA BİLGİN
Başörtüsü bir tavsiyedir vazgeçilmez bir dini emir...
Dr. ERHAN AFYONCU
Padişah, Ramazan'da tebdili kıyafet dolaşırdı
Ramazanlar...
İşte eserin: 0-1
İşte eserin: 0-1
"Hücum futbolunu severim" diyen Zico'nun Fenerbahçe'si evinde 37 yıl...
Ekim geldi hala yoksun: 1-1
Ekim geldi hala yoksun: 1-1
Tigana "Gerçek Beşiktaş Ekim'de" dedi durdu. Ekim geldi Beşiktaş...
Sezer: İrticai taban giderek genişletiliyor
Cumhurbaşkanı Sezer, Meclis'teki son konuşmasında irticai tehdide...
Çiçek: İrtica hukuken suç değil, iddianame hazırlanamaz
Adalet Bakanı Cemil Çiçek, kanunlarda "irtica" diye bir suç...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Pazar Sabah | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu