|
Balık avı sezonu açıldı, yazlıkçılar yuvaya döndü
Avlanma yasağının 1 Eylül'de kalkması ile birlikte tezgahlarda özlediğimiz balıkları görmeye başladık. İlk haberler bu yıl avın bereketli olacağı yönünde. Tezgahlar ve fiyatlar şimdilik öyle söylemese de bir umut bekleyeceğiz. Hamsi; Marmara, Sinop-Fatsa kokulusuna hasret kalsak da tavası nefis körletir. Palamutlar porsiyonu aşmış, hafif yağlı. Kıvama gelmesi için sıkı bir yağmurluk işi var. Kumsal Lokantası gibi,Trilye gibi pişirdi mi zaten her balık yenir. Şimdi asıl bol domatesli 'ekşilisinin' zamanı. Trabzon'un Faroz'una gideceksin. Koca tepsi fırından çıkar çıkmaz ekmekler şamandıra. Kalabalık olmakta yarar var. Şenlik iştahın mezesi.
Torik de gördüm. Ama lakerda basmak için henüz erken.Yoksa sonuç Nedim Anbar'ın Ege'nin kafes kenarı beslemesi balığından denediğine benzeyebilir. Lezzeti konusunda yalancı şahit tutmak lazım. Ancak yoklukta gider.
Lüferden de haber geldi. Çanakkale civarında hafif bir oynak yapmış. Ayvacık Sokakağzından Şaban aradı. Tekneleri donatmışlar. Marşa bastı basacaklar. 'Abi neredesin?' Rasgele Şaban Reis, avın bereketli, gönüller bir olsun.
Sinağrit Sarozda akında. Sargosun da tam ızgaralık günleri. Ama yerini söylemem. Serdar'la Barış vursunlar. Biri üniversiteye hazırlık kursuna yazılacak, öteki askere gitmeye niyetli, para biriktirmeleri lazım.
Ya yok günlerinde başımızın tacı çiftlik balıkları?
Elime FAO'nun, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün balıkçılık üzerine Yeni Delhi'de düzenlediği bir toplantının basın duyurusu geçti. Dünyada yenilen balığın yarısına yakınının çiftliklerde yetiştirildiğini söylüyor. 1980'de yüzde 9 olan çiftlik balığısofra birlikteliği bugünlerde yüzde 43'e gelmiş. 46 milyon tonun yarattığı gelir 65 milyar dolar civarında.
Tatlısu ve denizlerden yakalanan balık ise yıllık 95 milyon ton. 60 milyon tonunu biz doğrudan tüketiyoruz. 35 milyon tonu balık yemi, hayvan yemi oluyor.
FAO denizlerden yakalanan balıkta artık sınırları zorladığımızı da duyurmuş. Avlanma teknolojisindeki korkutucu gelişmeye rağmen 1980'lerin ortalarından bu yana dünyada avlanan balık miktarı artmamış. Daha da vahimi, dünya balık stoğunu oluşturan 600 büyük gruptan, yüzde 52'sinde kendisini yenileyebilme sınırında avlanma, yüzde 17'sinde aşırı avlanma tespit edilmiş. Dünya balıklarının yüzde 7'si yok olmak üzere yüzde 1'inin tezgaha geri dönüş şansı kalmamış. Hâlâ kovalanabilecek bir yüzde 23 var deniyor.
Dünyada balığı en çok zengin ülkeler tüketiyor. Gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalat 33 milyon tona karşılık 61 milyar dolar. Dünyanın gelir dağılımı bozuldukça, nüfusu arttıkça 2030'da gereken ilave üretim 40 milyon ton.
Kaldık mı çiftlik balığına?
Dünya stokları ölçülebildiğine göre üç tarafı denizlerle kıyıları tepeleri kooperatif evleri ile çevrili güzel ülkemizde bunun dışında değildir sanırım. Bizim istatistiklerin sonuçları daha da acıklıdır herhalde. Yaşayan biliyor. Biz, Yaman Koray'ın 'Ne Cennet Şey Şu Deniz'ini okuyup nostaji yapar, iki fotoğrafa göz yaşı dökeriz de bizim Hakan'ın oğlu Eren'e kırlangıç balığını yukarı alırken lacivert üstüne kırmızı hareli o koca kanatlarını açıp gelin gibi süzülüşünü nasıl anlatırsın?
Her yaz başında medyada mutlaka çiftliklerle ilgili haberler çıkar. Evinin arıtması olmayan, taşan foseptiğinin içinde yüzen kooperatif konutçusu, atığını denize veren ruhsatsız kat eklemiş otelci, kirlilikte döner faturayı çiftlikçiye çıkarır. Ölçümü niye yazın ortasında cümbür cemaat bir araya gelip de bağırsaklarımızı denize boşalttığımız zaman yaptırırsınız? Yenilmez hale gelen midyeleri deniz kabuklularını da mı çiftlikçiler kirletti?
Tabii ki akıntısı olmayan, kıyıya yakın sığ suda aşırı yoğunlaşan, düzenli olarak kafeslerinin yerini değiştirmeyen, bilinçsiz yem kullanan çiftlikçinin kirlilikte payı var. Balığın yaşayabilmesi beslenip büyümesi için bol oksijen gerekir. Kirlilikse oksijenin baş düşmanıdır. Kirli suda biz çimeriz de balık olmaz. Ayağınıza deniz kestanesi en son ne zaman battı?
Görüntü kirliliği için paraya kıyıp bir kayık tutun da dönün evlerinize bakın. Sizin görüntünüzü nasıl temizleyeceğiz?
Bu kafayla,bu gidişle çiftlik balığına daha çok muhtaç olacağız. Nedenleri, çiftlik balıkçılığının yanlış bilinenleri,bilgiden uzak entel dantel çarpıtmaları bir başka yazıya.
|
