|
 |
 |
 |
 |
|
AİHM'den kriz yaratacak karar
Türkiye, AİHM'de ilk defa vicdani ret konusunda mahkûm oldu. Mahkeme, askerlik yapmak istemeyen Murat Ülke'ye zorla askerlik yaptırılmak istenmesini "kötü muamele" olarak niteleyerek Türkiye'yi 11 bin Euro tazminata mahkûm etti.
ALTERNATİF ASKERLİK
Kararda bu konuda Türk yasalarının yetersiz olduğu da vurgulandı. Uzmanlar, "alternatif askerlik hizmeti" formülü yaratılmaması durumunda sıkıntıların doğabileceğine dikkat çekiyor.
Türkiye'ye 'vicdani ret' mahkûmiyeti
AİHM, askere gitmeyen Osman Murat Ülke'yi hapis cezasına çarptıran Türkiye'yi 11 bin Euro tazminata mahkum etti. Kararda "vicdani ret"le ilgili yasal yetersizliğe vurgu yapıldı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) vicdani retçi olduğu gerekçesiyle askerlik yapmayı reddeden bir kişiye verilen hapis cezalarını "kötü muamele" olarak niteleyerek, Türkiye'yi 11 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti. Emsal karara konu olan olay ise şöyle gelişti: Almanya'da eğitimi tamamladıktan sonra Türkiye'ye dönen Savaş Karşıtları Derneği üyesi Osman Murat Ülke, 1995 yılında askere çağrıldı. Ancak Ülke, düzenlediği basın toplantısında celp kağıdını yırtarak, askere gitmeyi reddettiği söyledi. Ülke, üniforma taşımayı reddettiği gerekçesiyle toplam 701 gün hapis yattı. Hala gizli yaşadığı öğrenilen Ülke, resmi evlilik yapamadığı ve doğan çocuğunu dahi göremedi.
YENİ DÜZENLEME GEREKİR
Bunun üzerine Ülke, 1998 yılında, haklarının düşünce, vicdan ve din özgürlüğünün ihlal edildiği ve Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde (AİHS) yer alan işkence yasağına uymadığı gerekçesiyle AİHM'ye başvurdu. Başvuruyu değerlendiren AİHM, Türkiye'yi haksız bularak, vicdani ret konusunda yeni bir yasal düzenlemeye gidilmesini gerektiğini belirtti. Mahkeme davalının geçen süre içinde yaşadıklarını hatırlatarak, hayatı boyunca zorunlu askerlik hizmetini reddettiği için hapis yatma riski taşıdığı ve her seferinde de yeniden bu hizmeti yapmaya mecbur edileceğini belirtti. Türkiye'de yasalarda bu hizmeti verirken üniforma giymeyi, dini ya da başka gerekçelerle reddetme imkanına ilişkin bir düzenleme ya da özel bir kural bulunmadığı hatırlatılırken, uygulanan kuralların askeri ceza kanununun maddeleri olduğu kaydedildi. Kararda dini yada felsefi görüş ve inançları dahilinde askerlik hizmeti yapmayı reddedenlere ilişkin bir yasanın bulunmaması da konuyla ilgili bir yetersizlik olarak değerlendirildi. Askerlik hizmetini reddeden Ülke'nin "entelektüel kişiliğinin yok edilmeye, korku vererek, onur kırıcı, küçük düşürücü" muameleyle direncinin de kırılmaya çalışıldığı öne sürüldü.
"KÖTÜ MUAMELE"DEN TAZMİNAT
Mahkeme tazminatı, "kötü muamele"den verdi. Oybirliği ile alınan gerekçeli kararda "Kişisel düşünceleri nedeniyle zorunlu askerlik hizmeti yapmak istemeyen davacıya yönelik küçük düşürücü muameleler AİHS'nin işkence ve kötü muameleyle ilgili maddesine aykırıdır" hükmü yer aldı. "Vicdani ret" itirazına ilişkin bir hüküm verilmeyen kararda, Ülke'nin aldığı cezalar yüzünden, zor duruma düştüğü ve acı çektiği gerekçesiyle, Türkiye'nin, sözleşmenin "işkence yasağı" ile ilgili hükmünü ihlal ettiği görüşüne varıldı. 1970 doğumlu olan Ülke, 1985'e kadar Almanya'da yaşadı, ilk ve orta öğrenimini orada yaptı. Üniversiteyi Türkiye'de okudu. 1992 yılında Savaş Karşıtları Derneği'ne üye oldu.
Özge TATAR- ANKARA/Belkis KILIÇKAYA-PARİS
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
