Robert Mundell: Hükümetler erken zafer ilan etmesin İstanbul'ın artık başkanı var

Robert Mundell: Hükümetler erken zafer ilan etmesin

İş Yatırım Geniş Açı toplantılarının konuğu olarak Türkiye'ye gelen Nobel ödüllü Prof. Robert Mundell'i davetli olmama rağmen izleyemedim. Daha önce yapılmış bir program nedeniyle şehir dışında olmak durumundaydım; ancak Mundell'in yaptığı sunumu inceleme imkanı buldum. Robert Mundell 25 yıldır Columbia Üniversitesi'nde Ekonomi Profesörü olarak ders veriyor. 'Uluslararası Ekonomi' nin ekonomik kuramı üzerine pekçok çalışma ve makalenin yazarı. Avrupa ortak para biriminin savunucularından birisi.
Prof. Mundell'in sunumunda en çok üzerinde durduğu konu Türkiye'de kurun aşırı değerli olması . Mundell bu durumu da enflasyon ile mücadelede sık sık karşılaşılan bir sendrom ile açıklıyor. Buna göre, enflasyon oranlarının gerilemesi, sıkı para politikası, dışarıdan yüksek miktarda portföy yatırımının ülkeye gelmesi ve cari açık, aynı düşük enflasyon sürecinde görüldüğünde hükümetleri adeta sanal bir ortama itiyor. Tam da bu ortamda hükümetler zaferlerini ilan ederken sonuçta devalüasyon ile karşılaşılıyor.
Mundell bunu da şu altın kural ile açıklıyor:
Kurun değer kazanması enflasyonun düşürülmesi için hayati önemdedir . Hatta ne kadar hızlı kur değerlenmesi yaşanırsa enflasyonun o kadar hızlı düşeceği Mundell'in üzerinde durduğu önemli bir konu, ancak istenen enflasyon oranına ulaştıktan sonra kurun denge seviyesine getirilmesi, yani bir miktar devalüe edilmesi Mundell'in ileri sürdüğü görüşler arasında.

Türkiye Çin değil
Prof. Robert Mundell sabit ve dalgalı kur arasında kıyaslama yapılmasını da saçma olarak bulduğunu sunumunda anlatıyor. Ayrıca Çin'in uyguladığı türden bir para rejimi ile dolara endekslemenin Türkiye'ye uymayacağını açıkça ortaya koyarak "Türkiye, Çin değildir" diyor. Mundell aşırı değerli kur seviyesini ekonomi için risk olarak gördüğünü belirterek gerektiğinde müdahalenin yapılmasını öneriyor .
Tüm bu bilgiler ışığında Türkiye'yi düşününce açıkçası kararsız kaldım. Mundell'in önerdiği türden sabit kur ya da sepet bazında ne kadar artacağı önceden belirlenmiş kur ya da enflasyon oranında artan kur daha önce Türkiye'de uygulandı ve sonuç hüsran oldu. Dalgalı kura ise 2001 krizi sonrasında başladı ve bugüne kadar başarıyla devam etti. Mundell'in de dikkat çektiği gibi bir miktar aşırı değerlenme olmuş olabilir, ancak enflasyon ve faizin düşmesi ile artan para girişi olumlu etkiler olarak sıralanıyor. Umarım Türkiye'de Mundell'in dikkat çektiği durum yaşanmaz ve erken zaferler ilan edilmez. O zaman sadece bugün değil yarını da kaybetme riski doğar.