Uçuş

Türkiye'nin geleceği açısından belirleyici bir kavga giderek şiddetlenerek sürüyor. Kavga, Türkiye Cumhuriyeti'nin nasıl bir devlet olacağıyla ilgili. Taraflardan biri ABD destekli 12 Eylül rejimince, ebedi bir Soğuk Savaş varsayımıyla kökleştirilen ulusal güvenlik devletinin sürmesinden yana. Diğeri ise ülke dirliğinin ve refahının modern, etkin ve teknik bir devlet yapısı oluşturulmasına bağlı olduğu inancında.
Bu kavganın daha da giriftleşmesine yol açan toplumsal dinamikler ve dünyanın, özellikle de Ortadoğu'nun değişen siyasi şartları var. Devletin ne tür bir devlet olacağı aynı zamanda devlet içinde ve toplumsal alanda iktidar yapılarının değişmesi anlamına geliyor. İktidar ve iktidarla gelen maddi ve manevi üstünlüklerin yitirilmesi söz konusu. Bunun yanısıra her değişimin içerdiği risklerin yarattığı bir çekingenlik de etkili.
Türkiye genelde kendi sorunları üzerinde kapalı devre düşünmeye zorlanmış ve köklü değişimin sonuçlarından tedirgin bir kamuoyuna sahip. En kapsamlısı ve sarsıcı sorunlarından biri ise Kürt meselesi. Terör konusuyla olan bağlantısı bu sorunun değişim/direnç mücadelesindeki rolünü daha da arttırıyor ve karmaşıklaştırıyor. Bugün vardığı noktada ülke dirliğini tehdit edecek bir dinamiğe de sahip.

Ufukta federal bir Irak
Tüm korkularının ve tabularının canlanıp üzerine geldiğini gören toplum çoğunluğu, yeni düzende işlevini yitirecek kişilerin ve iktidar alanı daralacak kurumların da yönlendirmesiyle isyan bayrağını çekiyor. Yaşanan bu gerilim, içerideki Kürt meselesiyle Irak'taki düzen değişikliğine karşı geliştirilecek politikaları birlikte düşünmeden aşılamaz. Zaten bu gerekliliğin kendisi yeni düşünce kalıpları geliştirmeyi zorunlu kılıyor. Türkiye için bu herşeyden önce Irak'ı görmek, anlamak ve yeni duruma göre politika üretmek demek.
Irak'ın toprak bütünlüğü eğer muhafaza edilebilecekse, bu federal bir yapıyla mümkün olacak. Saddam Hüseyin'in son on yıllık politikaları üzerine ABD'nin işgalin ilk dönemindeki büyük yanlışları eklenince ülke en dar anlamıyla kimlik siyasetine mahkum edildi. İktidarı kaybeden Sünniler'in nihilist şiddeti, Kürtler'in ise on yıllık kazançlarından asla vazgeçmeyeceklerinin anlaşılması Şii grupların büyük çoğunluğunu da federal çözümü tercihe götürdü.

Türkiye'ye ihtiyaçları olacak
Yeni seçimlerden sonra bir şekilde Sünniler federal sisteme ikna edilemezlerse iç savaş en büyük olasılık. En iyimser beklenti ise, değerli tarihçi Roger Owen'in yazdığı gibi Irak'ın Lübnan benzeri bir siyasi ve idari yapıya kavuşması. Yani çok güçsüz bir merkeze karşı güçlü etnik/dinsel önderlerin mutabakatına dayalı bir iktidar ve kaynak paylaşımı modeli. Türkiye her iki olası sonucu da önleyemez. Her iki sonuçta da bir Kürt siyasi birimi ile komşuluk edecektir. Bu federal veya bağımsız devletin ise Türkiye'ye pek çok yönden ihtiyacı ve bağımlılıkları olacaktır.
Bugüne dek telaffuz edilmesinden bile kaçınılan bu ihtimal gerçekleşince bunun elbette Türkiye'deki Kürt meselesine yaklaşımda, Kürt vatandaşların taleplerine nasıl cevap verileceği konusunda da yankıları çıkacaktır. Şiddet meseleyi çözmeyecek, Kürtler'in şiddet bağımlılığı tüm ulusa tarifsiz acılar yaşatabilecektir.
Fly Air adlı şirkete Kuzey Irak'a uçuş için izin verilmesi bu bağlamda Türkiye devletinin gerçekçi ve teknik devlete yatkın kesiminin doğru bir kararıdır. Şemdinli olaylarında iki astsubayın vatana ihanet suçlamasıyla yargılanacak olmasının gösterdiği gerçek ise bu akıllı kararın büyük kavga içinde yalnızca ufak bir muharebe olduğu gerçeğidir. Kemerlerinizi sıkıca bağlayın.