|
 |
 |
 |
Babadan oğula meslek dönemi sona erdi
Geçmişte aile mesleğini devam ettiren gençlerin yerini kendi yetenek ve ilgilerine göre kariyer tercihini yapanlar aldı. Babadan oğula geçen işler yerini profesyonelce yapılan tercihlere bıraktı.
Günümüzde eğitim sistemi öğrencileri çok küçük yaşlardan itibaren seçecekleri mesleklerini belirlemeye yönlendirmektedir. OKS (Ortaöğretim Kurumları Sınavı ),seçilen okul gruplarına uygun olarak öğrencilerin ortaöğretim sürecini şekillendirmekte ve bu seçim kişinin üniversite yaşamını da doğrudan etkilemektedir.
İLKÖĞRETİMDE TERCİH
1999 yılında üniversiteye giriş sisteminde yapılan değişiklerle öğrencinin mezun olduğu alan sınav sisteminin en kritik noktası haline gelmiştir. Öğrencilerin yükseköğretim programlarını tercih ederken ,mezuniyet alanlarının dışında yer alan alanlardan tercih yapmaları sınav sonuçlarında ciddi puan kayıplarına neden olmaktadır. Bu yüzden OKS'de yapılacak lise tercihi, liselerde yapılacak alan seçimi gençlerin meslek seçimini büyük ölçüde yönlendirmektedir. Buradan da anlaşılabileceği gibi kariyer planlama süreci aslında bilinenden çok daha erken başlamakta ve geleceğimizi şekillendirmektedir. Günümüzde, kişiler yaşamları boyunca unvanını taşıyacakları meslek ya da meslek gruplarını geçmişte olduğu gibi sadece üniversiteye girişte seçmemektedirler. İnsan Kaynakları Yönetimi süreçlerinin en önemli aşamalarından biri olan kariyer planlama tüm dünya ve ülkemiz için oldukça yeni bir kavram. Çoğu kez kariyer planlamaya iş yaşamının içinde yer alan yetişkinlere yönelik bir kavram olarak bakılsa da ,eğitim sistemindeki değişimlerle kariyer planlama eğitimin bir parçası haline gelmiştir. Günümüz koşullarında kariyer planlama ilköğretimin ikinci kademesinde itibaren başlamaktadır. Kariyer Planlama, genci gelecekten beklentilerinin somutlaşmasına ve iş dünyasını erken yaşlarda tanımasını sağlamaktadır. Geçmişte kişiler, ailelerin icra ettiği meslekle anılırlardı. Meslek aynı zamanda ailenin lakabı haline gelmişti. Çünkü ailenin yaptığı iş babadan oğula geçerdi. Çocuklar küçük yaştan itibaren hafta sonları babalarının yanında çalışırlardı. Küçük yaşta çocuk o mesleği öğrenir daha sonra baba işi bırakınca çocuklar devam ederdi. Meslek seçimi, kariyer planlama gibi kavramlar söz konusu değildi. Gençler okul bittikten sonra ailelerinin işlerini devralır ve bu işleri sürdürürlerdi. Üniversite eğitimi gerektiren meslekler için bile bu durum aynıydı. Doktor babanın muayenehanesini doktor oğul devralır, avukat babanın ofisine genç avukat olan çocuk ortak olurdu. Baba mesleğini devam ettirmek çocukların en önemli kariyer planıydı. Günümüzde ise kariyer planlama farklı aşamalardan oluşmaktadır. Hâlâ baba mesleğini devam ettirme eğilimi olan kişiler olsa da çoğu öğrenci artık meslek seçimini bilinçli adımlardan oluşan bir süreçte belirlemektedir. Kariyer Planlama olarak adlandırılan bu süreç kendini tanıma, meslekleri araştırma ve karar verme aşamalarını kapsar.
Kendini Tanıma:
Mutlu ve başarılı olmak kişinin iyi yapabileceği işi saptamasından geçmektedir. Bu saptamayı yapabilmek için ise kişinin ilgilerini, becerilerini, yapmaktan hoşlandığı şeyleri keşfetmesi gerekir. Bu keşif yolculuğu kariyer planlama sürecinde kendini tanıma aşaması olarak adlandırılır.
Meslekleri Araştırma:
Kariyer Planlamanın ikinci adımı olan meslekleri araştırma gittikçe daha da önem kazanmaktadır. Sürekli yeni meslekler iş yaşamında yerini almaktadır. Mesleklerin alt dalları birincil meslekler durumuna erişmiştir. Binlerce meslek arasından kişinin kendine en uygun olanı belirleyebilmesi için araştırma yapması zorunluluk haline gelmiştir.
BİREYSEL İFADE
Karar Verme:
Kişi kendini tanıma aşamasında kendi özellikleri ile ilgili bilgilerle meslekleri araştırma aşamasında edindiği bilgileri karşılaştırıp bu bilgilerin örtüştüğü durumları belirlemeli ve böylece kendine daha çok uyan meslekleri belirlemelidir. Üniversite sınavı sonucunda yapılan bölüm tercihlerine öğrencilerin yaklaşımı oldukça farklı duruma gelmiştir. Bundan kısa süre önce üniversite sınavına hazırlanan gençler, yükseköğretim programlarını tercih ederken aldıkları puanı kriter alırlardı. Öğrenciler ilgi alanlarını ve yaşamsal önceliklerini dikkate alarak tercih yapmıyorlardı. Çoğu öğrenci tercihlerini yaparken hiçbir destek almıyor, bölüm ve üniversiteler araştırılmıyordu. Pek çok genç tercih ettikleri bölümün, kişiye sunacağı iş imkanlarını üniversite eğitimi sırasında öğreniyordu. Günümüzde ise öğrenciler yukarıda bahsedilen kariyer planlama aşamalarını bilinçli bir şekilde takip etmeye çalışıyor. Uzmanlardan, rehber öğretmenlerden, kariyer planlama merkezilerinden ve ailelerinden meslek seçiminde destek alıyorlar. Meslekleri, bölümleri, üniversiteleri tanımaya çalışıyorlar. Günümüzde gençler geleceklerini gerçekçi planlar üzerine kurmaya çalışıyorlar. Günümüzde iş yaşamının gençlerden beklentileri hem çok fazla hem de geçmişten oldukça farklı. 20 yıl önce bilgisayar kimsenin yaşamında yer almazken bugün iş yerinde bilgisayar olmadan çalışmak hayal bile edilememektedir. Teknoloji ise belki de son 20 yılda iş yaşamını en çok değiştiren bir unsur.
BANU GÜRÜN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
