SABAH - 09/08/2006 - Abdurrahman Yıldırım

Şu an 9 Ağustos 2006 - Çarşamba tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Google Arama

SMS:
AY yaz
boşluk bırak
mesajını yaz
4122'ye gönder

Enflasyonla mücadelenin yan etkisi sanayi ihracatının üçte biri ithalat

Geçen hafta fındık ve çay bölgelerini gezdik. Doğu Karadeniz'de işler pek iyi değil. Aslında genel olarak tarımda iyi değil. Her yıl kırsal kesimden 1 milyonu aşkın insanın şehirlere göç etmesi bunun en somut sonucu. Tarım kesiminde işlerin iyi olmamasının en büyük nedeni de 2001 sonrası yeniden yapılanmanın başlanmış ama gerçekleştirilememiş olmasında yatıyor. Destekleme alımına dayanan ve yarım asırlık bir geçmişi olan yapı yıkıldı ama yerine yeni bir yapı kurulamadı.

Sanayinin durumu
Kentlerde istihdamın sürükleyicisi durumundaki sanayiden de iyi performans haberleri gelmiyor. Bir süre önce açıklanan 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2005 yılında kârlarda hızlı bir erimeyi ortaya koymuştu. Yakında açıklanacak İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun da durumunu göreceğiz. Büyüklerin para kazanamadığı ortamda belki küçükler mucize yaratmışlardır. Ancak biz pek öyle olacağını düşünmüyoruz.
Yüzde 7.4'lük bir gayri safi yurtiçi hasıla artışına rağmen sanayi kuruluşları kâr edemiyorsa ortada ciddi veya yapısal bir sorun var demektir. Ya özel sektör şirketleri verimsiz çalışmaktadır ve bu haliyle gelecek yıllarda tasfiye olacaklar, ya da Türkiye'de üretim ve iş yapma ortamı kötüdür. Ben sanayinin performans düşüklüğünde ikincisinin daha fazla olduğunu düşünüyorum.

Çin ve kur faktörü
Bunun yanında üretim artışına parelel bir kâr artışı sağlanamamasının iki nedeni daha var. Birincisi Çin etkisi, diğeri de kur etkisi. Çin'in yüksek rekabet gücünü ve bazı sektörleri küçülmeye zorladığını biliyoruz. Tam bu sırada aşırı değerli ulusal para hem ihracatı hem de ihracat kârını olumsuz etkiliyor.
Kurun daha yaygın etkisi ise özellikle ihracata yönelik üretimde ithal girdi kullanımının artmasında ortaya çıktı. İSO'nun anketinden sektörler itibariyle ithal girdi kullanımları yukarıda yer alıyor. İhraç ürünleri içinde ortalama yüzde 36.6 ithal girdi kullanılıyor. Bunda yapısal bir durum da söz konusudur. Ancak döviz kurunun düşmesi bu eğilimi körüklemektedir.

Bedeli ödeyenler aynı
Döviz kurunun yeniden hızlı bir düşüşe girmesi de son dalgalanmanın yarattığı tek olumlu sonucu alıp götürüyor.
Enflasyonun düşüşünde en büyük katkının döviz kurundan geldiği, son dalgalanmayla iyice ortaya çıktı. Dolayısıyla son 4 yılda enflasyonun tek haneye indirilmesinde asıl bedel, tüketimini kısmak zorunda kalan geniş kitleler yanında döviz kazanan kesimler ile üretim yapanlar tarafından ödendi. Son dalgalanmanın ardından rotasından çıkan enflasyonu yeniden rayına sokmak için, yine aynı kesimlerin bedel ödemesi söz konusu. Çünkü enflasyonu düşürmek için başka bir yöntem bulunmuş veya başka bir yol tercih edilmiş değil.

Sonuç
"Abartığımız her şeyi kaçınılmaz olarak zayıflatmış oluruz"
Jean François de la Harpe