kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Teknoloji
    Otomobil
    Detaylı Arama
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cuma
    Cumartesi
    Pazar Sabah
    İşte İnsan
    Sinema
    20. YILA ÖZEL
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Gazi Ercel @ SABAH
 

Kriz riski var mı?

Her yılın aralık ayı geldiğinde kriz söylentileri artar. "Kriz geliyor, şunlar olacak" şeklinde tansiyon yükseltilir. Merkez Bankası'nda görev yaptığım sırada da aynı durumla karşılaştım. Son dört yılda da şablon değişmedi. Şimdi yine aynı sendromu yaşıyoruz.
Bu yılki olaya değişik bir şekilde yaklaşmak istedim. Son yapılan bir bilimsel çalışmayı dikkate alarak Türkiye'nin durumunu irdeledim.
İtalya'nın Bologna Üniversitesi Profesörlerinden Paolo Manasse ve New York Üniversitesinden Profesör Nouriel Roubini yaptıkları bir araştırmada(*), 1970 ve 2002 yılları arasında gelişen piyasalara sahip 47 ekonomiyi ele alarak finansal krizleri incelemişler . Krizlere neden olan 50 etkeni saptamışlar. Daha sonra bunların sayısını 10'a indirgeyerek, bir "kriz ağacı" oluşturmuşlar. Krize neden olan faktörler arasında oransal ilişki kurmuşlar.

Kriz
ağacı
İki araştırmacı, krizlerin çıkmasında en büyük ağırlığı, toplam dış borcun milli gelire oranının yüzde 50'yi geçmesine veriyorlar . Ayrıca, kısa vadeli dış borçları, enflasyon oranını, kamu borcu ve gelirlerini, büyüme hızını, döviz kurunun değerlenmesini de dikkate alıyorlar. Tek bir gösterge krizi işaretlemiyor. Bu göstergenin diğerleri ile olan ilişkileri kriz olasılığında rol oynuyor.
Bu göstergeler IMF'nin son raporunda 2004 yılı için Türkiye'ye uyarlanmış. Ben tabloya 2005'in tahminlerini de ekledim. Sonuç şu :
* Türkiye dış borçlar ve döviz kurunun değerlenmesi konusunda sınırda bulunuyor . 2005 yılında dış borçlarda iyileşme olmasına karşın, döviz kuru sınırları aşıyor.
* Büyüme, enflasyon, kamu dış borcu ile gelirleri oranı göstergeleri açısından ise oldukça rahat.
* Yüzde 10 üzerindeki enflasyonun finansal krizler konusunda oynadığı rolü düşündüğümüzde, bu konuda alınan yolun ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anlıyoruz.

Kriz
olasılığı düşük
* Bu sonuçlar bize, bazı göstergeler açısından sınırda bulunmamıza rağmen, Türkiye'de kriz olasılığının düşük olduğunu işaretliyor.
Ancak, iki noktanın altını da özenle çizmemiz gerekiyor.
1. Bizim krizlerde bu faktörlerden daha çok, politik gelişmelerin ve hataların rol oynadığını unutmayalım. Geçmişten ders alıp, benzerlerini tekrarlamayalım.
2.YTL'nin daha fazla değerlenmemesine ve enflasyonun yüzde 10'un aşağısında kalmasına çaba gösterelim. Dış borcun yapısını iyileştirelim.
Bu konuda atılacak olumlu adımlar, kafalarda oluşacak sorulara mani olur. Her önüne gelenin "kriz çıkacak" diye etrafta söylenmesini önler. (*) Paolo Manesse ve Nouriel Roubini, "Rules of Thumb for Soverign Debt Crisis"

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Türk şirketlerinin artı değerleri   / 17-12-2005
 Bu artış yeterli değil   / 16-12-2005
 IMF'ye göre Türkiye'nin kırılganlıkları   / 14-12-2005
 IMF ne dedi?   / 12-12-2005
 Enflasyon hedeflemesi halka ne fayda sağlayacak?   / 10-12-2005
 Enflasyon hedeflemesinin yumuşak karnı   / 09-12-2005
 Enflasyon hedeflemesi uzun yoldan geliyor   / 07-12-2005
 'Açık' enflasyon hedeflemesi   / 06-12-2005
 Sürdürülebilir ihracat enflasyon kadar önemli   / 05-12-2005
 Uluslararası likidite daralması ve Türkiye   / 03-12-2005
GÜNTAY ŞİMŞEK
Bakan değişikliği olur mu?
AK Parti Hükümeti'nin yeni...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Sermaye piyasasında son şans ve sıkıntılı...
GAZİ ERÇEL
Kriz riski var mı?
Her yılın aralık ayı...
'Kral'ın oğlu da öldü
'Gazinocular Kralı' Fahrettin Aslan'ın ölümünden 53 gün sonra oğlu...
Masonlara yeni Büyük Üstat
Prof. Dr. Asım Akin Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın...
Bilim asık suratlı orta yaşlı bir erkek
Bilim asık suratlı orta yaşlı bir erkek
TÜBİTAK Başkanı Nüket Yetiş "İnsanlara bilim deyince akla bunlar...
100 YTL'ye alınan çocuklarla el-Kapkaç
100 YTL'ye alınan çocuklarla el-Kapkaç
Güneydoğu'da yoksul ailelerden 100 YTL'ye alınan çocukları Ankara'da...
IMKB
E: 37.632 D:% -0,63
DOLAR
S: 1,350 D:% 0,037
EURO
S: 1,617 D:% 0,279
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Pazar Sabah | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu