|
Fındıktaki darboğaz
 Fiyatlarda sonbir yılda meydana gelen yüzde 70'lik düşüş fındıkta yaşannan en büyük darboğazı oluşturuyor. 2004 yılı rekoltesinin düşük olmasından ve don olayından dolayı fiyatlar geçen yıl tarihinin en yüksek düzeyine çıkmıştı. Bu yılki fındık rekoltesinin yüksek olması ise tersine etki yapıyor ve fiyatları düşürüyor. Buna bir başka boyut olarak spekülatif hareketleri etkileyebiliriz. Ancak bu nedenler yine de yüzde 70 gibi çok büyük fiyat düşüşlerini açıklamaya yetmez. Bu oranla fındık fiyatı oynaklıkta İMKB Endeksi'ni yakalamış durumda.
Denge bozuldu
Üreticiyi ayağa kaldıran fındık fiyatlarındaki böylesine dramatik düşüş piyasa oyuncuları arasındaki dengenin bozulmasına yol açtı. Bu piyasanın ana oyuncularından birisi fındık üreticileri. Diğer ana oyuncu fındık ithalatçıları, yani ağırlıklı olarak Avrupalı çikolata üreticileri. Üçüncü bir taraf da alıcılar ve satıcılar arasındaki alıcılar. Yani tüccar, ihracatçı ve ağırlıkta Hamburg'ta yerleşik ithalatçılar. Aslında bizim ihracatçılar alıcıların yani ithalatçıların temsilcileri durumuna gelmişler. Osmanlı'dan beri gelen bir düzenle ve mal taşıma gemiyle yapıldığı için fındığın fiyatı da Hamburg'ta oluşmuş. Özellikle de elinde finansman gücü olan Yahudi işadamları fındığın belirlenmesinde etkili oluyorlar.
Fiskobirlik ve hükümet bu üç tarafta dengeyi sağlamak, üreticiyi korumak ve uzun vadeli olarak ülke çıkarlarını gözetmek üzere katılıyor. Fiskobirlik hükümet adına fındıkta piyasa yapan yarı kamusal bir kurum. Ancak bu kurum ile hükümet arasında köprüler bu yıl atılmış. Diyalog kalmamış, hükümetin desteği de. Olan da üreticiye olmuş. Onun için dee 100 bine yakın insan fındık mitingine katılmış, bir çığlık atmış.
Sadece bir kaç hafta var
Çünkü şunun şurasında fındıkların toplanmasına bir hafta harmanlanıp piyasaya satılmasına en fazla bir ay kalmış. Ortada ne bir taban fiyat, ne de geçen yıldan kalan üretici alacaklarının nasıl ödeneceği var. Fiskobirlik'in yeni ürünü satın alıp almayacağı, satın alırsa parasını nasıl ve ne zaman ödeyeceği belli değil. Bu belirsizliklerle yeni ürün piyasaya gelirse, zaten dibe vurmuş fındık fiyatları daha da düşebilir. O zaman da ortaya kaos çıkabilir. Bunu önlemek için bir kaç haftalık zaman var. Başbakan'ın başkanlığında 6 bakan da oluşan komisyonun elini çabuk tutması gerekiyor.
Sonuç: "Duymak istemeyen kadar kötü sağır yoktur." İtalyan Atasözü
|
