 "Dövize müdahale edilmeli"
Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Prof. Dr.Robert Mundell, Türk Lirası'nın daha fazla değer kazanmasını engellemek amacıyla Merkez Bankası'nın döviz piyasasına müdahale etmesinin yerinde bir karar olacağını söyledi.
İş Yatırım'ın düzenlediği ''Geniş Açı'' toplantısında ''Değerli Türk Lirası, Cari İşlemler Açığı ve Enflasyon Hedeflemesi'' konulu sunum yapan Mundell, Türkiye'nin kuvvetli ekonomik büyümesine ve enflasyondaki etkileyici düşüşe dikkati çekti.
Bunun borç yükündeki azalışta etkili olduğunu kaydeden Mundell, ithalat artış hızının
ihracata göre yüksek olmasının ise dış ticaret açığını artırdığını kaydetti.
2000 yılı itibariyle TL'de güçlü bir reel değer kazancının söz konusu olduğunu belirten Mundell, TL'nin bugün aşırı değerli olduğunu
söyledi.
Enflasyonla mücadelede sıkça karşılaşılan bir sendrom olduğunu kaydeden Mundell, ''Sıkı para politikaları, sermaye girişleri, değer kazanan yerel para birimi, cari işlemler açığı ve düşen enflasyon, hükümetler zaferlerini ilan ederken, kurdaki aşırı değerlenme büyük ölçekli bir devalüasyona yol açar'' dedi.
Enflasyonla mücadelede başarıyı getiren temel unsurun kurun değer kazanması olduğunu ifade eden Mundell, kur ne kadar hızla değer
kazanırsa, enflasyona karşı başarının da o kadar çabuk geldiğini anlattı.
Mundell, ''Ancak, bu durumda, sonradan kurda büyük bir düzeltme yaşanma ihtimali de artmaktadır. Altın kural; Enflasyonun
hedeflenen seviyeye indirilmesinin ardından, aşırı değerli kurun denge seviyesine doğru değer kaybetmesi gerekmektedir'' diye konuştu.
Brezilya, Meksika, Amerika'dan örnekler veren Mundell, Türkiye'nin enflasyon oranını yüzde 10'un altına indirerek önemli bir başarıya
imza attığını söyledi.
Sıkı para politikası ve TL'nin değerlenmesinin, bu sürecin başarıya ulaşmasında etkili olduğunu belirten Mundell, sıkı para
politikası ve değerlenen TL ile genişleyen cari açığın, portföy yatırımları ile fazlasıyla finanse edildiğini kaydetti. Mundell, ''Fakat mevcut durumun TL'de değerlenmeyle birlikte devam etmesi, diğer ülke örneklerinde olduğu gibi, tarihin tekerrür etme riskini de beraberinde getirmektedir'' dedi.
MERKEZ BANKASI'NIN KONUMU
Enflasyondaki düşüşün, sıkı para politikasına ek olarak enflasyonist beklentilerin kırılmasını gerektirdiğini, bunun da ancak
bütçedeki iyileşmelerle elde edilebileceğini aktaran Mundell, Türkiye örneğine bakıldığında GSYH'nin yüzdesi olarak faiz ödemelerinin düşüş
göstermesinin, bütçe performansını olumlu etkilediğini kaydetti.
Sıkı para politikasının, sermaye girişini artırarak ve kurun değerlenmesini sağlayarak enflasyondaki düşüş sürecini desteklediğini,
ancak bunun cari açık ve aşırı değerlenmiş bir kur seviyesine neden olduğunu belirten Mundell, şunları söyledi:
''Bu gelişmelerin bir yansıması olarak büyüme ve borç/GSYH oranındaki iyileşme yavaşlar, dış borçlarda mutlak değer olarak artış
görülür. Öte yandan, para biriminin değerlenmesine engel olmak amacıyla kurun seviyesine müdahale etmek de parasal genişlemeye yol
açarak, sermaye girişini azaltır. Enflasyonist beklentilerin kırılmasının ardından ortaya çıkan en önemli risk, para biriminin
aşırı değerlenmesidir. Piyasa, para biriminin aşırı değerli olduğunu fark eder ve kur riskini daha fazla taşımak istemeyen portföy
yatırımları ülkeden ayrılır. En etkili silah olan para politikasını elinde bulunduran Merkez Bankası, döviz kuruna yönelik beklentileri
herkesten daha iyi şekillendirebilecek konumdadır.''
Türkiye'nin para birimini dolara karşı sabitlememesi gerektiğinin altını çizen Mundell, ''Türkiye açısından en doğrusu, ekonomisini
Avrupa ile entegrasyona hazır hale getirmek için çalışmaktır. Türkiye'nin, Avro'yu çapa olarak kabul etmesi için henüz çok erken''
dedi.
Türkiye'nin para birimini Avro'ya karşı sabitlemeye hazır olmamasının nedenlerine işaret eden Mundell, mali performansta daha
üst düzey bir performans ve iyileşme gerektiğini vurguladı.
Kurda dış ve iç dengeyi birlikte sağlayacak denge seviyesini bulmanın zor olduğuna işaret eden Mundell, ''Bu konu hakkında daha
fazla çalışma yapılmalıdır. Dolar-Avro paritesindeki dalgalanma riski nedeniyle, Avro'nun Dolar karşısındaki olası bir yükselişi, Türkiye
ekonomisi açısından da sorun yaratacaktır'' diye konuştu.
''YOLUN ORTASINDA ATLARI DEĞİŞTİREMEZSİNİZ''
TL'nin daha fazla değer kazanmasını engellemek amacıyla, Merkez Bankası'nın döviz piyasasına müdahale etmesinin yerinde bir karar
olacağını söyleyen Mundell, şunları kaydetti:
''Yüksek cari açık, kurun daha fazla değerlenmesini mesnetsiz bırakıyor. Türkiye'nin rezervleri hiç olmadığı kadar yüksek. Ancak,
ilave rezerv birikimi Türkiye'yi muhtemel bir döviz krizinden koruyacağı gibi, spekülatif hareketi de caydıracaktır. Türkiye'nin
rezerv rakamı aşırı değil. Rezervlerdeki artış, Türkiye'ye, kendi makroekonomik kararlarını verebilmesi için daha fazla bağımsızlık
sağlayacaktır. Beklentilerin iyi yönetilmesi açısından politikaların sürekliliği önem taşıyor. Dolar-Avro paritesindeki dalgalanma ve kamu
maliyesindeki iyileşme kalıcı hale gelene kadar, sabit kur rejimine geçiş Türkiye için erken olacaktır.''
Mundell, enflasyon hedeflemesine son vermeye gerek olmadığını, ancak modeli döviz kurunun daha iyi yönetilmesiyle desteklemenin yerinde olacağını dile getirdi.
Robert Mundell, ''Politikaların sürekliliği önem taşıyor. Yolun ortasında atları değiştiremezsiniz. Ancak bazı küçük değişiklikler yapılabilir'' dedi.
Mundell bir soru üzerine, aşırı değerli para birimiyle krizin kaçınılmaz olduğunu, ancak krizlerin gerekli olanı yapma olanağını da beraberinde getirdiğini anlattı.
(AA)
|
